P r o t o k ó ł
z kontroli problemowej Domu Dziecka w Zambrowie,
REGON 000234933
Dom Dziecka w Zambrowie prowadzony jest przez Starostwo Powiatowe w Zambrowie.
Adres placówki: 18-301 Zambrów; Al. Wojska Polskiego 52 .
Dyrektorem Domu Dziecka jest Pani Jadwiga Paździor.
Kontrolę
przeprowadzili pracownicy Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu
Wojewódzkiego w Białymstoku:
- Krystyna Pasiuk - starszy inspektor
- Małgorzata Osipowicz - starszy inspektor
Kontrolę przeprowadzono w dniu 5 września 2005r. na podstawie
upoważnienia Nr 411 z dnia 2.09.2005r., które w
imieniu Wojewody wydał Z-ca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Pani
Krystyna Golubiewska.
Kontrolujący wpisali się do książki kontroli pod pozycją
4/05.
Kontrolą
za okres od 01.01.2004r. do miesiąca poprzedzającego
dzień kontroli objęto przestrzeganie w placówce praw dziecka wynikających z:
- ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z póź. zm.),
- rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 01.09.2000r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych
(Dz. U. Nr 80, poz. 900),
- rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 lutego 2005r. w sprawie
placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 37, poz.
331),
- rozporządzenia
Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005r. w sprawie nadzoru i
kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543).
- Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Organizację Narodów Zjednoczonych
dnia 20 listopada 1989r. (Dz.U. z dnia 23 grudnia
1991r.).
Wyjaśnień w toku kontroli udzielali:
1.
Jadwiga Paździor -
dyrektor
2. Wychowankowie
Domu
Ustalenia kontroli
Podczas kontroli analizie i ocenie poddano przestrzeganie w
placówce praw dziecka, a w szczególności:
-
prawo do zabezpieczenia
odpowiedniego poziomu życia (warunki socjalno-bytowe, wyżywienie, ubranie,
kieszonkowe),
-
prawo do nauki,
-
prawo do swobody wypowiedzi,
swobody myśli, informacji na swój temat,
-
prawo do ochrony przed
poniżającym traktowaniem i karaniem,
-
prawo do ochrony życia
prywatnego i korespondencji,
-
prawo do opieki zdrowotnej,
-
prawo do wypoczynku, czasu
wolnego oraz uczestniczenia w życiu kulturalnym i rekreacji fizycznej,
-
prawo do zrzeszania się,
-
prawo do kontaktów z
rodzicami,
-
prawo do zachowania ciągłości
kulturowej i wyznaniowej,
-
zapewnienie dzieciom poczucia
bezpieczeństwa.
Prawo do zabezpieczenia
odpowiedniego poziomu życia (warunki socjalno-bytowe,
wyżywienie, ubranie, kieszonkowe)
Wychowankowie
placówki mają zapewnioną opiekę całodobową. Dom Dziecka stwarza warunki do
prawidłowego funkcjonowania dzieci (łazienki z prysznicami, toalety). Dzieci
zajmują pokoje, które są wyposażone w niezbędne meble. W pokojach, dzieci
posiadają szafki do przechowywania rzeczy osobistych. Wychowankowie mają
dowolność w dekorowaniu swoich pokoi.
Placówka
zapewnia podopiecznym 5 posiłków dziennie. Jadłospis jest dekadowy, a posiłki
są urozmaicone surówkami, owocami oraz kompotami. Dodatkowo między posiłkami
dzieci mają do dyspozycji prowiant znajdujący się w aneksach kuchennych w
lodówkach. Dzieci w dni wolne od nauki samodzielnie przygotowują posiłki pod
nadzorem wychowawców. Przy planowaniu posiłków uwzględniane są życzenia dzieci
oraz diety. Wychowankowie nie zgłaszali zastrzeżeń do wyżywienia.
Dzieci każdego
miesiąca otrzymują drobną kwotę do własnego dysponowania tzw. kieszonkowe. Na
podstawie list wypłat kieszonkowego stwierdzono, że było ono wypłacane
regularnie. Kwoty były zróżnicowane i kształtowały się w granicach 9 zł.- 30zł. Jak wynika z uzyskanych wyjaśnień zróżnicowanie
kieszonkowego zależne było od zachowania dziecka w szkole i w placówce,
podejścia wychowanka do obowiązków szkolnych. Kieszonkowe
zaś podwyższane było za prace społeczne na rzecz domu dziecka, dobre wyniki w
nauce i nie opuszczanie zajęć w szkole. Wszystkie dzieci kwitowały osobiście
odbiór kieszonkowego.
Każde
dziecko wyposażone jest w garderobę stosowną do pory roku i wieku. Podopieczni
mają możliwość wyboru garderoby uczestnicząc przy jej zakupie. Dom dziecka dba
o wyposażenie dzieci w stroje okazjonalne np. komunijne. W przypadku takiej
uroczystości organizowane jest przyjęcie, na które zapraszane są osoby bliskie
dziecku.
Podopieczni otrzymują dostateczną ilość środków do higieny osobistej
typu: pasta do zębów, papier toaletowy, kosmetyki, szampony. Dzieci same piorą
bieliznę i inne rzeczy osobiste. Ręczniki oraz pościel wymieniane są raz w
miesiącu lub w zależności od potrzeb.
Prawo do nauki
Dzieci przebywające w placówce realizują obowiązek szkolny.
Uczęszczają do następujących typów szkół:
-
szkoły podstawowej - 10
dzieci,
-
gimnazjum - 16 dzieci,
-
szkoła średnia - 22 dzieci,
Do Specjalnego Ośrodka Szkolno -
Wychowawczego w Długoborzu uczęszcza 12 dzieci (do SP
- 2, gimnazjum - 6, zawodowej - 3, średniej -1).
Dzieci te korzystają z transportu
miejskiego.
Na początku roku szkolnego dzieci wyposażane są w podręczniki oraz
przybory szkolne. Pomocy dzieciom w nauce, a w szczególności przy odrabianiu
prac domowych, udzielają wychowawcy, wolontariusze (uczniowie z LO w Zambrowie oraz nauczyciele). W przypadku występujących
kłopotów z poszczególnych przedmiotów dzieci korzystają z zajęć wyrównawczych w
szkole. Prowadzona jest również praca indywidualna. Jeden z wychowanków w br.
szkolnym będzie korzystał z korepetycji z języka angielskiego. W celu
uzupełnienia swoich wiadomości szkolnych oraz rozszerzenia wiedzy ogólnej
wychowankowie mają możliwość korzystania z internetu
oraz biblioteki wyposażonej w pomoce naukowe typu: podręczniki, najnowsze
wydawnictwa encyklopedyczne, lektury szkolne, literaturę piękną, dziecięcą.
Placówka utrzymuje
systematyczny kontakt z nauczycielami, pedagogami ze szkół, do których
uczęszczają dzieci.
Prawo do swobody wypowiedzi, swobody myśli,
informacji na swój temat
Wychowankowie
mają swobodę w wyrażaniu myśli, sądów i opinii na różne tematy podczas rozmów
prowadzonych indywidualnie oraz podczas spotkań całej społeczności Domu. Na
podstawie informacji uzyskanych od dzieci stwierdzono, że wychowankowie
orientują się w swojej sytuacji prawnej i znają swojego opiekuna prawnego.
W
przypadku, gdy wychowanek nie zgadza się z opinią wychowawcy może zwrócić się w
tej sprawie do dyrektora. Dyrektor placówki stara się wyjaśnić każda zaistniałą
sytuację.
Prawo do ochrony przed poniżającym traktowaniem i
karaniem
Z
chwilą przybycia dziecka do placówki, jest ono zapoznawane z regulaminem Domu.
Regulamin określa prawa,
obowiązki oraz kary i nagrody. Z wypowiedzi wychowanków wynika, że znają system
kar i nagród oraz wiedzą za co mogą być nagrodzeni lub
ukarani.
W regulaminie placówki
przewidziane są następujące kary:
-
ograniczenie wyjścia poza dom
w czasie wolnym,
-
ograniczenie wyjazdu do
znajomych w dni wolne od nauki,
-
upomnienie wychowawcy,
-
upomnienie dyrektora.
Z wypowiedzi wychowanków wynika,
że do kar ogólnie stosowanych należy pełnienie dodatkowego dyżuru
np. w jadalni lub sprzątanie posesji wokół domu.
Stosowane kary są zindywidualizowane. Nie są
one zbyt surowe, a kryteria ich stosowania zrozumiałe.
Najbardziej
skuteczną metodą oddziaływania na zachowanie się wychowanków jest system
zakazów dotyczących spędzania czasu wolnego oraz zmniejszenie kieszonkowego do
kwoty określonej w rozporządzeniu w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych.
Dzieci
wykonują pewne prace na rzecz placówki - pełnią dyżury w kuchni, sprzątają
teren wokół Domu oraz sprzątają swoje pokoje. Z wypowiedzi wychowanków wynika,
że nigdy nie miała miejsca sytuacja, aby ktoś został źle potraktowany bądź
poniżony.
Prawo do ochrony życia prywatnego i korespondencji
Indywidualne
sprawy dziecka rozstrzygane są wyłącznie w jego obecności. Wychowankowie mają
prawo do kontaktów z rodziną, przyjaciółmi, kolegami i koleżankami, zgodnie z
ich potrzebami. Spotkania z przyjaciółmi mogą odbywać się na terenie placówki.
Dzieci wyjeżdżają do domów rodzinnych, odwiedzają przyjaciół i kolegów w innych
domach. Utrzymują kontakty telefoniczne i korespondencyjne. Na holu placówki
zamontowany jest aparat telefoniczny z numerem zwrotnym.
Nikt nie ma prawa otwierać korespondencji adresowanej do dziecka, jak
również czytać, znalezionego, otwartego listu. Każdy wychowanek posiada swoje
miejsce, gdzie przechowuje osobiste rzeczy i jest ono zamykane przez dziecko.
Nie stwierdzono, aby osobiste rzeczy podopiecznych były kontrolowane.
Wychowawcy wchodzą do sal i łazienek uprzednio pukając. Podczas rozmowy dzieci
stwierdziły, że zawsze mogą z osobą dorosłą porozmawiać o swoich sprawach
osobistych.
Prawo do
opieki zdrowotnej
Dzieci przebywające w placówce objęte są opieką medyczną lekarza
rodzinnego. Wychowankowie objęci są prywatną nieodpłatną opieką
stomatologiczną. Dzieciom wymagającym opieki specjalistycznej zostały zakupione
aparaty ortodontyczne. W placówce na bieżąco uzupełniane są szczepienia (grypie
oraz WZW) oraz bilanse zdrowia.
Dzieci
objęte są opieką poradni specjalistycznych typu: kardiologiczna,
psychiatryczna, okulistyczna, laryngologiczna, ortopedyczna, pulmonologicznej.
Wystarczające jest zaopatrzenie placówki w leki pierwszej potrzeby np.
przeciwgorączkowe i przeciwbólowe.
Ponadto w placówce przeprowadzane są zajęcia
edukacyjne na temat szkodliwości palenia papierosów, picia alkoholu, zażywania
narkotyków, właściwego odżywiania się i zażywania witamin, higieny osobistej po
wysiłku fizycznym, rozsądnego korzystania z kąpieli słonecznych, dojrzewania.
Zajęcia te przeprowadzają wychowawczynie, które z wykształcenia są
pielęgniarkami. Ponadto zajęcia z zakresu narkomanii przeprowadzali pracownicy
sanepidu.
Prawo do wypoczynku, czasu wolnego oraz
uczestniczenia w życiu kulturalnym i rekreacji fizycznej
Organizacja czasu wolnego oraz życie
kulturalne i rekreacja fizyczna są dostosowane do potrzeb i możliwości dzieci.
W czasie
tegorocznych wakacji wychowankowie mieli możliwość spędzenia czasu wolnego poza
placówką. Na wakacyjny wypoczynek do Stasikówki koło
Zakopanego wyjechało 30 dzieci. Część wychowanków wypoczywała w Ośrodku
Wczasowym w Balikach zorganizowanym przez Caritas.
Podopieczni
mają swobodę i możliwość wyboru zajęć rozwijających ich zainteresowania i
uzdolnienia w czasie wolnym. Dzieci biorą udział w zajęciach w placówce i poza
nią. W Domu Dziecka działają koła zainteresowań tj.: komputerowe, plastyczne,
teatralne, kulinarne, biblioteczne, sportowe. Ponadto w placówce organizowane
są takie imprezy jak: Dzień Komisji Edukacji Narodowej, Andrzejki, Wigilia,
spotkania jasełkowe, choinka noworoczna, bal karnawałowy, bierzmowanie, Dzień
Dziecka, oraz szereg konkursów. Dzieci wyjeżdżają do teatru, na basen oraz do
kina. Uczestniczą w różnorodnych wycieczkach. W br. wyjeżdżały do Warszawy,
Poznania, Zarąb Kościelnych, Zuzeli, Biebrzańskiego Parku Narodowego.
Placówka
posiada boiska do piłki nożnej, siatkowej i ręcznej, plac zabaw do zajęć
ruchowych oraz siłownię. Dzieci mają do swojej dyspozycji sprzęt sportowy i
rekreacyjny typu: rowery, piłki, bilard, hokej ręczny, sanki, lotki, różnorodne
piłki.
Wychowankowie Domu Dziecka uczestniczą w
licznych imprezach sportowych, np. Mistrzostwach Województwa Podlaskiego
Placówek Opiekuńczo-wychowawczych w Piłce Halowej w Kuleszach
Kościelnych, Regionalnym Turnieju Piłki Koszykowej chłopców o Puchar "Żubra" w Długoborzu, Mistrzostwach Województwa Podlaskiego Placówek Opiekunczo-Wychowawczych w Piłce Nożnej w Supraślu.
Prawo do kontaktów z rodzicami
Zgodnie z § 26
ust. 7 oraz § 28 ust. 1 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych
Dom Dziecka umożliwia dzieciom regularne, osobiste i bezpośrednie kontakty z
rodzicami oraz innymi osobami bliskimi oraz zapewnia im warunki sprzyjające
utrzymaniu osobistych kontaktów z rodziną.
Formalnie Sąd Rejonowy wydaje zgodę na wyjazdy
wychowanków. W przypadku uzyskania takowej zgody oraz w przypadku braku
zastrzeżeń ze strony placówki, każde dziecko ma możliwość odwiedzania swoich
rodziców. Wychowankowie wyjeżdżają do domów na koszt placówki. Ponadto
podopieczni mają stały dostęp do telefonu, z którego mogą korzystać. Dzieci,
które utrzymują kontakt korespondencyjny otrzymują znaczki i koperty.
W przypadku,
gdy rodzice nie są zainteresowani utrzymaniem kontaktu z dziećmi, podejmowane
są kroki ze strony placówki do inicjowania, rozwijania i podtrzymywania tych
kontaktów. Placówka podejmuje działania w celu poszukiwania rodziny dalszej
dzieci oraz osób zaprzyjaźnionych. W przypadku, gdy praca z rodziną nie rokuje
nadziei na poprawę sytuacji, poszukuje się dziecku zastępczej formy opieki.
W latach 2003/2004 z placówki
odeszło 9 wychowanków z tego:
-
5 dzieci do rodzin naturalnych,
-
1 dzieci do rodziny zastępczej,
-
3 dzieci umieszczono w innych placówkach.
Ruch wychowanków w 2005r. do dnia
kontroli przedstawiał się następująco:
-
5 dzieci powróciło do rodzin naturalnych,
-
2 dzieci odeszło do rodzin zastępczych,
-
1 dziecko odeszło do innej placówki.
Z powyższego zestawienia wynika,
że na przestrzeni 2 lat nie przeprowadzono pełnej adopcji. Ważnym jest jednak
fakt, że dzieci odchodzą do rodzin naturalnych.
Ponadto
stwierdzono, że 7 dzieci przebywa w placówce powyżej 7 lat. Z wyjaśnień
dyrektora wynika, że przyczyny tego zjawiska były bardzo różne. Kilkorgu
wychowankom nie znaleziono zastępczej formy opieki, zaś w wielu przypadkach wychowankowie
nie wyrazili zgody na przysposobienie. Placówka dokłada wiele starań, aby
dzieci miały rodziny zaprzyjaźnione i utrzymywały z nimi stały kontakt.
Prawo do zachowania
ciągłości kulturowej i wyznaniowej
Dzieci
przebywające w placówce są wyznania katolickiego. Mają możliwość uczestniczenia
w nabożeństwach niedzielnych oraz świątecznych. Wychowankowie uczęszczają na
niedzielną liturgię.
Dzieci
przygotowywane są do przyjęcia I Komunii Św. oraz Sakramentu Bierzmowania. Z
tej okazji są organizowane w placówce przyjęcia, na które zapraszana jest
rodzina dziecka oraz rodzice chrzestni.
Bardzo
uroczyście obchodzona jest kolacja wigilijna oraz śniadanie wielkanocne. W tych
uroczystościach biorą udział księża z pobliskiej parafii oraz liczni
przyjaciele Domu. Ksiądz jest przyjmowany również podczas kolędy noworocznej.
Kilkorgu wychowankom został uzupełniony sakrament chrztu.
Każde dziecko ma założony albumik, gdzie są dokumentowane
najważniejsze wydarzenia z jego życia.
Zapewnienie dzieciom
poczucia bezpieczeństwa
Podczas prowadzonych
czynności kontrolnych stwierdzono, że każde dziecko posiada własne, osobiste
miejsce do spania oraz do przechowywania rzeczy osobistych. Proces wychowawczy
ma charakter zindywidualizowany. W sytuacjach trudnych wychowanek może liczyć
na pomoc każdego z pracowników Domu. Wychowanek opuszczający placówkę otrzymuje
pomoc finansową i rzeczową. Dom czyni starania, aby w każdym przypadku pomóc w
znalezieniu pracy oraz mieszkania. Po opuszczeniu placówki, dziecko ma prawo
przez okres 3 lat korzystać z pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Ponadto podczas czynności kontrolnych przeanalizowano
grafik pracy wychowawców i opiekunów nocnych,
na
przykładzie poniedziałku
7.00 - 8.30 - 3 wychowawców
14.30 - 15.00 - 3 wychowawców
15.00 - 16.30 - 4 wychowawców
16.30 - 19.00 - 5 wychowawców
19.00 - 22.00 - 4 wychowawców
W godzinach 8.30 - 14.30 dzieci
przebywają w szkołach. W tym czasie w placówce dyżuruje pracownik socjalny, a w
godz. 15.30 - 19.30 - psycholog.
w
grupach usamodzielnienia
7.00 - 8.00 - 1 wychowawca
17.30 - 18.00 - 1 wychowawca
18.00 - 19.30 - 2 wychowawców
19.30 - 20.00 - 1 wychowawca
na
przykładzie soboty
6.00 - 8.30 - 1 wychowawca
8.30 - 14.00 - 4 wychowawców
14.00 - 22.00 - 3 wychowawców
w
grupach usamodzielnienia
10.00 - 11.30 - 1 wychowawca
18.00 - 19.00 - 1 wychowawca
Opiekę
nocną w godzinach 2200 - 600 sprawują 2 osoby: opiekun
nocny i wychowawca.
Z analizy grafików wynika, że placówka zapewnia w porze
dziennej i nocnej wystarczającą opiekę nad wychowankami.
Dostępność wychowanków do
informacji o swoich prawach
W toku kontroli nie stwierdzono naruszania praw wychowanków wynikających z regulaminu Domu. W placówce
panuje bardzo ciepła i życzliwa atmosfera. Do każdego dziecka podchodzi się
indywidualne. Z dziećmi na bieżąco przeprowadza się wiele rozmów. Wychowankowie
Domu są otoczeni ciepłem i właściwą opieką.
Podopieczni znają swoje prawa i obowiązki. Na tablicy
znajdującej się w holu placówki wywieszone są informacje dotyczące m.in.
kontaktu z Rzecznikiem Praw Dziecka.
Dzieci mają prawo do zrzeszania się. W placówce funkcjonuje samorząd.
W każdej grupie we wrześniu dokonano wyboru samorządu. Przydzielono
poszczególnym przedstawicielom obowiązki. Opiekunem samorządu jest wychowawca
wybrany przez dzieci. Ustalono, że ze względu na brak chętnych do angażowania
się w szerszą działalność na forum domu, działania samorządu dotyczyć będą głownie
spraw grupowych. Kilkakrotnie odbyły się spotkania z Dyrektorem Domu Dziecka i
kadrą, na których zapoznano wychowanków z regulaminem Domu oraz omówiono prawa
i obowiązki dzieci. Dokonano analizy wyników w nauce, analizowano występujące
trudności wychowawcze i ustalono sposoby ich rozwiązywania.
Przedstawiciele samorządu brali udział w tworzeniu jadłospisu. Składali
swoje propozycje i życzenia bezpośrednio do Dyrektora, które na bieżąco były
realizowane. Cała społeczność Domu Dziecka miała wiele spotkań, na których
omawiano zagrożenia związane z uzależnieniami środkami odurzającymi.
W minionym
roku Samorząd był partnerem kadry placówki w dążeniu do lepszego zaspokajania
potrzeb bytowych wychowanków, zgłaszał propozycje w sprawach realizowania
potrzeb kulturalnych, rekreacyjnych, uroczystości domowych.
Na podstawie przeprowadzonych czynności kontrolnych stwierdzono, że w
placówce przestrzegane są prawa dziecka.
Kontrola
Domu Dziecka w Zambrowie została dokonana w oparciu o
analizę dokumentów dotyczących placówki, wyjaśnień dyrektora oraz wyjaśnień
wychowanków.
Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których
jeden otrzymuje dyrektor Placówki.
W przypadku, gdy Dyrektor Domu Dziecka w Zambrowie nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w
protokole kontroli, może odmówić jego podpisania składając w terminie 7 dni od
dnia jego otrzymania pisemne wyjaśnienie podając przyczyny tej odmowy.
Wyjaśnienia należy składać do Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej
Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku.
Dyrektor Domu Dziecka Podpisy
kontrolujących
w Zambrowie 1.
Krystyna Pasiuk
12.09.2005r.
Jadwiga Paździor 2.
Małgorzata Osipowicz