PROTOKÓŁ

z kontroli problemowej Domu Pomocy Społecznej w Kozarzach - przeprowadzonej w dniach 1 i 5 lipca 2004 roku. REGON 004256920-8531

Dom Pomocy Społecznej w Kozarzach jest prowadzony przez powiat wysokomazowiecki. Adres siedziby: Kozarze 63, l8-230 Ciechanowiec. Dyrektorem Domu Pomocy Społecznej w Kozarzach jest Pan Mirosław Kierski. Dom przeznaczony jest dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie.

Kontrolę przeprowadziły - Mieczysława Nartowicz - inspektor w Wydziale Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku, Ewa Feszler - starszy inspektor w Wydziale Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku na podstawie upoważnienia Nr 218 z dnia 30 czerwca br., wydanego w imieniu Wojewody Podlaskiego przez Krystynę Golubiewską - z-ca dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego.

Przedmiot kontroli:

1/ przestrzeganie praw mieszkańców oraz dostępność mieszkańców do informacji o swoich prawach,

2/ stopień i efekty realizacji indywidualnych planów wspierania mieszkańców

w okresie od 01.01.2003 r. do 30.06.2004 r.

Wykaz podstawowych aktów prawnych:

1.      Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64,  poz.593 z późn. zm.).

2.      Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 września 2000 r. w sprawie domów pomocy społecznej (Dz. U. Nr 82 poz. 929).

Ustalenia kontroli

I.                   Przestrzeganie praw mieszkańców oraz dostępność mieszkańców do informacji o swoich prawach.

Prawa i obowiązki mieszkańców Domu Pomocy Społecznej w Kozarzach zawarte są w rozdziale VI Regulaminu Organizacyjnego, zatwierdzonego uchwałą Nr 69/125/2001 Zarządu Powiatu Wysokomazowieckiego z dnia 15 marca 2001 roku. Nowo przyjętych mieszkańców z regulaminem, Domem, współmieszkańcami oraz prawami i obowiązkami zapoznaje kierownik działu terapeutyczno-opiekuńczego lub pracownik socjalny. Mieszkańcy potwierdzają na piśmie, że zapoznali się z prawami. Oświadczenie to znajduje się w aktach mieszkańca. Ponadto prawa i obowiązki wywieszone są na tablicy ogłoszeń, na każdym piętrze Domu.

Zgodnie z § 16 cytowanego regulaminu mieszkaniec Domu w szczególności ma prawo do:

1)      podmiotowego traktowania i partnerstwa ze strony personelu,

2)      własnej przestrzeni życiowej do indywidualnego zagospodarowania,

3)      posiadania własnych przedmiotów i miejsca do ich przechowywanie,

4)      zgłaszania skarg i wniosków do Dyrektora Domu, zgodnie z informacją umieszczoną na tablicy ogłoszeń,

5)      uczestniczenia w pracach samorządu i wyboru organów samorządu,

6)      przyjmowania odwiedzin krewnych i znajomych oraz uzyskiwania z ich strony pielęgnacji i opieki,

7)      przebywania poza Domem po uprzednim zawiadomieniu kierownictwa Domu o takim zamiarze, a w szczególnych przypadkach, po uzyskaniu zgody lekarza lub sądu rodzinnego,

8)      rezygnacji z pobytu w Domu z wyjątkiem osób ubezwłasnowolnionych i kierowanych na podstawie orzeczeń sądu opiekuńczego,

9)      korzystania z wszelkich usług świadczonych przez Dom,

10)  wolności wyrażania opinii i poglądów, otrzymywania i przekazywania informacji bez jakiejkolwiek ingerencji,

11)  opieki duszpasterskiej wyznawanej przez siebie religii,

12)  przebywania poza Domem, a za zgodą Dyrektora Domu - na czas dłuższy niż do godz. 22⁰⁰.

Obowiązkiem mieszkańca Domu jest w szczególności:

1)      współdziałanie z personelem w zaspokajaniu swoich podstawowych potrzeb,

2)      dbanie w miarę możliwości o higienę osobistą, wygląd zewnętrzny oraz porządek w zajmowanym pokoju, w swoich rzeczach i wokół siebie,

3)      przestrzeganie norm i zasad współżycia społecznego, nie naruszając praw innych mieszkańców do bezpiecznego i godnego życia oraz praw pracowników Domu do realizacji obowiązków zawodowych,

4)      przestrzeganie obowiązującego Regulaminu Domu,

5)      informowanie pracownika socjalnego i pracownika dyżurującego o zamiarze przebywania poza Domem,

6)      dbanie o mienie Domu,

7)      ponoszenie opłat za pobyt w Domu oraz pokrywanie częściowych opłat za leki według obowiązujących przepisów.

Przestrzeganie praw mieszkańców

Ad. 1), 10)

Wszyscy mieszkańcy są zameldowani w Domu. Po przyjęciu do Domu mieszkaniec meldowany jest na okres czasowy (6 miesięcy) a po tym okresie na stałe. W dniu kontroli, pięciu nowych mieszkańców zameldowanych było na okres czasowy, pozostałe osoby zameldowane są na stałe w DPS. Wszyscy mieszkańcy mają dowody osobiste. Dom zapewnia, uprawnionym mieszkańcom, udział w wyborach powszechnych. Podczas każdych wyborów w Domu organizowany jest zamknięty okręg wyborczy.

Całą korespondencję listonosz przynosi do sekretariatu. Listy prywatne do mieszkańców odbierają oni indywidualnie w sekretariacie. Przed Domem znajduje się skrzynka pocztowa, z której mieszkańcy mogą korzystać w celu wysłania listu.

Mieszkańcy przez personel Domu traktowani są podmiotowo, wszystkie sprawy załatwiane są indywidualnie. Pracownicy wchodząc do pokoju mieszkańca zawsze pukają.

Ad. 2), 3)

Pokoje mieszkalne w Domu wyposażone są w tapczany, szafki przyłóżkowe, stół, krzesła. Posiadają odpowiednią liczbę wyprowadzeń elektrycznych. Mieszkańcy w swoich pokojach mogą posiadać własny sprzęt AGD i RTV. Przy przyjęciu do Domu mieszkaniec przywozi swoją odzież. W przypadku jej braku, Dom zaopatruje mieszkańca w potrzebną odzież i obuwie oraz środki higieny osobistej. Sprawni mieszkańcy sami zanoszą swoją odzież do pralni i stamtąd ją odbierają.

Wszyscy mieszkańcy mają własne dochody. Są to renty i emerytury, świadczenia z pomocy społecznej. Dom zapewnia mieszkańcom bezpieczne ich przechowywanie. Trzy osoby przechowują swoje oszczędności na książeczkach, pozostali mieszkańcy na koncie depozytowym. Potrzebną kwotę mieszkaniec może otrzymać każdego dnia zgłaszając się do pracownika socjalnego. Do ewidencji przychodów i rozchodów każdego mieszkańca pracownik socjalny prowadzi "kartę kontową". Na dzień kontroli oprócz środków finansowych, mieszkańcy nie mieli w depozycie żadnych innych przedmiotów wartościowych.

Ad. 4)

Mieszkańcy mają zapewnioną możliwość zgłaszania swoich skarg i wniosków. Dyrektor Domu w w/w sprawach przyjmuje w poniedziałki i czwartki w godzinach 12⁰⁰ - 14⁰⁰. Informacja wywieszona jest na tablicach ogłoszeń. Ponadto w styczniu w 2001 r. w Domu założona została książka skarg i wniosków. Do dnia kontroli nie wpłynęła żadna skarga ani wniosek.

Ad. 5)

Samorząd Mieszkańców działa w Domu od początku istnienia placówki. Ostatnie wybory odbyły się w dniu 4 maja 2004 roku. Samorząd składa się z: przewodniczącego, dwóch wiceprzewodniczących, skarbnika oraz sekretarza. Na spotkaniach samorządu omawiane są sprawy dotyczące społeczności, organizowania imprez okolicznościowych i uroczystości. Ze spotkań spisywane są protokoły. Skład samorządu wywieszony jest na tablicach ogłoszeń.

Ad. 6)

Stały kontakt z rodziną ma dwudziestu dwóch mieszkańców. Są oni odwiedzani przez poszczególnych członków rodziny przynajmniej raz na kwartał. Z informacji pracownika socjalnego wynika, że 16 mieszkańców nie utrzymuje żadnego kontaktu z rodziną, natomiast w przypadku pozostałych mieszkańców (75 osób) kontakt ten ma charakter okazjonalny. Dyrektor Domu występuje na piśmie do rodzin z prośbą o odwiedzenie mieszkańca oraz ewentualne odwiedziny mieszkańca u rodziny w okresie świąt. Niewiele rodzin odpowiada na te propozycje.

Osoby odwiedzające mieszkańców nie zgłaszają do nikogo swojego przyjścia, bezpośrednio idą do odwiedzanego przez nich mieszkańca. W przypadku osób mieszkających w pokojach jednoosobowych spotkania z osobami odwiedzającymi odbywają się w pokoju mieszkańca. W przypadku osób mieszkających w pokojach wieloosobowych spotkania te odbywają się w pokoju odwiedzin. Rodziny mieszkańców, jeśli zachodzi taka potrzeba, mogą przenocować w DPS podczas odwiedzin mieszkańca.

Na placu przed wejściem do budynku zamontowany jest aparat telefoniczny na kartę z którego mieszkańcy mogą korzystać. Ponadto mieszkańcy mogą korzystać z telefonów Domu. Opłaty ponoszą zgodnie z wydrukiem wykonanych rozmów.

W Domu założony jest "Zeszyt - wykaz kontaktów z rodzinami i osobami bliskimi", zawierający dane rodzin i osób bliskich mieszkańcowi, z którymi należy się kontaktować w przypadku choroby lub śmierci mieszkańca.

Ad. 7), 8), 12)

Mieszkańcy mogą swobodnie poruszać się po posesji Domu. W ciągu dnia brama otwarta jest od godziny 5⁴⁰ do godziny 22¹⁵. Mieszkańcy wychodząc poza teren Domu zgłaszają swoje wyjście pielęgniarce. Wyjścia mieszkańców w ciągu dnia nie są odnotowywane. Jeśli mieszkaniec chce wrócić do Domu po godzinie 22⁰⁰, wówczas o takiej ewentualności powiadamia Dyrektora. Osoby ubezwłasnowolnione wychodzą na zewnątrz Domu z opiekunami.

Mieszkańcy wyjeżdżają także do rodzin. Jeśli mieszkaniec zgłasza chęć wyjazdu na dłuższy okres do rodziny lub znajomych wówczas dyrektor lub pracownik pierwszego kontaktu, po zasięgnięciu opinii lekarza psychiatry, kontaktuje się z rodziną w celu ustalenia czasu odwiedzin oraz zapewnienia właściwej opieki podczas tego pobytu. Dom zawozi mieszkańców własnym samochodem do osób przez nich odwiedzanych.

Ad. 9)

Na dzień kontroli w DPS przebywało 113 osób, z czego 71 to mężczyźni. Najmłodszy mieszkaniec Domu ma 20 lat, najstarszy - 92, średnia wieku mieszkańców wynosi 54 lata. Piętnastu mieszkańców jest ubezwłasnowolnionych, w tym 14 osób całkowicie. W stosunku do 9 osób opiekunami prawnymi są członkowie rodziny, natomiast dla pozostałych osób opiekunami prawnymi są pracownicy Domu. W jednym przypadku opiekunem jest osoba obca.

Wśród mieszkańców 9 osób porusza się przy pomocy wózków, kul i chodzików. Siedmiu mieszkańców wymaga całkowitej opieki, są to osoby leżące. 38 mieszkańców ma zlecone przez lekarza diety: lekkostrawna - 23 osób, cukrzycowa - 4 osoby, żołądkowa - 2 osoby, wątrobowa - 3 osoby. Sześć osób wymaga karmienia.

Dom zapewnia całodobową opiekę. Usługi opiekuńcze na rzecz mieszkańców świadczy 8 pielęgniarek, 17 opiekunów i 9 pokojowych, którzy pracują w systemie trzyzmianowym, tj. w godzinach od 6⁰⁰ do 14⁰⁰, od 14⁰⁰ do 22⁰⁰, od 22⁰⁰ do 6⁰⁰. Instruktor terapii zajęciowej (obecnie przebywa na urlopie wychowawczym), pracownik socjalny, rehabilitant oraz technik fizjoterapii pracują w godzinach od 8⁰⁰ do 16⁰⁰_. Pracownik kulturalno-oświatowy pracuje w godzinach 7⁰⁰-15⁰⁰, uczestniczy on i przygotowuje imprezy na terenie Domu i poza nim.

Opiekę medyczną mieszkańcom świadczą lekarze: internista i psychiatra. Lekarz rodzinny oddelegowany został do DPS ze Spółdzielni Medyk w Ciechanowcu, w Domu jest cztery razy w tygodniu w godzinach 16⁰⁰-18⁰⁰. Lekarz psychiatra ma wizyty w DPS dwa razy w tygodniu w godzinach 9⁰⁰-13⁰⁰. Ponadto obaj lekarze są w stałym kontakcie telefonicznym. W sytuacji zagrożenia życia do mieszkańca wzywane jest pogotowie ratunkowe z Ciechanowca. Mieszkańcy korzystają z poradni specjalistycznych w Łomży i Białymstoku.

W 2003 roku w stosunku do jednej osoby zastosowano środek przymusu bezpośredniego w postaci kaftana bezpieczeństwa.

Dom zapewnia mieszkańcom udział w różnych formach terapii zajęciowej. W ramach funkcjonujących pracowni mieszkańcy mają możliwość uczestniczenia w zajęciach plastycznych, muzycznych, kulinarnych, ceramicznych oraz ergoterapii. Zajęcia prowadzą rehabilitant, technik fizjoterapii, pracownik kulturalno-oświatowy.

W ramach funkcjonujących pracowni mieszkańcy przygotowują się do wyjazdów na przeglądy, konkursy oraz spotkania integracyjne. Przy Domu został utworzony zespół muzyczny "KWINTO", który uczestniczy w przeglądach i konkursach organizowanych przez inne domy pomocy społecznej. Cykliczną imprezą ogólnopolską, organizowaną przez Dom, jest coroczny Przegląd Zespołów Artystycznych Osób Niepełnosprawnych. W tym roku odbył się on po raz dziewiąty. W 2003 roku mieszkańcy wychodzili do kina w Ciechanowcu, w 2004 r. jest to niemożliwe ze względu na remont kina. Łącznie z proponowanych zorganizowanych zajęć korzysta 60 mieszkańców.

Od stycznia 2004r z zorganizowanych zajęć prowadzona jest dokumentacja, w której określono cele do realizacji w stosunku do poszczególnych mieszkańców uczestniczących w zajęciach oraz raz na kwartał dokonywana jest ocena stopnia realizacji zajęć i uzyskanych efektów.

W Domu organizowane są także spotkania integracyjne, podczas których mieszkańcy omawiają sprawy ich nurtujące oraz ogólne sprawy Domu. Dom zapewnia mieszkańcom możliwość korzystania codziennie z punktu bibliotecznego oraz zapewnia dostęp do przepisów prawnych, które znajdują się u Dyrektora i pracownika kulturalno-oświatowego.

Mieszkańcy mają stały kontakt z pracownikiem socjalnym, który załatwia sprawy w zakresie zakupów codziennych, odzieży i spraw rentowych. Przed przyjęciem nowego mieszkańca pracownik socjalny Domu zapoznaje się z aktami i sytuacją mieszkańca. W sytuacji, gdy do Domu kierowana jest osoba poza kolejnością, pracownik socjalny wyjeżdża do środowiska w celu przeprowadzenia wywiadu środowiskowego i zapoznania się ze środowiskiem mieszkańca.

Ad. 11)

Opiekę duszpasterską sprawuje w Domu ksiądz katolicki zatrudniony na ½ etatu. Msze św. odprawiane są dwa razy w tygodniu: w piątki o godz. 18³⁰ oraz w niedziele o godz. 10³⁰. Kapłan po mszy św. spotyka się z mieszkańcami oraz odwiedza ich w pokojach mieszkalnych. Mieszkańcy licznie uczestniczą w odprawianych mszach świętych i nabożeństwach oraz w nich posługują. Dom zapewnia pochówek mieszkańcom zgodnie z wyznaniem zmarłego. W 2003 roku były w 3 pogrzeby (Dom zajmował się pochówkiem jednego mieszkańca) a w 2004 roku 3 (Dom zajmował się pogrzebem dwóch mieszkańców). Mieszkańcy chowani są na cmentarzu w Kuczynie. Mieszkańcy opiekują się grobami zmarłych współmieszkańców.

II.                Stopień i efekty realizacji indywidualnych planów wspierania mieszkańców.

Zarządzeniem Nr 6/2003 z dnia 15 grudnia 2003r. Dyrektor Domu powołał 2 zespoły terapeutyczno-opiekuńcze, w skład których weszli; I-wszy zespół: kierownik zespołu terapeutyczno-opiekuńczego, rehabilitant, pracownik pierwszego kontaktu, mieszkaniec; II- zespół: kierownik zespołu terapeutyczno-opiekuńczego, pracownik socjalny, pracownik pierwszego kontaktu, mieszkaniec. Zgodnie z § 5,ust. 2  rozporządzenia MPiPS w sprawie domów pomocy społecznej w celu określenia indywidualnych potrzeb mieszkańca domu oraz zakresu usług dom organizuje zespoły terapeutyczno-opiekuńcze składające się w szczególności z pracowników domu. Do zadań tych zespołów należy opracowywanie indywidualnych planów wspierania mieszkańców oraz wspólna z mieszkańcem domu ich realizacja. W związku z powyższym mieszkaniec domu nie może zostać powołany w skład zespołu co nie wyklucza jednocześnie aktywnego współuczestniczenia w realizacji indywidualnego planu.

Członkowie zespołu terapeutyczno-opiekuńczego dokonują oceny realizacji indywidualnego planu wspierania mieszkańca raz na kwartał, nie rzadziej jednak niż raz na pół roku. Posiedzenie zespołu kończy się podpisaniem opracowanego wzoru protokołu z posiedzenia zespołu, o treści: "stwierdza, że dzięki usilnej pracy nad mieszkańcem udało się/nie udało się/częściowo udało się osiągnąć zamierzone cele. Wskazać cele dalej idące i kontynuować pracę z mieszkańcem". Protokoły podpisane są przez członków zespołu, w tym również przez mieszkańca.

Zgodnie z wyżej cytowanym zarządzeniem dyrektora, pracownika pierwszego kontaktu ustala kierownik działu terapeutyczno-opiekuńczego spośród pracowników domu wskazanych przez mieszkańca. Mieszkaniec ma możliwość zmiany pracownika pierwszego kontaktu. Jak wynika z informacji Dyrektora, do dnia kontroli, żaden mieszkaniec nie zgłaszał potrzeby zmiany tego pracownika. Pracownicy Domu są pracownikami pierwszego kontaktu dla średnio 3-6 osób. Pracownikami pierwszego kontaktu są pielęgniarki, opiekunki, pokojowe, technik fizjoterapii, rehabilitant, pracownik socjalny oraz w stosunku do dwóch mieszkańców pracownikiem pierwszego kontaktu jest kierownik działu gospodarczego. Powołanie w skład zespołu tego pracownika jest nieuzasadnione. Jak sama nazwa sugeruje w skład zespołu terapeutyczno-opiekunczego powinny wchodzić osoby, które zajmują się terapią i opieką. Uzasadnione jest więc by w skład zespołu wchodziły osoby, którzy świadczą te usługi bezpośrednio i są merytorycznie przygotowane do pracy z mieszkańcem.

Dla wszystkich mieszkańców opracowano indywidualne plany wspierania mieszkańca. ( Załącznik Nr 1). Plany opracowywane są po 3-6 miesięcznym okresie obserwacji mieszkańca. Plany opracowywane i uaktualniane są o nowe cele na posiedzeniach zespołów terapeutyczno-opiekuńczych. Bardzo często zapisane cele pracy z mieszkańcem powielają się przez dłuższy okres czasu, mimo że, jak wynika z zapisów, cele te zostały osiągnięte i należałoby się skoncentrować na pracy nad inną sferą rozwoju mieszkańca.

Zapisy w planach dotyczące realizacji indywidualnego planu wspierania mieszkańca w niektórych planach się powielają i nie wnoszą żadnych nowych informacji oraz nie odnoszą się do założonych celów i zmieniającej się sytuacji mieszkańca.

W analizowanych planach dużo uwagi poświęcono oddziaływaniom w zakresie higieny osobistej, gdzie ocena generalnie była pozytywna. Mniej uwagi poświęcono natomiast efektom udziału mieszkańców w zajęciach terapii zajęciowej, rehabilitacji oraz kontaktów z rodziną.

Dokonano wpisu do książki kontroli DPS pod pozycją 2/2004.

Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden otrzymuje dyrektor Domu Pomocy Społecznej w Kozarzach. W przypadku, gdy dyrektor Domu Pomocy Społecznej w Kozarzach nie zgadza się z ustaleniami pokontrolnymi zawartymi w protokole, może złożyć do Wojewody Podlaskiego w terminie 7 dni od dnia jego podpisania pisemne wyjaśnienia co do zawartych w protokole ustaleń.

Podpisy kontrolujących

1/ Ewa Feszler

2/ Mieczysława Nartowicz

16.07.04 Dyrektor

mgr Mirosław Kierski

(data i podpis dyrektora Domu)