PROTOKÓŁ

z kontroli kompleksowej Domu Pomocy Społecznej św. Franciszka z Asyżu w Tykocinie, ul. Klasztorna 1 - przeprowadzonej w dniach 24-25 stycznia 2006 roku.

Dom Pomocy Społecznej p.w. św. Franciszka z Asyżu w Tykocinie prowadzony jest przez CARITAS Diecezji Łomżyńskiej na zlecenie powiatu łomżyńskiego. Adres Domu: 16-080 Tykocin, ul. Klasztorna 1. Dom przeznaczony jest dla osób przewlekle psychicznie chorych - kobiet. Dyrektorem Domu Pomocy Społecznej jest ks. Andrzej Stypułkowski.

Kontrolę przeprowadziły - Mieczysława Nartowicz - inspektor w Wydziale Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku, Ewa Feszler - starszy inspektor w Wydziale Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku na podstawie upoważnienia Nr 15 z dnia 13 stycznia br., wydanego w imieniu Wojewody Podlaskiego przez Krystynę Golubiewską - z-cę dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego.

Przedmiot kontroli:

1) ocena stopnia realizacji programu naprawczego,

2) ocena warunków życia mieszkańców,

3) ocena organizacji działania domu pomocy społecznej przy uwzględnieniu typu domu i uzasadnionych potrzeb mieszkańców,

4) ocena poziomu, struktury zatrudnienia oraz kwalifikacji zatrudnionych pracowników,

5) ocena przestrzegania praw mieszkańców oraz dostępności mieszkańców do informacji o swoich prawach,

6) ocena stopnia i efektów realizacji indywidualnych planów wspierania mieszkańców

w okresie od 01.01.2005 r. do 31.12.2005 r.

Ustalenia kontroli

I.                    Stopień realizacji programu naprawczego.

Z przedłożonych przez Dyrektora Domu analiz programów naprawczych z dnia 21.07.2004r. i 23.02.2005r. wynika, że na lata 2005- 2006 zaplanowano do realizacji następujące zadania: 

 Na 2005r:

1. Przystosowanie łazienek dla osób niepełnosprawnych, podnośnik ARNOLD.

2. Likwidacja barier architektonicznych: samobieżny pojazd do przewozu osób niepełnosprawnych po schodach.

3. Wyposażenie pokoi:

- leże  rehabilitacyjne,

- materace ortopedyczne

4. Doposażenie w urządzenia do rehabilitacji i zajęć terapeutycznych:

- atlas do ćwiczeń,

- rower rehabilitacyjny,

- trenazer rehabilitacyjny,

- materace gimnastyczne,

- zestaw do koszykówki,

- sprzęt do światłoterapii i koloroterapii,

- piłeczki rehabilitacyjne,

- piec do wypalania gliny.

            Ad 1.

            Zgodnie z wyjaśnieniami Dyrektora Domu, zrezygnowano z zakupu podnośnika do łazienki, gdyż zamontowane we wrześniu 2004 roku uchwyty w łazienkach zapewniły mieszkankom swobodne korzystanie z urządzeń w tych pomieszczeniach.

Ad 2.

            W sierpniu 2005 roku zakupiono samobieżny pojazd do przewozu osób niepełnosprawnych po schodach, tzw. Schodołaz. Mieszkanki, które mają problemy z poruszaniem się korzystają ze schodołazu, który obsługiwany jest przez przeszkolonego pracownika.

            Ad 3, 4

            Zgodnie z programem naprawczym we wrześniu 2005r. zakupiono leże rehabilitacyjne i materace ortopedyczne oraz wyposażono salę do rehabilitacji  w atlas do ćwiczeń, rower rehabilitacyjny, trenazer rehabilitacyjny, materace gimnastyczne, zestaw do koszykówki, sprzęt do światłoterapii i koloroterapii, piłeczki rehabilitacyjne, piec do wypalania gliny. W dniu kontroli trwały prace remontowe pomieszczenia, w którym będzie zorganizowana pracownia garncarska.

Na 2006 r. zaplanowano realizację następujących zadań: 

1. umożliwienie wyboru zestawu posiłków,

2. osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia pracowników zespołu terapeutyczno-opiekuńczego, zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy i zatrudnienie psychologa.

Ad 1.

            W styczniu 2006 r. wprowadzono wybór zestawu posiłków. Jadłospisy układane są dekadowo.

Ad 2

W trakcie kontroli stwierdzono, że na koniec grudnia 2005 roku w DPS zatrudnione były ogółem 22 osoby, w przeliczeniu na pełne etaty - 19,7. W dziale terapeutyczno-opiekuńczym zatrudnionych było 14 osób, w tym 3 wolontariuszy, (w przeliczeniu na pełne etaty 12,75) tj. lekarz psychiatra (1/2 etatu),  pracownik socjalny, 3 pielęgniarki, 2 położne, technik fizjoterapii (3/4 etatu), instruktor terapii zajęciowej (3/4 etatu), pracownik kulturalno- oświatowy (3/4 etatu), pokojowa. Z wolontariuszami zostały zawarte porozumienia na świadczenie usług: technik fizjoterapii -7 godzin tygodniowo (w Domu jest w środy i czwartki), instruktor terapii zajęciowej -7 godzin tygodniowo (w Domu jest codziennie po 1 godzinie); instruktor terapii zajęciowej prowadzi terapię muzyczna -, 12 godzin tygodniowo (w Domu  jest w piątki, soboty, niedziele). Daje to wskaźnik zatrudnienia 0,38. W okresie objętym kontrolą w dziale terapeutyczno-opiekuńczym zatrudniono instruktora terapii zajęciowej i pracownika kulturalno- oświatowego.

            Jak wynika z wyjaśnień Dyrektora osiągnięcie wymaganego wskaźnika zatrudnienia pracowników zespołu terapeutyczno-opiekuńczego, zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy i zatrudnienie psychologa  zrealizowane zostanie do końca 2006 roku.

            Ponadto ustalono, że od dnia ostatniej kontroli, przeprowadzonej w dniach 24 i 26.05.2004r wykonano:

- Aneksem zawartym pomiędzy  Starostą Łomżyńskim a Caritas Diecezji Łomżyńskiej  i DPS w Tykocinie uzupełniono umowę zlecającą na prowadzenie Domu z dnia 15.11.1997r. o kwalifikacje  pracowników,

- kostką brukową wyłożono 1/3 alejki od bramy głównej do budynku Domu,

- w sierpniu wykończono altankę na podwórzu,

- zamontowano uchwyty w łazienkach, ułatwiające osobom mniej sprawnym korzystanie z tych pomieszczeń,

- zamontowano we wszystkich pokojach system przyzywowo-alarmowy,

- na piętrze urządzono kuchenkę pomocniczą wyposażoną w: kuchenkę gazową, czajnik bezprzewodowy, zlew, lodówkę oraz naczynia kuchenne. W kuchence są dostępne przez całą dobę podstawowe produkty żywnościowe i napoje.

II i III. Ocena warunków życia mieszkańców oraz ocena organizacji działania domu pomocy społecznej przy uwzględnieniu typu domu i uzasadnionych potrzeb mieszkańców.

Budynek, w którym mieści się Dom Pomocy Społecznej w Tykocinie spełnia wymagane standardy (załącznik nr 1). Pokoje mieszkańców są 2, 3 i 4 osobowe z pełnym wyposażeniem, tj. szafka nocna, szafa ubraniowa, krzesła, stół. Pokoje czteroosobowe przeznaczone są dla osób leżących. Przy każdym pokoju są łazienki, wyposażone w umywalkę, prysznic i sedes. Przy wszystkich urządzeniach sanitarnych zamontowane są uchwyty ułatwiające osobom mniej sprawnym korzystanie z tych pomieszczeń. Na piętrze budynku znajduje się kuchenka pomocnicza, podręczne pomieszczenie do prania i suszenia. Na parterze jest pokój gościnny, w którym mogą się zatrzymać osoby odwiedzające mieszkanki.

Dom zapewnia opiekę 33 mieszkankom w wieku od 27 do 84 lat. W dniu kontroli w Domu przebywały 32 mieszkanki, jedna była w szpitalu w Białymstoku. Wśród mieszkanek 5 osób jest ubezwłasnowolnionych całkowicie (w stosunku do 4 mieszkanek opiekunami prawnymi są pracownicy Domu, w stosunku do 1 - rodzina) oraz 2 osoby są ubezwłasnowolnione częściowo - kuratorem dla nich jest pracownik socjalny.

Główne schorzenia mieszkanek to: schizofrenia - 18, zaburzenia organiczne - 11, upośledzenie umysłowe - 2, zaburzenia afektywne - 2. Współwystępują jako zaburzenia sprzężone: cukrzyca - 3, nadciśnienie tętnicze - 3, epilepsja -3. Jak wynika z wyjaśnień Dyrektora w przypadku remisji choroby około 20 mieszkanek większość czasu spędza w łóżkach. Dziesięć mieszkanek wymaga częściowej pomocy przy wykonywaniu czynności codziennych.

IV. Ocena poziomu, struktury zatrudnienia oraz kwalifikacji zatrudnionych pracowników.

Umowa zlecającą prowadzenie Domu z dnia 15.11.1997r., zawarta pomiędzy  Starostą Łomżyńskim a Caritas Diecezji Łomżyńskiej i DPS w Tykocinie aneksem z dnia 19.03.2004r. została uzupełniona o kwalifikacje pracowników wskazując "w zakresie struktury zatrudnienia i kwalifikacji zatrudnionych osób dyrektor domu pomocy społecznej przestrzega przepisów dotyczących zasad wynagradzania i wymagań kwalifikacyjnych pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego".

W trakcie kontroli sprawdzono akta 7 losowo wybranych osób, tj. 63,63 % wszystkich  pracowników działu terapeutyczno-opiekuńczego. Kontroli poddano akta następujących osób (załącznik nr 2 do protokołu).

Na podstawie kontroli losowo wybranych akt ustalono, że ww. osoby posiadają wymagane kwalifikacje na zajmowanych stanowiskach.

W kontrolowanym okresie pracownicy Domu uczestniczyli w następujących szkoleniach wewnętrznych:

1) 05.10. "Prawa mieszkańców w domu pomocy" - szkolenie prowadził Dyrektor Domu, uczestniczyli wszyscy pracownicy zespołu terapeutyczno-opiekuńczego.

2) 23.02.2005r. - "Rehabilitacja lecznicza z zastosowaniem światłolecznictwa. Obsługa lampy Qlait" szkolenie prowadził lekarz psychiatra, uczestniczyli wszyscy pracownicy zespołu terapeutyczno-opiekuńczego.

V.            Przestrzeganie praw mieszkańców oraz dostępność mieszkańców do informacji o swoich prawach.

Prawa i obowiązki mieszkańców Domu zawarte są w Regulaminie Organizacyjnym Domu Pomocy Społecznej p.w. św. Franciszka z Asyżu w Tykocinie, zatwierdzonym w dniu 01.03.2001 r. przez Dyrektora CARITAS Diecezji Łomżyńskiej.

W toku kontroli stwierdzono, że w Domu przestrzegane są prawa mieszkanek. W przyjęciu do Domu nowej mieszkanki uczestniczą Dyrektor i pracownicy, którzy wchodzą w skład zespołu terapeutyczno-opiekuńczego.

Mieszkanki mogą swobodnie opuszczać teren Domu. Swobodnie wychodzą do miasta i robią zakupy. Mniej sprawne wychodzą z pracownikiem. Na święta Bożego Narodzenia do domów rodzinnych wyjechały 3 mieszkanki. Mieszkanki utrzymują kontakty z rodzinami. Z zapisów, zawartych w indywidualnych planach wsparcia mieszkańca wynika, że pracownicy Domu podejmują próby nawiązania i podtrzymania tych kontaktów. Mieszkanki wspólnie z pracownikami wysyłają do rodzin listy, dzwonią oraz dwa razy w roku, jeśli rodzina wyraża zgodę, Dom organizuje wyjazd do domów rodzinnych. Ponadto mieszkanki w ramach organizacji czasu wolnego wyjeżdżają na imprezy kulturalno- oświatowe do innych domów pomocy społecznej oraz na przeglądy i konkursy.

Mieszkanki posiadają własną odzież i obuwie, dostosowane do wieku i pory roku. Dom zapewnia także, środki higieny osobistej i inne rzeczy osobistego użytku. Bardzo często pracownik I kontaktu wraz z mieszkankami idzie na zakupy.

            Dom spełnia wymagane standardy w zakresie wyżywienia. Zapewnia się mieszkankom możliwość wyboru zestawu posiłków oraz całodobowy dostęp do podstawowych produktów żywnościowych i napoi. Posiłki wydawane są w następujących przedziałach czasowych:

-         śniadanie w godzinach 7 ³⁰ - 9³⁰,

-         obiad w godzinach 12³⁰ - 14³⁰,

-         kolacja w godzinach 18⁰⁰ - 20⁰⁰.

Dom zapewnia mieszkankom udział w terapii zajęciowej, w tym w arteterapii, muzykoterapii, biblioterapii, poezjoterapii. Dla każdej pracowni opracowany jest konspekt zajęć terapeutycznych zawierający cele terapeutyczne i proponowane techniki pracy.

 W grudniu 2005 roku założono i prowadzone są, dla każdej mieszkanki uczestniczącej w terapii indywidualne karty terapii zajęciowej. Zawierają one informacje dotyczące metod, technik pracy, materiałów, czasu zajęć i ich przebiegu. Opisano w nich zachowanie mieszkanki, wskazano na trudności zaistniałe w trakcie zajęć oraz wnioski do dalszej pracy. Zapisy są ogólne i nie wskazują jakie efekty przynosi mieszkance udział w danej formie terapii.

Znaną formą rehabilitacji jest udział w turnusach rehabilitacyjnych. Jak wynika z przedłożonych danych w 2005 r. na turnus rehabilitacyjny wyjechały 22 osoby. Ponadto 11 osób otrzymało dofinansowanie z PFRON do sprzętu ortopedycznego, tj. 8 osób obuwie ortopedyczne, 1- endoprotezę, 2 - materace przeciwodleżynowe, 2 osoby wózki inwalidzkie.

Usługi opiekuńcze na rzecz mieszkańców świadczą: pokojowa w godzinach 7⁰⁰-15⁰⁰, pracownik socjalny w godzinach 7³⁰-15³⁰, instruktor terapii zajęciowej 7³⁰-14⁰⁰, pielęgniarki w godzinach 6⁰⁰-14⁰⁰, 14⁰⁰-22⁰⁰, 22⁰⁰-6⁰⁰, psychiatra  (1/2 etatu) w poniedziałek (8⁰⁰-16⁰⁰), czwartek (12⁰⁰-19⁰⁰), sobotę (9⁰⁰-14⁰⁰).

Dom zapewnia mieszkankom udział w praktykach religijnych zgodnie z wyznaniem. Ks. Dyrektor zapewnia posługę kapelana. W okresie objętym kontrolą zmarła jedna mieszkanka. Pochówkiem zmarłej zajmowała się rodzina.

Wszystkie mieszkanki mają własne środki finansowe - renty, emerytury lub zasiłki z pomocy społecznej. Dla mieszkanek sukcesywnie były zakładane rachunki oszczędnościowo- rozliczeniowe. Ponadto 18 mieszkanek ma założone książeczki oszczędnościowe.

Jak wynika z informacji instruktora terapii zajęciowej dla 10 mieszkanek wyrabiane są dowody osobiste.

            Dyrektor w sprawie skarg i wniosków przyjmuje mieszkanki w poniedziałki i wtorki w godzinach 8⁰⁰-10⁰⁰. Informacja o godzinach przyjęć Dyrektora wywieszona jest na tablicach ogłoszeń na każdej kondygnacji Domu.  Książka skarg i wniosków założona została w 2002r i w okresie objętym kontrolą nie było skarg i wniosków.

            W Domu funkcjonuje samorząd mieszkańców. W skład samorządu wchodzą 3 mieszkanki. W 2005 roku odbyły się 4 spotkania samorządu. Z dokumentacji z posiedzeń wynika, że na posiedzeniach omawiano m.in. sposób organizacji wypoczynku letniego, przygotowania upominków.

VI. Ocena stopnia i efektów realizacji indywidualnych planów wspierania mieszkańców.

Dyrektor Domu zarządzeniem nr 8/2005 z dnia 02.11.2005r w sprawie zmiany składu zespołu terapeutyczno-opiekuńczego uaktualnił skład zespołu, w jego skład wchodzą: lekarz psychiatra, kapelan, pracownik socjalny,  pielęgniarki, technik fizjoterapii, instruktor terapii zajęciowej, pracownik kulturalno-oświatowy i pokojowa. W 2005 roku odbyło się 5 posiedzeń zespołu, na każdym z nich omówiono plany średnio 6 mieszkanek. W dokumentacji z posiedzeń zespołu w stosunku do mieszkanki, której plan był omawiany, sporządzany jest opis: jej funkcjonowania w Domu i środowisku; zachowań społecznych oraz wyznaczane są kierunki dalszej pracy z mieszkanką.

            Mieszkanka, po zapoznaniu się z Domem, pracownikami i współmieszkankami wybiera, o ile wybór taki jest możliwy ze względu na stan zdrowia, pracownika I kontaktu. Każdy pracownik pracujący bezpośrednio z mieszkańcem jest pracownikiem I kontaktu dla średnio 3-4 osób.

Dla wszystkich mieszkanek opracowane są indywidualne plany wsparcia mieszkańca. Plany zostały uzgodnione z mieszkankami. Za realizację planu odpowiadają pracownicy pierwszego kontaktu i zespół terapeutyczno-opiekuńczy.

Plan zawiera następujące informacje: ogólne dane mieszkańca, w tym m.in. przyczyny umieszczenia w dps, szanse powrotu do domu rodzinnego, funkcjonowanie mieszkanki w zakresie usług: zdrowotnych - opieka zdrowotna, zabiegi medyczne, zabiegi rehabilitacyjne, gimnastyka; udział w zajęciach terapeutycznych, usług socjalnych i aktywności. Do pracy z mieszkanką założono cele długoterminowe i krótkoterminowe. W niektórych planach zaplanowane do realizacji cele są bardzo ogólne, nie precyzują jak należy pracować z mieszkanką, by cele te realizować.

Wszystkie plany zostały zmodyfikowane w 2005 roku. Jak wynika z wyjaśnień Dyrektora opisy zachowania mieszkanki w poszczególnych sferach dokonywane będą co dwa-trzy miesiące. Z przeanalizowanych planów wynika, że dokonano oceny funkcjonowania mieszkanki w każdej ze sfer. Prowadzone oddziaływania dostosowane są do wieku rozwojowego i możliwości psycho-społecznych mieszkanki. Zwrócono uwagę na potrzebę rehabilitacji i konsultacji leczniczych, nawiązania kontaktów z rodziną i udziału mieszkanki w terapii zajęciowej. Nie które oceny nie odnoszą się do wszystkich założonych celów pracy z mieszkanką.

      Dokonano wpisu do książki kontroli DPS pod pozycją   1/2006.

            Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden otrzymuje Dyrektor Domu Pomocy Społecznej p.w. św. Franciszka z Asyżu w Tykocinie.

            W przypadku, gdy Dyrektor DPS nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w protokole kontroli, może odmówić jego podpisania, składając w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania, pisemne wyjaśnienia przyczyn tej odmowy.

            Ponadto Dyrektorowi Domu Pomocy Społecznej w Tykocinie przysługuje prawo zgłoszenia do Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku umotywowanych zastrzeżeń dotyczących ustaleń zawartych w protokole w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania.

Podpisy kontrolujących

1.                     Ewa Feszler

2.                     Mieczysława Nartowicz

Ks. Andrzej Stypułkowski

(podpis dyrektora Domu)