P r o t o k ó ł

kontroli Domu Dziecka Nr 2 w Białymstoku, REGON - 000292480

przeprowadzonej przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku:

1.      Małgorzatę Osipowicz - starszego inspektora

2.      Krystynę Pasiuk - starszego inspektora

Kontrolę przeprowadzono w dniach 10, 13, 14, 15 i 17 marca 2006r. na podstawie upoważnienia Nr 42 z dnia 09.03.2006r., które w imieniu Wojewody wydał Z-ca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Pani Krystyna Golubiewska.

Kontrolujący wpisali się do książki kontroli pod poz. 1/2006.

Kontrolą za okres od 01.01.2005r. do miesiąca poprzedzającego dzień kontroli było przestrzeganie standardów w zakresie opieki i wychowania oraz świadczonych usług.

wynikających z:

-         ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z póź. zm.),

-         rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 01.09.2000r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 80, poz. 900),

-         rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 lutego 2005r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 37, poz. 331),

-         Konwencji o Prawach Dziecka przyjętej przez Organizację Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989r. (Dz. U. z dnia 23 grudnia 1991r.).

-         rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.08.2000r. w sprawie szczegółowych zasad nadzoru nad przestrzeganiem standardu wychowania i opieki w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz nadzoru nad jakością działań ośrodków adopcyjno-opiekuńczych (Dz. U. Nr 74, poz. 862)

-         rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2005r. w sprawie szczegółowych zasad nadzoru nad przestrzeganiem standardu wychowania i opieki w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz nadzoru nad jakością działań ośrodków adopcyjno-opiekuńczych (Dz. U. Nr 214, poz. 1812)

-         rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 maja 2001r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy pracowników pedagogicznych placówek opiekuńczo-wychowawczych i ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz. U. Nr 50, poz. 523 z póź. zm.).

Wyjaśnień w toku kontroli udzielali:

1.   Barbara Czarnecka - dyrektor

2.   Wojciech Kucerow - z-ca dyrektora

3.   Jolanta Gościewska - psycholog

4.   Renata Janowicz - terapeuta

Ustalenia kontroli

Dom Dziecka Nr 2 im Ireny Białówny w Białymstoku jest jednostką organizacyjną Miasta Białystok.

Dyrektorem placówki jest Pani Barbara Czarnecka, powołana na stanowisko dyrektora Zarządzeniem Nr 530/03 Prezydenta Miasta Białegostoku z dnia 15 listopada 2003r.

Placówka znajduje się na terenie miasta Białystok przy ulicy 11-go Listopada 6. Mieści się w budynku wielokondygnacyjnym. Do dyspozycji dzieci są 22 sypialnie 1, 2, 3, 4, 5 osobowe. Dwie sypialnie nie spełniają standardów ponieważ śpi w nich więcej niż 5 dzieci. Pokoje sypialne są stosownie wyposażone w łóżka, szafy ubraniowe, biurka, lampki nocne, zabawki i dostosowane do wieku dzieci.

Pion sanitarny stanowią łazienki z prysznicami, wannami oraz kabinami toaletowymi. Drzwi toalet zamykane są na zamki, co zapewnia intymność z ich korzystania. W grupie szkolnej łazienka przystosowana jest dla dzieci niepełnosprawnych. W łazienkach znajdują się miejsca do prania i suszenia rzeczy osobistych.

Do dyspozycji wychowanków są pomieszczenia do wypoczynku. Wyposażone są w stoły, krzesła, regały. W każdej ze świetlic znajduje się telewizor, wideo oraz sprzęt grający.

Każda z grup korzysta z aneksów kuchennych. Aneksy są o wysokim standardzie. Wyposażone są w nowe meble oraz wszystkie niezbędne sprzęty gospodarstwa domowego. W lodówkach i szafkach znajdują się podstawowe produkty żywnościowe. W placówce urządzono 4 aneksy kuchenne. Stosownie do rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych, biorąc pod uwagę liczbę wychowanków, aneksów kuchennych jest niewystarczająca. Z wyjaśnień dyrektora placówki wynika jednak, że w chwili zmniejszenia ilości dzieci przebywających w placówce liczba  aneksów kuchennych będzie wystarczająca.

W placówce znajdują się ponadto następujące pomieszczenia:

-         miejsca  do cichej nauki (odrabiania lekcji),

-         pomieszczenia do zajęć terapeutycznych i sportowych (odpowiednio wyposażone),

-         pokoje do spotkań z osobami odwiedzającymi,

-         pokój gościnny,

-         kuchnia,

-         jadalnia dla wszystkich dzieci,

-         pralnia i suszarnia,

-         pracownia komputerowa,

-         pokój pielęgniarki.

W celu ustalenia stopnia realizacji programu naprawczego dochodzenia do standardów przeanalizowano opracowany przez Dyrektora placówki "Znowelizowany Etapowy Plan Dochodzenia do Standardów w Domu Dziecka Nr 2 w Białymstoku" z czerwca 2005r. Program ujmuje wszystkie aspekty zawarte w rozporządzeniu w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych.

Ww. program zakłada m.in.:

-         stworzenie w placówce 60 miejsc (30 miejsc dla dzieci w wieku od 0 do 3 lat i dzieci niepełnosprawnych i 30 miejsc dla dzieci powyżej 3 roku życia),

-         remont poddasza budynku wolnostojącego, w którym w dwóch mieszkaniach zostanie umieszczonych 14 wychowanków w wieku szkolnym przygotowujących się do usamodzielnienia,

-         przebudowa 8 osobowej sypialni na dwie mniejsze (3 i 5-osobowe),

-          stworzenie izolatki dla dzieci chorych poprzez adaptacje pomieszczenia do tego celu.

Z analizy programu naprawczego wynika, że przewidziane działania powinny być zrealizowane do końca 2006r.

W 2005r. został opracowany Regulamin Organizacyjny placówki, który jest w trakcie sprawdzania przez prawników. Od 01.04.2005r. został zatrudniony zastępca dyrektora.

Dom Dziecka Nr 2 posiada 70 miejsc.

Od dnia 01.01.2005r. do 31.12.2005r. w placówce umieszczono 130 dzieci w tym:

-         na prośbę rodziców - 19 dzieci

-         na mocy postanowienia Sądu - 111 dzieci.

W 2005r. placówkę opuściło łącznie 52 dzieci.

Rotacja wychowanków przedstawia się następująco:

-         dzieci adoptowane - 20,

-         dzieci zabrane do rodzin naturalnych - 20,

-         dzieci umieszczone w rodzinach zastępczych - 8,

-         dzieci umieszczone w innych placówkach opiekuńczo-wychowawczych - 4,

W dniu kontroli w placówce przebywało 84 dzieci:

-         w grupie niemowląt - 26, w tym 4 dzieci w preadopcji,

-         w grupie przedszkolnej - 26, w tym 1 dziecko urlopowane,

-         w grupie szkolnej - 24, w tym 2 dzieci - urlopowanych, 4 - na ucieczce,

-         w grupie usamodzielnienia - 8 dzieci.

Dom Dziecka Nr 2 jest placówką, w której przebywają są dzieci z różnymi zaburzeniami i w różnym wieku,

-         12 - dzieci posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności,

-         15 - dzieci ma orzeczenie o kształceniu specjalnym lub integracyjnym,

-         7 - dzieci korzystało ze stałej pomocy psychiatrycznej lub było na obserwacji na oddziale psychiatrycznym ze względu na zaburzenia emocjonalne lub zaburzenia zachowania,

-         2 - dzieci ma orzeczenia o autyzmie,

-         7 - dzieci korzystało systematycznie z pomocy specjalistów, ze względu na wykorzystywanie seksualne,

-         4 - dzieci posiada orzeczenie o ADHD, FAS lub orzeczony zespół hiperkinetyczny,

-         5 - dzieci ma orzeczone upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim lub umiarkowanym,

-         4 - dzieci ma orzeczenie o nauczaniu indywidualnym,

-         4 - dzieci ma postanowienie i umieszczenie w placówce po rozwiązaniu rodziny zastępczej,

-         18 dzieci było objętych pomocą logopedyczną ze względu na wady wymowy.

W Domu Dziecka prowadzona jest praca terapeutyczna w celu wyrównywania deficytów rozwojowych i zaspokajania potrzeb wychowanków.

Dzieci poddawane są zabiegom fizykoterapeutycznym, które wykonuje fizykoterapeuta, pod nadzorem i według zaleceń lekarza rehabilitanta:

1.      Ciepłolecznictwo (lampa solux, lampa bioptron, okłady cieplne).

2.      Pionizacja dzieci przy pomocy pionizatorów.

3.      Stymulacja sensomotoryczna w suchym basenie.

4.      Pionizacja do siadu w fotelikach rehabilitacyjnych.

5.      Muzykoterapia.

6.      Ćwiczenia postawy i stóp u dzieci starszych.

7.      Doskonalenie chodzenia.

8.      Stymulacja do pełzania przy pomocy pełzaków.

9.      Ćwiczenia oddechowe.

10.  Stymulacja światłowodami.

11.  Ćwiczenia rozluźniające, stymulacja do obrotu i kształcenia prawidłowego podporu na kończynach dolnych z wykorzystaniem piłek Bobath.

12.  Masaże Shantala - masaż ręczny.

13.  Stymulacja metoda Vojty.

14.  Elementy NDT.

15.  Ćwiczenia rozluźniające.

16.  Ćwiczenia bierne.

Psycholog opracował dwa programy zajęć terapeutycznych.

I. Program pracy diagnostyczno-terapeutyczno-wspierającej z dziećmi w młodszym wieku szkolnym. Główne cele działań terapeutycznych obejmują:

-         redukowanie nadmiernego poziomu lęku i napięcia,

-         minimalizowanie psychologicznych skutków obciążeń, korygowanie niewłaściwych postaw,

-         uwrażliwienie na potrzeby innych, budowanie pozytywnej samooceny dziecka,

-         rozwijanie otwartości i zaufania,

-         rozwijanie poczucia wartości własnej.

Program obejmuje cykl 10 spotkań. Zajęcia przebiegają zgodnie z ustalonym planem, w których uczestniczy 6 dzieci. Jak wynika z relacji prowadzącego efektem zajęć jest realizacja założonych celów.

Program był realizowany również w latach poprzednich.

II. Program zajęć indywidualnych terapeutyczno-wspierających dla dzieci w wieku szkolnym.

Główne cele działań terapeutycznych obejmują:

-         budowanie zaufania i samoświadomości,

-         podniesienie poziomu samooceny i samoakceptacji,

-         odkrywanie mocnych stron charakteru,

-         wzmacnianie poczucia własnej wartości, pozytywnego myślenia o sobie,

-         kształtowanie umiejętności rozpoznawania stanów emocjonalnych u siebie,

-         poprawianie nastroju,

-         kształtowanie pozytywnej tożsamości,

-         wdrażanie do umiejętnego stawiania sobie celów.

W zajęciach biorą udział dzieci, u których zdiagnozowano problem w oparciu o obserwację, badania psychologiczne i wywiad z wychowawcą. Efektem przeprowadzanych zajęć jest: nabycie podstawowej wiedzy na temat samooceny, wiary we własne siły i możliwości, umiejętności pozytywnego myślenia i mówienia o sobie, akceptowanie własnych stanów emocjonalnych, nauka formowania celów w sposób konkretny.

Zajęcia obejmują cykl 10 spotkań i przeprowadzane są jeden raz w tygodniu.

Program był realizowany również w latach poprzednich.

Psycholog opracował ponadto Kartę rozwoju psychomotorycznego dziecka od 1 m-ca do 7 r.ż. Jest ona narzędziem służącym do diagnozowania psychologicznego dziecka.

Systematyczną pracę z dziećmi prowadzi również terapeuta. Przeprowadził on cykl zajęć indywidualnych. Zajęcia odbywają się w oparciu o indywidualne programy terapeutyczne, ukierunkowane na zaspokojenie potrzeb psychicznych dzieci oraz stymulowanie aktywności ruchowej i poznawczej. W planie opisano cel terapii, formy i sposoby pracy oraz postępowanie terapeutyczne (co zostało zrealizowane i wnioski). Zajęciami objęto 10 wychowanków w wieku 3-7 lat.

Systematycznie (1 razy w tygodniu) przeprowadzane były zajęcia grupowe. Na zajęciach przebywa nie więcej niż 6 dzieci. W grupie starszaków oparto je na metodach: terapii zabawą, muzykoterapii, terapii zajęciowej inspirowanej technikami psychoterapii wspomagając rozwój sfery ruchowej, poznawczej i emocjonalno-społecznej. W grupie średniaków przeprowadzane były zajęcia w oparciu o terapię zabawą wykorzystujące min. ruch rozwijający W. Sherborne, baraszkowanie, doświadczanie świata, muzykoterapię aktywna.

Zajęcia indywidualne, stymulujące rozwój przeprowadzane są również w grupie niemowląt (0-3 lata). Przeprowadzone są w formie zabaw, głównie ruchowych, manipulacyjnych, masażu niemowlęcia. Odbywają się one 1 raz w tygodniu.

Do pracy z dziećmi przedszkolnymi, szkolnymi, a przede wszystkim z niemowlętami (zarówno w grupie jak i w kontakcie indywidualnym) włączeni zostali wolontariusze. Wszystkie zajęcia zarówno indywidualne jak i grupowe przebiegały zgodnie z planami pracy terapeutycznej.

Przeprowadzane zajęcia są stosownie dokumentowane.

W ramach wyrównywania mikrodeficytów prowadzona jest terapia logopedyczna w grupie dzieci w wieku przedszkolnym. Badania logopedyczne przeprowadził logopeda z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej Nr 1 diagnozując oraz kwalifikując dzieci do ćwiczeń logopedycznych. Pedagog systematycznie prowadzi zajęcia indywidualne z każdym dzieckiem w oparciu o wytyczne i wskazówki logopedyczne oraz literaturę fachową.

Głównym celem terapii logopedycznej jest:

-         eliminowanie występujących deformacji w mowie dziecka, błędów artykulacyjnych i opóźnień,

-         podnoszenie sprawności narządów artykulacyjnych,

-         wpływanie na rozwój sprawności językowej,

-         kształcenie słuchu fonematycznego,

-         wpływanie na wyrazistość mowy dziecka, wzbogacanie czynnego i biernego słownika dzieci.

Ćwiczenia prowadzone są w formie zabaw. Do najczęstszych należą ćwiczenie językowe, warg, oddechowe, słuchowe, stabilizowanie głosek istniejących w mowie dziecka. Efekty ćwiczeń z dzieckiem ocenia logopeda podczas kolejnych badań, stwierdzając skuteczność prowadzonej terapii.

Ponadto, w grupie niemowląt, pedagog prowadzi, zajęcia terapeutyczno-stymulujące z dziećmi wykazującymi opóźnienia w różnych sferach rozwoju.

W placówce realizowane są również programy tj.:

-         program profilaktyki - "Rozwinąć skrzydła",

-         program edukacji pro zdrowotnej dla dzieci w wieku przedszkolnym

-         program katechetyczny dla grupy przedszkolnej,

-         trening zastępowania agresji - cykl zajęć dla dzieci w wieku 7-13 lat,

-         program rozwijający i kształtujący nawyki higieniczne małego dziecka - "Promocja zdrowia - Mały Czyścioszek",

-         program dydaktyczny dla dzieci w wieku 4-7 la "Znam policjanta - Jestem bezpieczny".

Organizacja czasu wolnego oraz działalność kulturalna i rekreacyjna

Wychowankowie w 2005 roku uczestniczyli w różnych imprezach organizowanych w placówce i poza nią. Młodsze dzieci kilkakrotnie były w Fikolandzie, w teatrze, teatrze lalek, brały udział w kilku imprezach organizowanych w galerii "Kwadrat", zimą - na kuligu, latem - w stadninie koni. Dzieci w wieku 4-8 lat, najbardziej zaburzone, przez 6 miesięcy jeździły na zajęcia z hipoterapii do przedszkola samorządowego.

Wychowankowie systematycznie wychodzili do miasta, aby poznać środowisko. Dzieci jeździły do fryzjera, na pocztę, do ZOO, do sklepów. Przedszkolaki pojechały pociągiem na wycieczkę do Starosielc. Starsze dzieci i młodzież wychodziły na basen, na lodowisko, do kina. Wyjeżdżały na sanki do Ogrodniczek, były na koncercie w Filharmonii, na imprezie w klubie rozrywki, na pokazie sportów ekstremalnych, chodziły na strzelnicę sportową. Brały udział w Turnieju Tenisa Stołowego placówek opiekuńczo-wychowawczych województwa podlaskiego oraz w mistrzostwach województwa w piłce nożnej. W czasie ferii zimowych dziesięcioro dzieci uczestniczyło w zorganizowanym wypoczynku w Kuklach. Latem 40 dzieci wyjechało na wypoczynek nad Serwy, a 26 wychowanków - na kolonie terapeutyczno-profilaktyczne. Były organizowane wycieczki do Niepokalanowa, Szymanowa, Warszawy.

Na terenie placówki były organizowane imprezy typu:

-         bal karnawałowy,

-         Dzień Matki połączony ze świętem rodziny,

-         Dzień nauczycieli i pracownika socjalnego,

-         Andrzejki,

-         Uroczysta Wigilia

-         Uroczystości imieninowe i urodzinowe.

Z wypowiedzi wychowanków wynika, że "....czas wolny np. w weekendy nie jest urozmaicony i jest nudno". Należy jednak zauważyć, że wychowankowie nie wychodzą z propozycjami przykładowej organizacji czasu wolnego.

Współpraca Domu Dziecka z instytucjami

Placówka współpracuje z licznymi instytucjami i dotyczy wielu dziedzin funkcjonowania placówki:

-         sądami rodzinnymi - w celu regulowania sytuacji prawnej dzieci,

-         kuratorami sądowymi - w celu zdobycia informacji o środowisku rodzinnym, funkcjonowaniu rodziny, problemach wychowawczych,

-         Rodzinnym Ośrodkiem Diagnostyczno-Konsultacyjnym - w celu oceny więzi emocjonalnej między wychowankiem a jego rodzicami biologicznymi oraz oceny ich wydolności wychowawczej,

-         Ośrodkiem Adopcyjno-Opiekuńczym - zgłaszania dzieci z uregulowaną sytuacją prawną celem znalezienia zastępczego środowiska rodzinnego,

-         Urzędem Stanu Cywilnego - załatwianie spraw meldunkowych dzieci, aktów urodzenia, ustalenie aktualnego miejsca pobytu rodziców,

-         Powiatowymi Centrami Pomocy Rodzinie, Ośrodkami Pomocy Społecznej - właściwymi ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu rodziców dzieci w celu ustalenia aktualnego miejsca pobytu opiekunów dziecka, rozpoznanie sytuacji socjalno-bytowej (wywiady środowiskowe),

-         Ośrodek Interwencji Kryzysowej,

-         Młodzieżowy Ośrodek Konsultacji i Terapii

-         Szkołami, do których uczęszczały dzieci i uczęszczają aktualnie - uzyskanie informacji o efektach nauki szkolnej, trudnościach w nauce, problemach wychowawczych itp.,

-         Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne - diagnozowanie dziecka,

-         Poradniami Specjalistycznymi mieszczącymi się przy Dziecięcym Szpitalu Klinicznym, Państwowym Szpitalu Klinicznym, SPZOZ Wojewódzki Szpital Zespolony w Białymstoku,

-         Ośrodkiem "Dać Szansę" przy DSK - celem konsultacji z pedagogiem specjalnym dzieci, u których stwierdzono znaczne opóźnienie rozwojowe,

-         Punkty konsultacyjne dla osób z problemem alkoholowym - w celu uzyskania informacji o możliwości podjęcia terapii przez rodziców biologicznych wychowanków,

-         Poradnie Zdrowia Psychicznego - konsultacje wychowanków,

-         Komenda Wojewódzka i Miejska Policji,

-         Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności,

-         Parafiami Kościoła Katolickiego i Prawosławnego właściwymi ze względu na miejsce zamieszkania oraz deklarowaną przynależność wyznaniową rodziców - udzielanie sakramentów, opieka duszpasterska,

-         Polskie Stowarzyszenie Pedagogów i Animatorów "Klanza",

-         "CARITAS" - pomoc rzeczowa,

-         Wolontariusze (uczniowie szkół gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych, studenci - wspomagają pracę wychowawców,

-         Sponsorzy,

-         Inne placówki opiekuńczo-wychowawcze i domy pomocy społecznej.

Działania placówki na rzecz powrotu wychowanków do rodziny naturalnej

W ramach pedagogizacji środowiska rodzinnego wychowanków przebywających w placówce opracowano programy "Pomóżmy dorastać naszym wychowankom" oraz "Nasza rodzina".

Celem programów jest min:

-         pomoc rodzinie w rozwoju pozytywnego i realistycznego wizerunku siebie i swojego dziecka,

-         zintegrowanie rodziców z placówką, nauka wyrażania rodzicielskich oczekiwań,

-         uświadomienie i wyrażanie granic w zachowaniach dzieci i rodziców,

-         właściwe rozpoznawanie, wyrażanie, akceptowanie uczuć.

W realizację programów zaangażowani są pedagodzy, psycholog oraz wychowawcy. Spotkania z rodzicami w placówce odbywają się cyklicznie. Realizatorzy programów zapraszają na spotkania specjalistów z różnych dziedzin.

Podczas czynności kontrolnych przeanalizowano dokumentację dotyczącą wychowanków. Stwierdzono, że karty pobytu prowadzone są na bieżąco. Zawarto w nich obszerny komentarz dotyczący codziennego zachowania wychowanków. Na tej podstawie można stwierdzić, jakie zmiany zachodzą w rozwoju psychofizycznym dziecka podczas pobytu w placówce.

Wywiady środowiskowe charakteryzują aktualną sytuację rodzin wychowanków.

W aktach dzieci znajduje się dokumentacja potwierdzająca współpracę wychowawcy ze szkołą, kontakty z rodzicami, odwiedziny w domach rodzinnych.

Diagnozy psychologiczno-pedagogiczne szczegółowo charakteryzują sytuację prawną i szkolną dzieci, funkcjonowanie w grupie, strukturę rodzin oraz warunki mieszkaniowe, ekonomiczne, zdrowotne rodzin. Diagnozy opatrzono wskazaniami psychologa i pedagoga do pracy z dziećmi. Diagnozy są sukcesywnie modyfikowane.

Indywidualne plany pracy są opracowane dla wszystkich wychowanków. Uwzględniono w nich funkcjonowanie społeczne dziecka w placówce, funkcjonowanie emocjonalne, samodzielność i umiejętność samoobsługi, naukę szkolną, czas wolny i zainteresowania w oparciu o zalecenia do pracy. Określono cele ogólne, szczegółowe, sposób realizacji wyznaczonych zadań oraz uwagi o przebiegu podejmowanych działań, np.

Cel ogólny: Podtrzymywanie więzi emocjonalnych z rodzicami i rodzeństwem.

Cel szczegółowy: Podtrzymywanie stałego kontaktu z rodziną.

Sposób realizacji: Umożliwienie częstych odwiedzin i kontaktu z rodzicami.

Analiza indywidualnych planów pracy wskazuje, że są one sporządzone zgodnie z potrzebami wychowanków i na bieżąco modyfikowane.

Przestrzeganie w placówce praw dziecka

            Podczas kontroli analizie i ocenie poddano przestrzeganie praw dziecka Przebywające w placówce dzieci są podzielone wg grup wiekowych. Stosownie do wieku dzieci mają do swojej dyspozycji pion sanitarny. Niemowlęta kąpane i przewijane są w salach w odpowiednio do tego celu przygotowanych. Przy miejscach do przewijania znajdują się niezbędne rzeczy do utrzymania higieny niemowląt. Są to pudry, kremy, szczoteczki do włosów (każde dziecko ma osobistą), waciki. Pieluchy dzieci najmłodszych są maglowane. Każde dziecko posiada swój własny smoczek, który jest oznakowany. Przy każdym łóżeczku zawieszone są zabawki. Starsze dzieci mają do swojej dyspozycji wanny, umywalki, prysznice, które są przystosowane do wieku dzieci.

            Pokoje są wyposażone w niezbędne meble. W przypadku starszych wychowanków, każde dziecko posiada szafkę do przechowywania rzeczy osobistych. Mogą oni dowolnie dekorować swoje pokoje. Tak jest również w przypadku sprzątania sypialni. Dzieci w ten sposób uczone są czynności samoobsługowych.

Żywienie w placówce ze względu na wiek dzieci jest bardzo zróżnicowane. Placówka zapewnia wychowankom 5 posiłków dziennie w tym drugie śniadanie. Dzieci idące do szkoły zabierają ze sobą suchy prowiant. Starsi wychowankowie mają wpływ na układanie jadłospisu. Posiłki przygotowywane są przez personel kuchenny. Ściśle przestrzegane są zalecenia lekarza dotyczące stosowania diet.

Bardzo uroczyście obchodzone są imieniny i urodziny wychowanków. Z tej okazji organizowane są małe przyjęcia. Zapraszani są rodzice oraz osoby zaprzyjaźnione z dziećmi.

Dzieci każdego miesiąca otrzymują drobną kwotę do własnego dysponowania tzw. kieszonkowe. Wypłacane jest ono dzieciom od 7 roku życia. Na podstawie dokumentacji oraz wywiadu stwierdzono, że kieszonkowe wypłacane jest regularnie i jest zróżnicowane. Podyktowane jest to wiekiem dziecka oraz zachowaniem. W 2005r. kwoty wynosiły od 9zł do 30zł. Kwota 30 zł. dotyczy osób z grupy usamodzielnienia. Przeciętnie dzieci otrzymywały po 12 zł. miesięcznie. Dodatkowo przyznawano kwoty w okresie wakacyjnym. Odbiór kieszonkowego dzieci potwierdzały własnym podpisem.

Każde dziecko wyposażone jest w garderobę stosowną do pory roku i wieku. Starsi wychowankowie mają możliwość wyboru garderoby uczestnicząc przy jej zakupie. Wszystkie dzieci posiadają stosowną ilość bielizny.

Dzieci otrzymują wystarczającą ilość środków do higieny osobistej typu: pasta do zębów, papier toaletowy, szampony oraz proszki do prania do przeprowadzania drobnych przepierek. Większa garderoba, pościel i ręczniki oddawane są do pralni.

Na początku każdego roku szkolnego placówka wyposaża wychowanków w podręczniki oraz przybory szkolne. Osobą odpowiedzialną za przygotowanie dziecka do szkoły jest wychowawca bezpośrednio opiekujący się danym dzieckiem.

Dzieci uczące się dojeżdżają do szkół korzystając z przejazdów autobusowych. Wychowankowie mają zapewnioną pomoc wychowawców w nauce, a w szczególności przy odrabianiu prac domowych. Część dzieci objęta jest pomocą pedagogiczną, psychologiczną i logopedyczną w zakresie zajęć wyrównawczych oraz wyrównywania deficytów rozwojowych. Wychowankowie odrabiają lekcje w świetlicach.

Każde dziecko, które staje przed dylematem wyboru szkoły jest objęte opieką pedagoga, który pomaga w podjęciu decyzji. Przy pomocy poradni psychologiczno-pedagogicznej badane są predyspozycje dzieci. Wychowawcy utrzymują systematyczny kontakt z nauczycielami szkół, do których uczęszczają dzieci. W zajęciach z dziećmi uczestniczą również wolontariusze.

Dzieci przebywające w Domu Dziecka objęte są opieką medyczną lekarza rodzinnego. W placówce zatrudnionych jest 5 pielęgniarek i lekarz pediatra. Dzieci przyjmowane do placówki są badane, sporządzana jest dokumentacja z opisem stanu ich zdrowia, ustalana dieta. Personel medyczny ustala konsultacje w poradniach specjalistycznych, dba o realizację zaleceń specjalistów, przygotowuje i przeprowadza badania okresowe, przesiewowe, bilansowe z kwalifikacją do grup dyspanseryjnych, szczepienia ochronne.  Lekarz uczestniczy w posiedzeniach Zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka. W razie potrzeby wychowankowie korzystają ze specjalistycznych poradni zdrowia: stomatologicznej, okulistycznej, ortopedycznej, chirurgicznej, retinopatii, kardiologicznej, neurochirurgicznej, dermatologicznej, preluksacyjnej, nefrologicznej, alergii pokarmowej, laryngologicznej, ginekologicznej, somatycznej, foniatrycznej, rehabilitacyjnej, ryzyka okołoporodowego, audiologicznej, schorzeń wątroby, logopedycznej, endokrynologicznej, zdrowia psychicznego, psychologicznej. Wizyty w poradniach powtarzają się okresowo co 2-4-6 miesięcy.

Przy przyjmowaniu każdego dziecka do placówki, ustalana jest jego przynależność wyznaniowa. W chwili obecnej dzieci przebywające w placówce są wyznania rzymsko-katolickiego oraz prawosławnego. Wszyscy mają możliwość uczestniczenia w nabożeństwach niedzielnych oraz świątecznych. Uczestnictwo w liturgii odbywa się całkowicie na zasadzie dowolności. Uzupełniane są również zaległe sakramenty. W 2005r. troje dzieci przystąpiła do I Komunii św. Jedna wychowanka przystąpiła do bierzmowania. Siedmioro dzieci otrzymało sakrament chrztu św. W kościele katolickim i jedno w kościele prawosławnym. W przygotowaniu wychowanków do sakramentów pomagają wolontariusze.

W placówce systematycznie organizowane są uroczystości  wynikające ze świąt i tradycji. Dzieci uczestniczą w Procesji Bożego Ciała, we Mszach Św. w Kościele bądź Cerkwi. Organizowana jest uroczysta wieczerza Wigilijna dla wszystkich dzieci i pracowników placówki, Śniadanie Wielkanocne, udział w święceniu pokarmu w Wielką Sobotę, itp.

Zgodnie z kalendarzem imprez w placówce organizowane są: wieczór andrzejkowy, Mikołajki Bal Karnawałowy, Walentynki, Obchody Dnia Matki, Babci, Kobiet, Dzień Dziecka, Dzień Wiosny, Dzień Edukacji Narodowej.

W placówce przestrzegana jest ochrona indywidualnych akt wychowanków. Sprawy dotyczące dziecka rozstrzygane są wyłącznie w jego obecności i bez udziału osób postronnych. Podopieczni mają prawo do kontaktów z rodziną, przyjaciółmi, kolegami i koleżankami, zgodnie z ich potrzebami. Dzieci wyjeżdżają do domów rodzinnych, odwiedzają przyjaciół i kolegów w innych domach. Utrzymują kontakty telefoniczne i korespondencyjne. Nikt nie ma prawa otwierać korespondencji adresowanej do dziecka.

Każde starsze dziecko posiada swoje miejsce gdzie przechowuje osobiste rzeczy.

Podczas rozmowy dzieci stwierdziły, że zawsze mogą z osobą dorosłą porozmawiać o swoich sprawach osobistych, intymnych.

Wychowankowie mają swobodę w wyrażaniu myśli, sądów i opinii na różne tematy podczas rozmów prowadzonych indywidualnie oraz podczas spotkań całej społeczności Domu. Wychowankowie zwracają się z różnymi postulatami. Na podstawie informacji uzyskanych od dzieci stwierdzono, że wychowankowie orientują się w swojej sytuacji prawnej i znają swojego opiekuna prawnego.

W przypadku gdy wychowanek nie zgadza się z opinią wychowawcy może zwrócić się w tej sprawie do dyrektora. Wówczas dyrektor placówki stara się wyjaśnić zaistniałą sytuację. W Domu Dziecka  nie działa samorząd. Występują jedynie elementy samorządności w poszczególnych grupach.

Z chwilą przybycia dziecka do placówki, jest ono zapoznawane z regulaminem Domu. W regulaminie określone są przywileje oraz obowiązki wychowanków. Każde dziecko ma obowiązek brania udziału w pracach organizowanych na rzecz placówki i środowiska lokalnego. Praca wychowanków na rzecz Domu Dziecka ma charakter stałych czynności usługowych i samoobsługowych i polega głównie na utrzymaniu pomieszczeń w należytym stanie higieniczno-sanitarnym, a także na utrzymaniu ładu i porządku na posesji placówki. Z przeprowadzonego wywiadu wynika, że prace nie są ciężkie i dostosowuje się je do wieku dzieci. Określony jest również system kar i nagród. Przewidziane kary nie są zbyt surowe, a kryteria ich stosowania zrozumiałe. W sytuacjach, kiedy wychowanek czułby się dotknięty sposobem traktowania lub wymierzoną mu karą, ma prawo zwrócić się z prośbą o pomoc do wychowawcy, psychologa, pedagoga, terapeuty bądź dyrektora. W trakcie rozmów dzieci wypowiadały się pozytywnie na temat sprawowanej nad nimi opieki.

Podczas prowadzonych czynności kontrolnych stwierdzono, że każde dziecko posiada własne, osobiste miejsce do spania oraz do trzymania rzeczy osobistych. Placówka zapewnia wychowankom całodobową opiekę.

Opieka nad dziećmi przedstawia się następująco, na przykładzie:

Grupa niemowląt - 13.03.2006r.(poniedziałek)

  6.00 -   7.00 - 2 opiekunki

  7.00 - 12.00 - 1 wychowawca, 2 opiekunki, 1 pokojowa

12.00 - 14.00 - 3 opiekunki, 1 pokojowa

14.00 - 19.00 - 1 wychowawca, 2 opiekunki, 1 pokojowa

19.00 - 20.00 - 2 opiekunki

20.00 - 6.00 - 1 opiekunka

Grupa niemowląt - 12.03.2006r.(niedziela)

  7.00 - 14.00 - 1 opiekunka, 1 pokojowa

14.00 - 20.00 - 1 wychowawca, 1 opiekunka, 1 pokojowa

20.00 -  7.00 - 1 opiekunka, 1 pokojowa

Grupa przedszkolna - 14.03.2006r.

  6.00 -   7.00 - 2 opiekunki, 1 pokojowa

  7.00 - 12.00 - 1 wychowawca, 2 opiekunki, 1 pokojowa

12.00 - 14.00 - 2 opiekunki, 1 pokojowa

14.00 - 15.00 - 1 pokojowa, 1 opiekunka

15.00 - 20.00 - 2 wychowawców

20.00 - 22.00 - 1 opiekunka, 1 pokojowa

22.00 -   6.00 - 1 opiekunka

Grupa szkolna - 15.03.2005r.

  6.00 -    6.30 - 1 wychowawca,1 pokojowa

  6.30 - 10.30 - 1 wychowawca, 1 pokojowa

10.30 - 12.00 - 1 pokojowa

12.00 - 14.00 - 2 pokojowe

14.00 - 16.00 - 1 pokojowa, 1 opiekunka

16.00 - 18.00 - 1wychowawca, 1 opiekunka, 1 pokojowa

18.00 - 20.00 - 2 wychowawców, 1 opiekunka, 1 pokojowa

20.00 - 22.00 - 2 wychowawców

22.00 -   6.00 - 1 pokojowa

Z wyjaśnień dyrektora wynika, że liczba wychowawców na dyżurach jest wystarczająca, aby dzieciom zapewnić stosowną opiekę. Po śniadaniu większość dzieci udaje się do szkoły. Dzieciom, które pozostają w placówce zapewnia się stosowną opiekę wychowawcy oraz opiekuna. W ciągu dnia pracę wychowawców wspierają pedagogodzy lub psycholodzy, terapeuta. W placówce dzieci objęte są całodobowa opieka medyczną.

Opiekę nocną nad dziećmi w godzinach 22.00 - 6.00 sprawuje jedna lub dwie osoby: opiekunka lub pokojowa.

W świetle rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych, w placówce w której przebywa powyżej 14 dzieci opiekę sprawuje co najmniej dwóch pracowników, w tym jeden wychowawca. W związku z powyższym do sprawowania opieki nocnej nad dziećmi należy uwzględnić na stałe wychowawcę.

Proces wychowawczy w miarę możliwości ma charakter zindywidualizowany. W sytuacjach trudnych wychowanek może liczyć na pomoc każdego z pracowników Domu. Prowadzone zajęcia terapeutyczne mają na celu podniesienie samooceny dzieci, wiary we własne siły i możliwości, umiejętności pozytywnego myślenia i mówienia o sobie, akceptowanie własnych stanów emocjonalnych. Zajęcia indywidualne zaś ukierunkowane są na zaspokojenie potrzeb psychicznych dzieci oraz stymulowanie aktywności ruchowej i poznawczej. Wychowanek opuszczający placówkę otrzymuje pomoc finansową i rzeczową. Dom czyni starania, aby w każdym przypadku pomóc w znalezieniu pracy oraz mieszkania. Po opuszczeniu placówki, dziecko ma prawo przez okres 3 lat korzystać z pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Placówka dużą wagę przywiązuje do uczenia dorastających wychowanków samodzielności w życiu. W tym celu na terenie placówki utworzono grupę usamodzielnienia, która funkcjonuje od 1 października 2004r. Pod opieką wychowawców dzieci uczą się zarządzania gospodarstwem domowym. W ten sposób opuszczający placówkę wychowanek wyposażony jest w podstawowe umiejętności życiowe. Pracę wychowawczą w grupie prowadzi trzech doświadczonych wychowawców, którzy przygotowują indywidualne plany pracy z wychowankami i kierują procesem ich wychowania. Realizują oni również autorskie programy wychowawcze. Ich działania wspierają psycholog, pedagodzy, pracownik socjalny (również zatrudnieni w placówce), którzy współuczestniczą w procesie opiekuńczo-wychowawczym oraz biorą czynny udział w pracy z rodziną biologiczną.

W placówce realizowane są programy tj.: "Przyjazne dorastanie" - program przygotowania wychowanków w roku szkolnym do samodzielności, "Jutro w pełnym świetle" - przygotowanie mieszkań usamodzielnienia, program przygotowania się wychowanków do procesu usamodzielnienia.

W Domu Dziecka od 2004r funkcjonuje grupa usamodzielnienia. Wychowankami grupy mogą być podopieczni, którzy ukończyli 15 rok życia, a w przypadkach, aby nie rozdzielać rodzeństw, nawet od 13 roku życia, którzy wykazują w swoich działaniach samodzielność, systematyczność i odpowiedzialność. Dla grupy opracowano regulamin wewnętrzny, w którym określono zasady jej funkcjonowania, obowiązki oraz zakazy. Z wychowankami zawierane są umowy oraz kontrakty.

Jak wynika z wyjaśnień dyrektora, podopieczni bardzo dobrze radzą sobie z nowymi obowiązkami, wykazując przy tym wielkie zaangażowanie. Jest to grupa, która przybliża wychowankom wzór mieszkania rodzinnego, dobrze zorganizowanego i wyposażonego. Młodzież prowadzi samodzielne gospodarstwo, przygotowuje posiłki, dokonuje zakupów i ma możliwość kontaktów z realnymi problemami życia codziennego.

Pieniądze na wspólne gospodarowanie wychowankowie otrzymują raz w miesiącu. Razem decydują, jak mają być rozdysponowane włącznie z zakupem garderoby. Wszystkie opłaty związane z utrzymaniem mieszkania pokrywane są przez placówkę.

Na podstawie przeprowadzonych czynności kontrolnych stwierdzono, że w placówce przestrzegane są prawa dziecka.

Nadzór pedagogiczny sprawowany przez dyrektora placówki.

Na podstawie przeprowadzonych czynności kontrolnych stwierdzono, że w placówce zatrudnionych jest 18 pracowników pedagogicznych:

-         wychowawcy - 13 etatów,

-         pedagog - 3 etaty,

-         terapeuta - 1 etat,

-         psycholog - 1 etat.

Inni pracownicy uczestniczący w procesie opiekuńczo-wychowawczym:

-         fizykoterapeuta - 0.5 etatu,

-         pracownik socjalny - 1 etat,

-         opiekunki dziecięce - 13 etatów.

Podczas kontroli stwierdzono, że kadra zatrudniona w domu dziecka posiada stosowne kwalifikacje do zajmowanych stanowisk.

Wśród pracowników pedagogicznych jest 17 pracowników mianowanych. Wnioski o rozpoczęcie stażu na nauczyciela dyplomowanego złożyło 8 osób. Dyrektor placówki jest nauczycielem dyplomowanym.

Dyrektor placówki przeprowadza hospitacje zajęć opiekuńczo-wychowawczych w oparciu o opracowany harmonogram hospitacji. U każdego z pracowników pedagogicznych przewidziano po dwie obserwacje w ciągu roku.

Tematyką hospitacji min. było:

-         Organizacja i prowadzenie nauki własnej wychowanków.

-         Czas wolny wychowanków organizowany w grupie i dla całej społeczności domowej.

-         Realizacja programów i zajęć wychowawczych i profilaktycznych w poszczególnych grupach.

-         Współpraca z rodzinami i bliskimi wychowanków.

-         Gospodarka majątkiem grupy.

-         Kontakty ze szkołami wychowanków, sądami i innymi instytucjami.

Ponadto dyrektor placówki w ramach nadzoru pedagogicznego dokonuje kontroli dokumentacji. Kontrole odnotowywane są w księgach kontroli, gdzie odnotowywane są rodzaje kontrolowanej dokumentacji oraz uwagi pokontrolne. Dokumentacja kontrolowana jest w miesiącu. W 2005r. kontrolowane były następujące dokumenty:

-         indywidualne plany pracy z dzieckiem,

-         karty pracy z rodziną naturalną dziecka,

-         karty pobytu dziecka,

-         programy terapii indywidualnej,

-         karty terapii wychowanków,

-         diagnozy wychowanków,

-         wywiady środowiskowe,

-         notatki z wizyt w domach wychowanków.

Dyrektor placówki dokonuje ocen pracy pracowników pedagogicznych. Stwierdzono, że wszyscy pracownicy zostali ocenieni w przeciągu ostatnich 5 lat. Są to oceny pracy bądź oceny dorobku zawodowego.

Na podstawie analizy kart ocen pracy stwierdzono, że uzasadnienia ocen uwzględniają wszystkie aspekty określone w § 3 rozporządzenia w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy pracowników pedagogicznych placówek opiekuńczo-wychowawczych i ośrodków adopcyjno-opiekuńczych.

Podczas prowadzonych czynności kontrolnych osoby kontrolujące obserwowały zajęcia opiekuńczo-wychowawcze hospitowane przez dyrektora placówki.

Tematyka zajęć dotyczyła założenia kącika warzywnego. Podczas drugich obserwowanych zajęć dzieci przygotowywały pizzę.

Zajęcia przeprowadzono poprawnie merytorycznie z zachowaniem wszystkich etapów. Zastosowano różnorodne pomoce dydaktyczne.

Dyrektor poprawnie omówił przeprowadzone zajęcia z wychowawcą. Zauważono mocne i słabe strony. Wszelkie spostrzeżenia zapisywane są w protokołach hospitacji. Na zakończenie sformułowano wnioski do dalszej pracy.

Dyrektor placówki dba o podnoszenie kwalifikacji przez pracowników placówki, a także inspiruje pracowników do podejmowania działań innowacyjnych. W tym celu opracowano harmonogram rad samokształceniowych przeprowadzanych w placówce. W 2004r. i 2005r. pracownicy brali udział w szkoleniach, których tematyka dotyczyła:

-         pomocy dzieciom z dysfunkcjami rozwojowymi,

-         pedagogiki zabawy,

-         sposobów i procedur postępowania wobec wychowanków będących pod wpływem środka odurzającego lub posiadającego narkotyki oraz sposobów pracy z dzieckiem i rodziną z podejrzeniem o molestowanie seksualne,

-         socjoterapii jako formy pomocy psychologicznej dzieciom i młodzieży,

-         wykorzystywania seksualne dzieci,

-         treningu poprawiającego wzajemną komunikację miedzy ludźmi.

W ramach innowacyjnych rozwiązań pedagogicznych opracowano programy dotyczące pedagogizacji środowiska rodzinnego. Do takich rozwiązań zaliczyć należy utworzenie autonomicznych mieszkań dla wychowanków, którzy wkrótce opuszczą placówkę.

Dyrektor placówki na bieżąco zapoznaje pracowników z nowymi przepisami prawa informując kadrę o nowych zagadnieniach na posiedzeniach stałego zespołu.

Podczas kontroli przeanalizowano również protokoły stałego zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka. Stwierdzono, że dyrektor przewodniczy posiedzeniom. W posiedzeniach uczestniczą wychowawcy, psycholog, pedagog, pracownik socjalny, terapeuta, kurator zawodowy. Tematyka posiedzeń w 2005r. obejmowała zagadnienia dotyczące m.in.: omówienia sytuacji rodzinnej, prawnej oraz szkolnej poszczególnych wychowanków, stanu ich zdrowia i potrzeb, oceny zasadności dalszego pobytu dziecka w placówce.

Ponadto podczas posiedzeń przedstawiono kadrze Plan pracy opiekuńczo-wychowawczej Domu Dziecka Nr 2 w Białymstoku na rok 2005, zapoznano ją z nowym rozporządzeniem z dnia 14.02.2005r w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczej oraz zmianami w rozporządzeniu dotyczącymi usamodzielnianych wychowanków, planowano i podsumowywano wypoczynek letni i zimowy wychowanków, przedstawiono plan imprez na rok szkolny 2005/2006.

Jednak nie wszystkie zagadnienia określone w § 9 ust. 1 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych są poruszane. Podczas analizy protokołów stałego zespołu...stwierdzono, że nie omawiano modyfikowania indywidualnych planów pracy.

Kontrola Domu Dziecka Nr 2 w Białymstoku została dokonana w oparciu o analizę dokumentów dotyczących placówki, oraz wyjaśnień pracowników.

Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden otrzymuje Dyrektor Placówki.

W przypadku, gdy Dyrektor Domu dziecka Nr 2 im Ireny Białówny w Białymstoku nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w protokole kontroli, może odmówić jego podpisania składając w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania pisemne wyjaśnienie podając przyczyny tej odmowy. Wyjaśnienia należy składać do Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku.

Dyrektor Domu Dziecka                                                         Podpisy kontrolujących:

Nr 2 w Białymstoku                                                                1. M. Osipowicz

10.04.2006r. B. Czarnecka                                                     2. Krystyna Pasiuk