P
R O T O K Ó Ł
z kontroli problemowej
Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Augustowie - Środowiskowego Domu
Samopomocy - przeprowadzonej w dniach 2-3 września 2004r.
Środowiskowy Dom
Samopomocy w Augustowie - jest komórką organizacyjną Miejskiego Ośrodka Pomocy
Społecznej w Augustowie. Adres ośrodka - 16-300 Augustów, ul. Wojska Polskiego
1, adres siedziby Środowiskowego Domu Samopomocy - 16-300 Augustów, ul.
Tytoniowa 12. Kierownikiem Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej jest Pani Anna Dźwilewska. Pan Krzysztof Anuszkiewicz
jest pełniącym obowiązki kierownika Środowiskowego Domu Samopomocy.
Kontrolę przeprowadziły - Ewa Feszler - starszy inspektor w Wydziale
Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku, Mieczysława
Nartowicz - inspektor w Wydziale Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu
Wojewódzkiego w Białymstoku na podstawie upoważnienia Nr
240 z dnia 31 sierpnia br., wydanego w imieniu Wojewody Podlaskiego
przez Krystynę Golubiewską - z-cę
dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego.
Przedmiot
kontroli:
rodzaj i zakres świadczonych usług oraz postępowanie
wspierająco-rehabilitacyjne w okresie od 01.01.2003 r.
do 30.08.2004 r.
Wykaz podstawowych aktów prawnych:
1. Ustawa z dnia 12 marca 2004
r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz.593 z późn.
zm.).
2. Ustawa z dnia 19.08.1994r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535
z późn. zm.).
3. Rozporządzenie Ministra
Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11.12.1995r. w
sprawie psychiatrycznych świadczeń zdrowotnych w domach pomocy społecznej i
środowiskowych domach samopomocy (Dz. U. Nr 5, poz. 38).
4. Rozporządzenie Rady
Ministrów z dnia 26 lipca 2000r. w sprawie zasad wynagradzania i wymagań
kwalifikacyjnych pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach
organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 61, poz. 708 z późn. zm.).
5. Wskazówki dotyczące
organizacji i funkcjonowania środowiskowego domu samopomocy. Opracowanie MPiPS wspólnie z Instytutem Psychiatrii i Neurologii w
Warszawie, listopad 2001 r.
Ustalenia kontroli
I.
Organizacja Środowiskowego
Domu Samopomocy.
Zgodnie z § 3 Statutu
Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, zatwierdzonego uchwałą nr XX/160/2000
Rady Miejskiej w Augustowie z dnia 30 czerwca 2000 roku
w sprawie uchwalenia Statutu Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Augustowie,
Ośrodek jest jednostką organizacyjną utworzoną do realizacji zadań pomocy
społecznej
w zakresie m. in. organizowania i prowadzenia środowiskowych domów samopomocy.
Wg wyjaśnień kierownika MOPS projekt statutu oraz zmiany w dokumentach
organizacyjnych MOPS do zatwierdzenia przez Radę Miejską, przedłożone zostaną
pod obrady na najbliższej sesji tj. we wrześniu.
ŚDS w Augustowie funkcjonuje
od dnia 1 grudnia 2003 roku. Strukturę organizacyjną oraz zasady funkcjonowania
i kierowania do ŚDS określa Regulamin Środowiskowego Domu Samopomocy MOPS w
Augustowie, zatwierdzony przez kierownika MOPS w dniu 3 grudnia 2003 r. Zgodnie
z w/w Regulaminem ŚDS prowadzony jest w ramach działalności MOPS
w Augustowie. Przeznaczony jest dla osób z przewlekłymi zaburzeniami
psychicznymi i niepełnosprawnych intelektualnie z terenu miasta Augustowa oraz w szczególnie uzasadnionych przypadkach z
powiatu augustowskiego.
Placówka
czynna jest 5 dni w tygodniu (od poniedziałku do piątku) w godzinach od 7.00 do 15.00; zapewnia swoim
użytkownikom kompleksową opiekę oraz zaspokaja ich niezbędne potrzeby bytowe, zdrowotne,
edukacyjne i rehabilitacyjne..
W strukturze
organizacyjnej Domu wyodrębnione są następujące stanowiska pracy: kierownik,
psycholog, lekarz psychiatra, pielęgniarka, księgowa, inspektor, terapeuci,
instruktorzy, rehabilitant, opiekunowie.
ŚDS usytuowany jest w części
pomieszczeń parterowego budynku Przedszkola Samorządowego Nr 3. Przed wejściem
do budynku zniesione są bariery architektoniczne.
W domu zlokalizowane są następujące pomieszczenia:
-
hol w którym ustawiony jest sprzęt do ćwiczeń tj. rower,
stepper, atlas, materace, drabinki, piłki. Na ścianie
wisi tablica ogłoszeń.
-
sala ogólna w której odbywają się ogólne spotkania
społeczności, spożywane są wspólnie przygotowywane posiłki oraz prowadzone są
zajęcia relaksacyjne tj.: oglądanie TV, słuchanie muzyki, gry planszowe.
-
aneks kuchenny, wyposażony w niezbędny sprzęt tj.
kuchenkę gazową, zlew, szafki kuchenne, naczynia, czajnik bezprzewodowy,
zmywarkę, mikrofalówkę, malakser, lodówkę.
-
pracownia życia codziennego, w której odbywają się treningi
umiejętności społecznych,
-
pracownia plastyczno-krawiecka oraz wyrównywania umiejętności
manualnych,
-
łazienka wyposażona w brodzik, dwa zlewy, dwie kabiny (jedna
dla kobiet druga dla mężczyzn), pralkę, suszarkę, kosz na brudną bieliznę.
Wszystkie pomieszczenia w
Domu udekorowane są pracami uczestników.
Ponadto
użytkownicy trzy razy w tygodniu korzystają z pomieszczeń w piwnicach
przedszkola, gdzie postawiono stół do ping-ponga oraz
zorganizowano pracownie stolarską.
II.
Użytkownicy Domu.
Użytkownikami Domu są osoby
z zaburzeniami psychicznymi i upośledzone umysłowo, kierowane do ŚDS decyzją
administracyjną kierownika MOPS w Augustowie. Decyzje kierujące do ŚDS wydawane
są na czas nieokreślony. W decyzji kierującej określona jest wysokość
odpłatności ponoszonej przez użytkownika za pobyt w placówce lub zwolnienie z
odpłatności i zakres świadczonych usług wynikający z indywidualnego planu
postępowania wspierająco-rehabilitacyjnego. Odpłatność w wysokości 35 zł,-
ponosi 14 domowników, pozostałe osoby są zwolnione ze względu na niskie
kryterium dochodowe.
Zgodnie z art. 97 ust 5
ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. Nr
64, poz.593 z późn.
zm.) rada gminy w drodze uchwały ustala organizację
oraz szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia.
Wg wyjaśnień kierownika MOPS projekt powyższej uchwały również zostanie
przedłożony do zatwierdzenia przez Radę Miejską na najbliższej sesji.
Placówka
dysponuje 30 miejscami. Wg stanu na dzień 1.09.04 r. w
Domu przebywało 28 osób, z tego 27 osób uczęszcza do ŚDS na podstawie decyzji
administracyjnej, dla jednej osoby zostanie ona wydana.
Placówka
jest koedukacyjna. W grupie 28 osób - 13 to kobiety, 15 to mężczyźni.
Rozpiętość wiekowa użytkowników jest bardzo wysoka. Najmłodszy mieszkaniec ma
17 lat, najstarszy 60 lat. Stan psychofizyczny użytkowników jest bardzo
zróżnicowany: 15 osób ma orzeczone upośledzenie umysłowe, 10 osób ma zaburzenia
psychiczne, u 3 osób obok upośledzenia umysłowego występują sprzężone
zaburzenia psychiczne.
Sześciu mieszkańców nie
utrzymuje kontaktów z rodziną, prowadzą samodzielne gospodarstwo domowe.
Pozostali użytkownicy mieszkają z rodzinami i pracownicy Domu utrzymują z nimi
stały kontakt.
Od początku istnienia
Domu z placówki odeszły 4 osoby, w tym 3 byłych użytkowników utrzymuje stały
kontakt z ŚDS.
Prowadzona
jest dzienna ewidencja obecności użytkowników w placówce. Na podstawie
wybranych miesięcy ustalono przeciętną miesięczną obecność w 2004 roku tj: w miesiącu kwietniu - 19,4, w maju - 18,4.
III. Rodzaj i
zakres świadczonych usług.
Środowiskowy Dom Samopomocy zapewnia swoim użytkownikom różnorodne formy
aktywizacji i rehabilitacji poprzez:
1)
treningi, w tym:
-
umiejętności samoobsługowych,
obejmujący zajęcia w zakresie: higieny osobistej i wyglądu zewnętrznego,
gospodarowania pieniędzmi, robienia zakupów, posługiwania się urządzeniami
gospodarstwa domowego i narzędziami do majsterkowania,
-
umiejętności społecznych i
interpersonalnych, obejmujący zajęcia w zakresie: nabycia umiejętności radzenia
sobie w sytuacjach trudnych i prowadzenia rozmowy, pracy w grupie,
organizowania swojego miejsca pracy i dyscypliny pracy,
-
organizacji czasu wolnego,
obejmujący zajęcia w zakresie: korzystania z różnych form spędzania czasu
wolnego, rozwijania zainteresowań plastycznych, muzycznych, udziału w imprezach
organizowanych na terenie ŚDS-u i w innych
placówkach.
2)
terapię zajęciową:
-
zajęcia w pracowni życia codziennego - terapia
kulinarna, rozwijanie umiejętności reagowania na sytuację trudną oraz jak ją
rozwiązać, jak należy prowadzić rozmowę i jak zachowywać się w kontaktach
interpersonalnych, gospodarowania pieniędzmi, nabywają podstawowych
umiejętności praktycznych (czyszczenie obuwia, pranie), zajęcia z zakresu
szukania pracy i przygotowywania się do podjęcia pracy, zajęcia teatralne,
-
zajęcia w pracowni
wyrównywania umiejętności - rozwijanie umiejętności w pisaniu i czytaniu,
doskonalenie percepcji wzrokowej, usprawnianie motoryki małej,
-
zajęcia w pracowni plastyczno-
krawieckiej - użytkownicy wykonują prace plastyczne rożnymi technikami,
przygotowują dekoracje świąteczne i kartki okolicznościowe,
-
zajęcia w pracowni stolarskiej
- domownicy wykonują prace głównie z drewna i sklejki oraz drobne naprawy mebli
do ŚDS.
3)
zajęcia sportowe - zajęcia w
Domu oraz na świeżym powietrzu, gry i zabawy zręcznościowe oraz logiczne
W Domu
prowadzone jest poradnictwo socjalne i psychologiczne dla opiekunów
użytkowników.
Każdy
terapeuta prowadzi dziennik zajęć pracowni. Wpisywane są tam informacje, co w
ramach swojej pracowni terapeuta zaproponował użytkownikowi oraz uwagi odnośnie
zachowania użytkownika. Ponadto dodatkowo jeden dziennik prowadzony jest do
pracowni życia codziennego.
Dom zapewnia
swoim użytkownikom spożywanie jednego posiłku. Przygotowywany jest on ramach
treningu kulinarnego.
W dniu 18.03.2004r wybrana została Rada Środowiskowego
Domu Samopomocy, w skład której weszli: przewodniczący, zastępca
przewodniczącego i sekretarz. Spotkania samorządu odbywają się zależnie od
potrzeb mieszkańców. Na spotkaniach tych omawiane są sprawy dotyczące m.in.:
grafików dyżurów, propozycji organizacji wolnego czasu oraz inne sprawy
bieżące.
ŚDS utrzymuje stały kontakt z innymi środowiskowymi domami samopomocy.
Użytkownicy uczestniczą w imprezach organizowanych przez śds,
jak i domy pomocy społecznej oraz zapraszają mieszkańców tych domów do udziału
w swoich imprezach. ŚDS utrzymuje liczne kontakty z organizacjami i
instytucjami działającymi na terenie Augustowa.
W br. 7 użytkowników otrzymało skierowanie na turnus
rehabilitacyjny w Stegnie, ponadto dwóch użytkowników otrzymało dofinansowanie
i może w tym roku wyjechać na turnus rehabilitacyjny.
Ocena efektywności świadczonych usług
Dom
prowadzi dokumentację zbiorczą i indywidualną każdego użytkownika. Dokumentacja
zbiorcza obejmuje listę osób oczekujących na przyjęcie do ŚDS, aktualną
ewidencję użytkowników według grup, ewidencję obecności użytkowników,
dokumentację byłych użytkowników utrzymujących kontakt z domem oraz dzienniki
pracy pracowników.
Indywidualna
dokumentacja zawiera: decyzję administracyjną przyznającą usługi świadczone
przez dom, prośbę o przyjęcie do ŚDS, kartę personalną uczestnika (w której
znajdują się dane osobowe użytkownika, dane dotyczące opiekunów, stanu zdrowia,
charakterystyki zachowań, charakterystyki emocji, charakterystyki
samodzielności i zależności w codziennym życiu), kartę kandydata do ŚDS w
Augustowie, testy psychologiczne, logopedyczne wraz z wynikami, wypis z treści
orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, wywiad środowiskowy, plany postępowania
wspierająco-rehabilitacyjnego, notatki asystenta prowadzącego z przebiegu
postępowania wspierająco-rehabilitacyjnego.
W ŚDS
funkcjonuje zespół wspierająco-rehabilitacyjny, w skład
którego wchodzą: terapeuci oraz kierownik Domu. Zgodnie z wyjaśnieniami
kierownika, zespół w celu opracowania i analizy planu postępowania
wspierająco-rehabilitacyjnego zbiera się dwa razy w roku- czerwiec i grudzień.
Ponadto codziennie rano przed rozpoczęciem zajęć z użytkownikami pracownicy
omawiają plan dnia oraz stan i zachowanie poszczególnych uczestników zajęć. Ze
spotkań zespołu nie jest prowadzona żadna dokumentacja.
Dla
wszystkich użytkowników opracowano plany postępowania
wspierająco-rehabilitacyjnego. Analizę dwóch planów zawiera Załącznik nr 1.
Zespół wspierająco-rehabilitacyjny,
dla użytkowników, którzy przyjęci zostali do ŚDS w grudniu 2003 r., po ocenie
stanu psychicznego i fizycznego użytkownika, opracował indywidualny plan
postępowania wspierająco- rehabilitacyjnego w formie: Indywidualnego programu
terapii. Plany opracowywane są na pół roku, tj. I-VI, VII-XII. Zawarto w nim
m.in.: główne cele terapii, co chce się osiągnąć, planowane metody, formy i
sposoby osiągania celu, osiągnięte efekty. Po pół roku dokonana została ocena
wyników postępowania zespołu wspierająco-rehabilitacyjnego. Kolejny
indywidualny plan postępowania wspierająco- rehabilitacyjnego został opracowany
w innej formie i zawiera rubryki: forma terapii, metody, zakres, osoba
odpowiedzialna za realizację. Każdy użytkownik wyraził zgodę na udział w
postępowaniu wspierająco- rehabilitacyjnym.
Koordynację działań wynikających z planu powierzono asystentom prowadzącym,
którymi są osoby zatrudnione na stanowisku terapeuty. Każdy z terapeutów jest
asystentem prowadzącym dla 5-6 użytkowników. Notatki asystenta prowadzącego
dołączone są do planów. Notatki asystenta prowadzącego użytkownika, od kwietnia
br. prowadzone są co najmniej raz w tygodniu i
zawierają informacje, co zaproponowano w danym okresie użytkownikowi, jak
użytkownik funkcjonował w placówce, czy chętnie brał udział w zaproponowanych
zajęciach. Brak informacji, czy zastosowane metody i formy pracy zostały
właściwie dobrane czy też należałoby je zmodyfikować.
Na
podstawie przeanalizowanych indywidualnych planów postępowania wspierająco-
rehabilitacyjnego należy stwierdzić, że opracowane zostały z uwzględnieniem
opinii psychologa i psychiatry. Założone oddziaływania adekwatne są do sytuacji
i stanu psychofizycznego użytkowników. Nie uwzględniono w nich postępowania i
poradnictwa dla rodzin użytkowników domu. Jak wynika z wyjaśnień kierownika,
pracownicy ŚDS mają stały kontakt z rodzinami uczestników zajęć.
IV. Struktura
zatrudnienia i kwalifikacje pracowników.
Wg stanu na koniec czerwca
2004 r. w ŚDS zatrudnionych było 12 osób, z tego 8 w pełnym wymiarze czasu
pracy, tj. p.o. kierownika,
pielęgniarka, asystent osoby niepełnosprawnej, 5 terapeutów). Cztery osoby w
niepełnym wymiarze czasu pracy: psycholog i rehabilitant (na 1/4 etatu), lekarz
psychiatra (na 1/8 etatu), logopeda (na 1/5 etatu) zatrudniane są w ŚDS na
podstawie umowy o pracę na czas określony, tj. do 30.06. Jak wynika z wyjaśnień
kierownika MOPS związane jest to z niższą frekwencją użytkowników w okresie
wakacyjnym (tj. w miesiącach lipiec i sierpień). Kwalifikacje
zatrudnionych pracowników stanowi załącznik nr 2
Na podstawie
przeanalizowanych akt ustalono, że osoba zatrudniona na stanowisku asystenta
osoby niepełnosprawnej nie posiada kwalifikacji wymaganych na zajmowanym
stanowisku, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2000r. w
sprawie zasad wynagradzania i wymagań kwalifikacyjnych pracowników
samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu
terytorialnego (Dz. U. Nr 61, poz. 708 z późn. zm.). Osoba ta ma wykształcenie podstawowe, natomiast
wymagane wykształcenie to dyplom asystenta osoby niepełnosprawnej.
W okresie
funkcjonowania ŚDS pracownicy uczestniczyli w następujących konferencjach,
kursach, szkoleniach i warsztatach:
1)
w dniach 8-9.12.2003rr. szkolenie dla Potencjalnych Projektodawców
do Europejskiego Funduszu Społecznego w Białymstoku, uczestniczył kierownik,
2)
w dniach 28-29.05.2004 r. "Rehabilitacja pacjentów z przewlekłymi zaburzeniami
psychotycznymi" zorganizowanym przez Instytut Psychiatrii i Neurologii w
Warszawie, uczestniczyli: kierownik, 2 terapeutów.
3)
W dniach 4-5-06.2004 r.
warsztaty metodyczne pn. " Metody integracyjne w pracy z grupą - wprowadzenie
do pedagogiki zabawy" organizowanym przez Centrum szkoleniowe KLANZA filia w
Białymstoku, uczestniczyło 2 terapeutów,
4)
w dniu 20.07.2004 r. odbyło się szkolenie z zakresu pierwszej pomocy przedlekarskiej zorganizowane przez MOPS w Augustowie,
uczestniczyli kierownik, pielęgniarka, terapeuta.
Dokonano wpisu do książki
kontroli pod pozycją nr 46/2004.
Dyrektorowi Miejskiego
Ośrodka Pomocy Społecznej w Augustowie przysługuje prawo wniesienia pisemnego
wyjaśnienia do treści protokołu w terminie 7 dni od daty jego podpisania.
Protokół sporządzono w dwóch
jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden otrzymuje dyrektor Miejskiego
Ośrodka Pomocy Społecznej w Augustowie.
Podpisy
kontrolujących
1/ Ewa Feszler
2/ Mieczysława Nartowicz
Data i podpis dyrektora MOPS
20.09.2004 Dźwilewska