P r o t o k ó ł

z kontroli Placówki Wsparcia Dziennego "Nasza Ostoja" w Augustowie Regon - 790147783

przeprowadzonej przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku :

1.   Małgorzatę Osipowicz - starszego inspektora

2.   Krystynę Pasiuk - starszego inspektora

       Kontrolę przeprowadzono w dniu 31 marca 2004 roku na podstawie upoważnienia Nr 165 z dnia 30 marca 2004 roku, które w imieniu Wojewody wydał dyrektor Wydziału Polityki Społecznej P. Andrzej Kozłowski.

Kontrolujący wpisali się do książki kontroli pod poz. 44.

Kontrolą za rok 2003 do miesiąca poprzedzającego termin kontroli objęto:

1.      Zapewnienie pomocy i wsparcia rodzinie w sprawowaniu jej podstawowych funkcji oraz zapewnienie pomocy i wsparcia dzieciom sprawiającym problemy wychowawcze, zagrożonych demoralizacją, przestępczością lub uzależnieniami.

 Kontrola została przeprowadzona w oparciu o przepisy wynikające z :

-         ustawy o pomocy społecznej z dnia 29.11.1990r. (Dz. U. Nr 64 z 1998r., poz. 414 z późn. zm.),

-        rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.08.2000r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 80, poz. 900),

-         rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.08.2000r. w sprawie szczegółowych zasad nadzoru nad przestrzeganiem standardu wychowania i opieki w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz nadzoru nad jakością działań ośrodków adopcyjno-opiekuńczych (Dz. U. Nr 74, poz. 862).

Wyjaśnień w toku kontroli udzielali:

1.      Anna Dźwilewska - kierownik Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej

2.      Dorota Poniatowska - opiekun

3.      Wanda Kuśmierska - młodszy opiekun

Ustalenia kontroli

Placówka wsparcia dziennego "Nasza Ostoja" wchodzi w skład struktury Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Augustowie. Posługuje się również Nip -em i Regon -em tej jednostki. Organem prowadzącym placówkę jest Burmistrz Miasta Augustowa.

Tzw. świetlica jest przeznaczona dla dzieci pochodzących z rodzin będących podopiecznymi ośrodka pomocy społecznej, a w szczególności dzieci pochodzących z rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym (rodziny bezrobotne, wielodzietne, niepełne). Wychowankowie przejawiają różnego rodzaju zachowania demoralizujące (wagary, agresja, nadpobudliwość). Podopieczni pochodzą z miasta Augustowa.

Dzieci przyjmowane są do placówki w porozumieniu z Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Augustowie, pedagogami szkolnymi, kuratorem - zawsze za zgodą rodziców.

Placówka opieką może objąć 45 dzieci w wieku od 4 do 17 lat uczęszczających do szkoły podstawowej i gimnazjum. Regularnie na zajęcia uczęszcza ok. 44 osób.

W placówce zatrudnionych jest dwóch opiekunów - na umowę o pracę. Praca ich wspierana jest przez 15 wolontariuszy, którzy systematycznie przychodzą do świetlicy.

Placówka wsparcia dziennego prowadzi następujące formy pracy środowiskowej:

-         pomoc w kryzysach szkolnych, rodzinnych, rówieśniczych, osobistych,

-         zajęcia socjoterapeutyczne,

-         dożywianie,

-         organizację czasu wolnego, rozwój zainteresowań, organizacje zabaw i zajęć sportowych,

-         współpracuje z ośrodkiem pomocy społecznej, szkołami, sądem.

Placówka posiada regulamin, który nie jest dostosowany do rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo - wychowawczych. Nie określa szczegółowych zadań i organizacji placówki oraz zakresu i specyfiki sprawowanej opieki. Nie są również wymienione akty prawne na podstawie których prowadzona jest działalność.

Jednostka posiada wewnętrzny regulamin określający obowiązki wychowanków oraz przewidziane kary i nagrody. W regulaminie nie są wyszczególnione prawa wychowanków.

Świetlica posiada opracowany ramowy plan pracy.

Placówka wsparcia dziennego mieści się w Augustowie przy Rynku Zygmunta Augusta 9. Budynek usytuowany jest przy rynku głównym w komunalnej kamienicy na poddaszu. Posesja jest bardzo stara i wymaga kapitalnego remontu. Na poddasze prowadzą strome, stare drewniane schody. Bezpośrednio wchodzi się na mały hol. Wyjście na schody od strony holu nie jest zabezpieczone. Stwarza to niebezpieczeństwo dla przebywających tam dzieci młodszych.

Na holu urządzono mały kącik wypoczynkowy. Podłoga pokryta jest linoleum.

Do dyspozycji personelu oraz dzieci jest jedna łazienka, w której znajduje się jedna toaleta
i umywalka. Ciepła woda dostępna jest z termy. Pozostałe pomieszczenia to:

-         kuchnia,

-         pomieszczenie świetlicowe,

-         pokój personelu,

-         pomieszczenia magazynowe,

-         szatnia.

Kuchnia wyposażona jest w regał kuchenny, kuchenkę gazową, zlew, lodówkę oraz stół i krzesła na 10 osób. Ciepła woda dostępna jest z termy.

W kuchni są przygotowywane i spożywane posiłki.

Pomieszczenie świetlicowe posiada ok. 40m2 powierzchni. Stolarka okienna i drzwiowa jest stara i wymaga wymiany. Ściany do połowy wybite są płytą paździeżową. Oświetlenie jest górne - wystarczające.

Pomieszczenie wyposażone jest w 10 stołów i ok. 30 krzeseł. Na wyposażeniu są również podręczne regały, telewizor i wideo. Obok świetlicy zorganizowano szatnię i magazyn żywnościowy. Przechowywana jest tam żywność o długim terminie ważności.

Dzieci mogą korzystać z podręcznej biblioteczki, która jest dostosowana do różnych grup wiekowych. Do dyspozycji wychowanków są również kasety wideo z bajkami. Na regałach stoją zabawki tzw. przytulanki.

Pomoc w nauce, zajęcia korekcyjne, kompensacyjne i logopedyczne

W celu pomocy dzieciom mających  trudności szkolne, pracownicy placówki współpracują ze szkołą. W momencie zauważenia konkretnych niepowodzeń nawiązywany jest kontakt z pedagogiem szkolnym oraz nauczycielem przedmiotu. Przy odrabianiu lekcji dzieci dzielone są na grupy. Pomoc w nauce dzieciom z deficytami szkolnymi odbywa się przy wsparciu wolontariatu.

W celu doskonalenia umiejętności szkolnych oraz wyrównywania deficytów szkolnych wykorzystywane są gry edukacyjne, układanki ortograficzne, układanki w języku angielskim, które świetlica posiada w swoich zasobach. W trakcie odrabiania lekcji dzieci korzystają ze słowników i encyklopedii.

W placówce odbywają się zajęcia logopedyczne. Opieką objętych jest 6 dzieci ze szkoły podstawowej, które posiadają stosowne orzeczenie z poradni psychologiczno-pedagogicznej. Zajęcia odbywają się 2 razy w tygodniu (wtorek i piątek) po 2 godziny. Zajęcia prowadzi uprawniony terapeuta.

W 2003 roku realizowany był program pn. "Ja - Ty - On" - pomoc dzieciom z rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym i marginalizacją. Celem programu było zmniejszenie skutków życia w rodzinach ubogich z różnymi dysfunkcjami oraz wyrównywanie szans dzieci z tych rodzin.

Program obejmował zajęcia o różnorodnej tematyce tj. zajęcia literacko-poetyckie, zajęcia kulinarne, socjoterapeutyczne, plastyczne.

Celem zajęć literackich pt. "Poezja w moim życiu" było zainteresowanie dzieci literaturą piękną, wzbudzanie myśli twórczej, stworzenie atmosfery do rozwoju zdolności literackich.

Zajęcia kulinarne miały na celu zapoznanie dzieci z zasadami prawidłowego odżywiania, nabycie umiejętności przygotowania posiłków, z także estetyki i zachowywania się przy stole.

Zajęcia plastyczne pt. "Plastyka i ja" miały na celu rozwijanie zdolności plastycznych, naukę nowych technik, a także rozbudzanie zainteresowań sztuką.

Celem zajęć socjoterapeutycznych "Poznaję - wybieram" było budowanie poczucia własnej wartości, samoakceptacji i szacunku dla siebie samego i innych, a także wiary we własne możliwości.

W placówce realizowany jest program kinezjologii - "Zmyślne ruchy, które doskonalą umysł". Program ten wykorzystywany jest do pracy z dziećmi i młodzieżą nad podnoszeniem ich możliwości psychofizycznego rozwoju, szczególnie zaś w pracy z wychowankami mającymi trudności w uczeniu się (w tym również dzieci specjalnej troski).

Ponadto realizowany jest program rozwojowo-terapeutyczny dla dzieci, u których stwierdzono dysleksję. Zajęcia organizowane w ramach tego programu mają wyzwolić taką aktywność dzieci, aby przez pozytywne zmiany motywacyjne, usprawnianie i korygowanie zaburzonych procesów, opierając się na najmocniejszych stronach dziecka umożliwić mu pełniejsze uczestnictwo w procesie dydaktyczno-wychowawczym realizowanym w szkole i poza nią. Działania terapeutyczne skierowane są na sferę orientacyjno-poznawczą, emocjonalno-wolicjonalną oraz społeczną.

Prowadzony jest program profilaktyczny - "Elementarz III" dostarczający wiedzy na temat uzależnienia od alkoholu oraz informacji o uczuciach takich jak gniew i złość oraz program "Starszy brat - starsza siostra", który uczy współdziałania, samodzielnej pracy w grupie.

W kwietniu placówka zamierza przystąpić do akcji "Poczytaj mi przyjacielu".

Organizacja czasu wolnego, rozwój zainteresowań, organizacja zabaw i zajęć sportowych

Zajęcia w placówce prowadzone są się od poniedziałku do piątku od godziny 8⁰⁰ do 18⁰⁰. Organizacja czasu przedstawia się następująco:

 - 8⁰⁰ - 15⁰⁰ - przedszkolacy i dzieci klas młodszych (12 dzieci),

 - 14⁰⁰ - 18⁰⁰ - dzieci i młodzież od 10 do 17 roku życia (22 dzieci).

Obowiązkowe odrabianie lekcji i zajęcia ciche odbywają się w godzinach 15⁰⁰ - 17⁰⁰.

Wspólnie z dziećmi przygotowywane są dwa posiłki. Są to najczęściej kanapki, gofry. Dzieci dostają również desery. Organizacja posiłków przedstawia się następująco:

-         śniadanie o godz. 9⁰⁰ - dzieci młodsze,

-         kolacja o godz. 17⁰⁰ - dzieci starsze.

O godzinie 18⁰⁰  dzieci odbierane są przez dorosłych.

       W ramach rozwoju zainteresowań organizowane są zajęcia plastyczne. Wykorzystywane są przy tym farby, kredki, mazaki, plastelinę i wycinanki. Dzieci wykonują okazjonalne stroiki. W świetlicy są również podstawowe instrumenty muzyczne: cymbałki, tamburiny, bębenki. W planach jest zapisanie uzdolnionych muzycznie dzieci na zajęcia do domu kultury.

Dzieci uczęszczają do domu kultury na zajęcia mini sportowe (gra w tenisa stołowego). W trakcie organizacji  jest siłownia. W okolicy placówki brak jest placu zabaw i boiska sportowego. Nie ma również sali gimnastycznej. W okresie letnim dzieci korzystają z pobliskiego boiska szkolnego oraz sali gimnastycznej przy Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji. Na wyposażeniu świetlicy są: 2 piłki koszykowe, babinkton, piłka nożna i ręczna. Jest to niewystarczająca ilość sprzętu sportowego biorąc pod uwagę liczbę uczęszczających dzieci do świetlicy. W okresie letnim dzieci wraz z opiekunami spędzają czas na plaży.

Placówka organizuje imprezy okolicznościowe takie jak wigilia i śniadanie wielkanocne.

W ramach czasu wolnego organizowane są wyjścia do domu kultury na przedstawienia teatrzyku. Placówka w okresie ferii zimowych i wakacji organizuje dzieciom półkolonie z licznymi atrakcjami

Realizację określonych zadań pracownicy odnotowują w dzienniku zajęć. W zapisach zbyt często powtarza się notatka o wspólnym oglądaniu telewizji. Zdaniem kontrolujących nie jest to atrakcyjna forma spędzania czasu wolnego.

Współpraca z instytucjami wspomagającymi proces opiekuńczo - wychowawczy

Placówka współpracuje z szeregiem instytucji które ustawowo działają na rzecz dziecka i rodziny. Są to w szczególności:

-         Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,

-         Ośrodek Wsparcia Dziennego "Przystań",

-         Szkoły do których uczęszczają wychowankowie,

-         Ośrodek Sportu i Rekreacji,

-         Kuratorzy sądowi,

-         Miejski Dom Kultury,

-         Sponsorzy.

Należy podkreślić, że przy pomocą sponsorów dzieci są wyposażane w podstawowe przybory szkolne. Z tych źródeł pochodzi żywność, która rozdawana jest rodzicom dzieci uczęszczających do świetlicy.

Praca z rodzinami dzieci uczęszczających do placówki

Dokumentacja dotycząca dziecka i rodziny

Na podstawie analizy dokumentacji ustalono, że jedyną dokumentacją dotyczącą dzieci, a prowadzoną przez placówkę są to tzw. karty dzieci. Zawierają one podstawowe i bardzo ogólnikowe informacje o dziecku i ewentualnie o jego rodzinie. Z notatek nie wynika jakie deficyty lub uzdolnienia posiada dziecko, jak je należy niwelować lub rozwijać i czy  rozwój dziecka jest adekwatny do wieku. Zamieszczone informacje nie są wyczerpujące i nie można stwierdzić, że dziecko zostało zdiagnozowane.

Karty pobytu dzieci nie są prowadzone oraz  nie opracowano indywidualnych planów pracy z dzieckiem i jego rodziną.

Praca z rodzinami

Praca z rodzinami dzieci uczęszczającymi do świetlicy jest prowadzona przez pracowników socjalnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Augustowie. Pracownicy świetlicy utrzymują kontakt z pracownikami socjalnymi ośrodka pomocy społecznej.

Placówka udziela pomocy rodzinom w następujących formach:

-         dożywianie dzieci,

-         pomoc rzeczowa (ubrania, buty),

-         pomoc żywieniowa (produkty np. mąka, cukier),

-         wyposażenie dzieci w niezbędne przybory szkolne (zeszyty, długopisy),

-         rozmowy wspierające rodziców (np. próby skierowania na leczenie odwykowe).

Kontrola Placówki Wsparcia Dziennego "Nasza Ostoja" w Augustowie została dokonana w oparciu o analizę dokumentów dotyczących placówki, wizji lokalnej oraz wyjaśnień pracowników.

Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden otrzymuje kierownik Placówki.

W przypadku gdy Dyrektor nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w protokole, może złożyć do Wojewody Podlaskiego w terminie 7 dni od dnia jego podpisania pisemne wyjaśnienia.

Kierownik Placówki Wsparcia Dziennego                               Podpisy kontrolujących

"Nasza Ostoja" w Augustowie                                                1. M. Osipowicz

26.04.2004r. Dźwilewska                                                       2. K. Pasiuk