z kontroli problemowej, przeprowadzonej w Starostwie Powiatowym
w Hajnówce, ul. A. Zina 1, REGON 050667461, NIP 543-18-24-027.

Kontrolę w dniach 24-25 maja 2004 r. przeprowadzili pracownicy Wydziału Rozwoju Regionalnego Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego
w Białymstoku:

Michał Hajduczenia - starszy inspektor wojewódzki,

Marianna Smyk - starszy inspektor wojewódzki

na podstawie upoważnień do kontroli RR.XII.0939-36/04 i RR.XII.0939-38/04
z dnia 18 maja 2004 r.

TEMAT KONTROLI:

Ocena prawidłowości prowadzenia spraw z zakresu scaleń i wymian gruntów
w okresie od 1 stycznia 2003 r. do dnia kontroli.

W trakcie kontroli zbadano:

W trakcie kontroli zbadano prawidłowość stosowania następujących przepisów prawa:

Starostą Powiatu Hajnowskiego od 6 listopada 1998 r. jest
mgr Włodzimierz Pietroczuk.

W trakcie kontroli wyjaśnień udzielali: Konstanty Wawreszuk

- Naczelnik Wydziału Geodezji, Katastru i Nieruchomości oraz Nina Siemieniaka - inspektor w Wydziale Geodezji, Katastru i Nieruchomości, posiadająca w zakresie obowiązków sprawy będące przedmiotem kontroli.

W czasie kontroli ustalono, co następuje.

Zgodnie z planem prac geodezyjno-urządzeniowych przewidzianych do realizacji na rzecz rolnictwa w 2004 roku, zatwierdzonym przez Wojewodę Podlaskiego w dniu 26 marca 2004 roku, limit środków w ramach dotacji budżetowej - Dział 010 Rolnictwo
i Łowiectwo Rozdział 01005 - Prace geodezyjno-urządzeniowe na potrzeby rolnictwa, został określony dla Powiatu Hajnowskiego
w wysokości 191 tys. zł.

Powyższe środki, w wymienionym planie, zostały rozdysponowane na scalenie gruntów obiektu Pogreby o powierzchni 125 ha i kwocie
99,0 tys. zł., na wymianę gruntów o powierzchni 30 ha i kwocie dotacji 24,0 tys. zł., na wydzielenie 15 działek rencistom kosztem 10,0 tys. zł. na opracowanie dokumentacji geodezyjnej dla 10 działek w celu dokonania zmian w księgach wieczystych w związku ze scaleniem gruntów na obiekcie Chytra kosztem 1,0 tys. zł oraz na aktualizację użytków gruntowych 56 obrębów Gminy Czyże i Narew o powierzchni 18800 ha, kosztem 57,0 tys. zł.

Na scalenie gruntów obiektu Pogreby oraz na wymiany gruntów, przetarg przeprowadzono i zakończono w dniu 27 lutego 2004 roku. Zawarto z wyłonionymi wykonawcami umowy o dzieło i prace te są aktualnie w realizacji. Także przeprowadzono przetargi na wydzielenie działek rencistom i na opracowanie dokumentacji geodezyjnej do zmiany w księgach wieczystych i są te prace w realizacji.

Jak dotychczas nie przystąpiono do opracowania warunków technicznych, specyfikacji i procedury przetargowej na aktualizację użytków gruntowych 56 obrębów Gminy Czyże i Narew. Z oświadczenia Naczelnika Wydziału wynika, że prace zostaną zakończone w miesiącu czerwcu br.

W trakcie kontroli zwrócono uwagę, że procedura przetargowa powinna być zakończona w I-szym kwartale danego roku, bowiem umożliwia to wykonanie prac polowych danej roboty w optymalnym terminie i najpóźniej do końca października.

W trakcie kontroli dokonano analizy akt formalno-prawnych, dwóch obiektów scaleniowych zrealizowanych w badanym okresie.

Postępowanie scaleniowe na obiekcie „Dubicze Cerkiewne”,
gm. Dubicze Cerkiewne, wszczęto postanowieniem nr GB.6017-1/2002
z dnia 30 lipca 2002 r. na wniosek zainteresowanych rolników, który spełniał warunek art. 3 ust. 2 ustawy o scalaniu i wymianie gruntów. Postanowienie o wszczęciu postępowania zostało ogłoszone na zebraniu wiejskim, a następnie wywieszone na okres 14 dni do publicznego wglądu, co stanowi o skuteczności jego doręczenia wszystkim uczestnikom postępowania scaleniowego. Powierzchnia ogólna obiektu wyniosła 155 ha a scaleniem objęto grunty 102 uczestników postępowania. Prowadzonym postępowaniem scaleniowym objęto dwie wspólnoty gruntowe: wsi Dubicze Cerkiewne i wsi Kraśkowszczyzna, celem ich podzielenia między uprawnionych udziałowców. Zgodnie
z wymogiem art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r.
o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych (Dz.U. nr 28, poz. 169 ze zm.) na podział w/w wspólnot zgodziła się bezwzględna większość osób do nich uprawnionych.

Projekt scalenia gruntów po jego opracowaniu i okazaniu w dniu
24 stycznia 2003 r., został zatwierdzony decyzją Starosty Hajnowskiego Nr GB.6017-1/2002 z dnia 28 marca 2003 r. Po utrzymaniu w mocy powyższego rozstrzygnięcia przez organ odwoławczy, uczestnicy postępowania zostali wprowadzeni w posiadanie nowowydzielonych działek w dniu 3 grudnia 2003 r.

Analiza dokumentacji tworzonej w trakcie realizacji w/w obiektu nie wykazała nieprawidłowości. Jest ona kompletna i była tworzona sukcesywnie wraz z postępem prac technicznych na obiekcie.

Nie wniesiono także w trakcie kontroli uwag do akt formalno-prawnych drugiego obiektu „Borek”, gm. Hajnówka na którym postępowanie scaleniowe zostało wszczęte na wniosek zainteresowanych postanowieniem nr GK.6017-1/3 z dnia 21 sierpnia 2003 r. Całkowita powierzchnia obiektu wyniosła 128 ha a udział w nim wzięło
53 uczestników.

Projektem scalenia objęto wspólnoty gruntowe 3 różnych wsi, za zgodą bezwzględnej większości udziałowców, celem ich podzielenia między uprawnionych. Cała procedura administracyjna na obiekcie została przeprowadzona zgodnie z postanowieniami ustawy o scalaniu
i wymianie gruntów. Uchwała ustalająca zasady szacunku gruntów, jak też akceptująca sporządzony szacunek zostały podjęte (podobnie jak na obiekcie „Dubicze Cerkiewne”) z zachowaniem warunków określonych art. 13 ust. 2 wymienionej wyżej ustawy, co przesądza o ich prawomocności.

Projekt scalenia gruntów obiektu „Borek” został zatwierdzony decyzją nr GK.6017-1/2003 Starosty Hajnowskiego z dnia 5 grudnia
2003 r. W trybie odwoławczym w/w rozstrzygnięcie w części zostało zmienione a mocą decyzji Wojewody Podlaskiego Nr RR.II.77103-4/04
z dnia 29 kwietnia 2004 r. projekt scalenia gruntów stał się ostateczny. Trzy osoby skorzystały z prawa zaskarżenia decyzji do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

W badanym okresie zrealizowano 7 wymian i wszczęto postępowanie wymienne w 6 sprawach. Wszczęte postępowania dotyczyły wzajemnych wymian gruntów będących w zasobie Agencji Nieruchomości Rolnych. Analiza wymian już zrealizowanych nie budzi zastrzeżeń w przedmiocie kompletności akt formalno-prawnych. Na wszystkie wnioskowane przez rolników wymiany gruntów, organ prowadzący postępowanie uzyskał zgodę Agencji, co w myśl art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów
(tekst jednolity z 2003 r. Dz. U. Nr 178, poz. 1749) było jednym
z warunków wszczęcia procedury administracyjnej. Projekty wymian opracowywał geodeta wykonawca, na podstawie upoważnienia wydanego w myśl art. 10 cytowanej ustawy. Uczestnicy postępowania ustalali zasady szacunku gruntów, jak też akceptowali jego wyniki. Cała procedura prowadzona była przy udziale zainteresowanych, którzy potwierdzali swoją obecność w dokumentacji tworzonej na poszczególnych etapach prac projektowych. O ile do stanu dokumentacji wymiennej nie wniesiono zastrzeżeń to uwagi powstały przy analizie zasadności realizowanych prac wymiennych.

W większości akt formalno-prawnych brak jest udokumentowej oceny analizy zasadności realizowanej do wymiany gruntów.

Ograniczono się bowiem jedynie do uzyskania pozytywnej opinii Agencji Nieruchomości Rolnych o włączeniu gruntów Agencji do przeprowadzenia wymiany.

Nadmienić należy, że pozytywna opinia Agencji jest wtórną przesłanką wszczęcia postępowania wymiennego wobec obowiązku przeprowadzenia wcześniejszej oceny zasadności dokonania wnioskowanej wymiany.

Zgodnie bowiem z art. 5 ustawy o scalaniu i wymianie gruntu, dopuszczalnym jest dokonanie wymiany, na zgodny wniosek zainteresowanych, pod warunkiem, że istnieje potrzeba i możliwość racjonalnego ukształtowania rozłogu gruntów wchodzących w skład gospodarstw rolnych.

Z ogólnego rozpoznania dokumentacji wymiennych, nie wynika aby powyższy warunek został spełniony we wszystkich zrealizowanych wymianach.

Zrealizowane w 2003 r. wnioski o wymianę gruntów pochodziły
w większości z lat poprzednich a zwłoka w ich realizacji wynikła zarówno z limitowanych środków finansowych, jak też i zmian kompetencyjnych organów, które miały miejsce na przestrzeni ostatnich lat. Generalnie
w roku 2003 r. przestrzegano terminów załatwienia sprawy i stosowano art. 36 Kpa w przypadku ich przedłużenia. Na podkreślenie zasługuje fakt szybkiego zatwierdzania projektów wymian, po otrzymaniu dokumentacji technicznej od wykonawcy. W większości przypadków okres ten wynosił 1-3 dni. W badanym okresie w 22 przypadkach wydano decyzje odmowne w przedmiocie wymiany gruntów. Metodą wyrywkową sprawdzono 5 spraw (GKN.6017-4/04, 6/04, 11/04, 20/04, 22/04) i tylko w sprawie GK.6017-20/04 stwierdzono zastosowanie art. 10 Kpa przed wydaniem decyzji. W pozostałych nie informowano stron o zebranych materiałach do wydania decyzji.

W roku 2004 zarejestrowano 29 spraw związanych ze scaleniem
i wymianami gruntów. Wszystkie wszczęte sprawy są w trakcie realizacji a niewielki stopień ich zaawansowania nie pozwala jeszcze na ocenę stanu dokumentacji. W badanych wnioskach o wymianę, które zakwalifikowano do realizacji w 2004 r. zastosowano art. 36 Kpa, przewidując ich wykonanie w III kwartale 2004 r.

Przy czym w kilku sprawach (np. wymiany Kaczały-Soce, Wólka Wygonowska-Kuzawa) wystąpiła nieuzasadniona zwłoka w poinformowaniu stron o opóźnieniu w realizacji wymian.

Starosta Powiatu poinformowany został o przysługującym mu prawie zgłaszania umotywowanych zastrzeżeń odnośnie faktów utrwalonych w niniejszym protokole oraz o prawie zgłaszania pisemnych wyjaśnień, dotyczących stwierdzonych w protokole nieprawidłowości
w ciągu 7 dni od daty podpisania protokołu.

Protokół niniejszy sporządzono w 2 jednobrzmiących egzemplarzach, po odczytaniu podpisano. Jeden egzemplarz protokołu pozostawiono w kontrolowanej jednostce.

Przeprowadzona kontrola potwierdzona została wpisem w książce ewidencji kontroli Starostwa Powiatowego w Hajnówce pod poz. 2.

Hajnówka 23.06.2004 r.