P r o t o k ó ł

kontroli Domu Dziecka w Białowieży REGON - 000236702

przeprowadzonej przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku:

1.      Małgorzatę Osipowicz - starszego inspektora

2.      Krystynę Pasiuk - starszego inspektora

Kontrolę przeprowadzono w dniu 14 kwietnia 2004r. na podstawie upoważnienia Nr 166 z dnia 13.04.2004., które w imieniu Wojewody wydał Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Pan Andrzej Kozłowski.

Kontrolujący wpisali się do książki kontroli pod poz. 98.

Kontrolą za okres od 01.01.2003r. do miesiąca poprzedzającego dzień kontroli objęto przestrzeganie standardów opieki i wychowania - opracowywanie indywidualnych planów pracy z dzieckiem i ich modyfikacja

wynikających z :

-         ustawy z dnia 29.11.1990r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64 z 1998r., poz. 414 z późn. zm.),

-         rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 01.09.2000r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 80, poz. 900),

-         rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.08.2000r. w sprawie szczegółowych zasad nadzoru nad przestrzeganiem standardu wychowania i opieki w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz nadzoru nad jakością działań ośrodków adopcyjno-opiekuńczych (Dz. U. Nr 74, poz. 862),

-         rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 października 2001r. w sprawie udzielania pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie dla pełnoletnich osób z rodzin zastępczych oraz osób opuszczających niektóre typy placówek opiekuńczo-wychowawczych i domów pomocy społecznej, zakłady poprawcze, schroniska dla nieletnich i specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze (Dz. U. Nr 120, poz. 1293).

Wyjaśnień w toku kontroli udzielali:

1.      Roman Szpakowicz - dyrektor

2.      Joanna Charkiewicz - pedagog

3.      Lucyna Antczak - wychowawca

4.      Walenty Leoniuk - pracownik socjalny

Ustalenia kontroli

W dniu kontroli w ewidencji placówki figurowało 44 podopiecznych. Dwoje wychowanków przebywało poza placówką (internat) ze względu na kontynuowanie nauki.

W roku 2003 do dnia kontroli ruch wychowanków przedstawiał się następująco:

-         wychowankowie usamodzielnieni - 11,

-         przeniesieni do innych placówek - 1,

-         adoptowanych - 2,

-         odeszło do rodzin zastępczych - 2,

-         powróciło do domów rodzinnych - 0.

Na podstawie przeprowadzonych czynności kontrolnych oraz wyjaśnień dyrektora ustalono, że wychowankom usamodzielnionym opracowane były programy usamodzielnienia oraz odpowiednio wcześnie wnioskowano o wyznaczenie opiekuna usamodzielnienia.

W 2004r. troje wychowanków placówki zamieszkało w mieszkaniach usamodzielnienia na terenie Hajnówki. Jednak w roku bieżącym nie będą oni jeszcze usamodzielniani. Zawarto z nimi porozumienie określające warunki zamieszkania.

W październiku br. usamodzielniony zostanie jeden wychowanek. W odpowiednim czasie zostanie opracowany program usamodzielnienia oraz wyznaczony opiekun usamodzielnienia.

Podczas prowadzonych czynności kontrolnych sprawdzono dokumentacje wychowanków oraz modyfikację indywidualnych planów pracy z dzieckiem z uwzględnieniem zmieniającej się sytuacji wychowanka w trakcie jego pobytu w placówce.

Na podstawie przeanalizowanej dokumentacji stwierdzono, że karty pobytu dzieci uzupełniane są na bieżąco. Nie we wszystkich zamieszczono komentarz dotyczący ważnych wydarzeń z życia dziecka.

Wywiady środowiskowe sporządzone są dla każdego dziecka. Charakteryzują one sytuację socjalno-bytową rodziny w tym warunki mieszkaniowe oraz powody umieszczenia dziecka w placówce. Uwzględniają one ponadto aktualną sytuację rodziny dziecka, główne dysfunkcje występujące w danej rodzinie, wzajemne relacje domowników. Wywiady aktualizowane są co pół roku

Diagnozy psychologiczno-pedagogiczne w sposób wyczerpujący charakteryzują dziecko. Uwzględniono wszystkie sfery rozwoju psycho-fizycznego dziecka. Ponadto zawierają dane o wychowanku i jego rodzinie (ojciec, matka, rodzeństwo), panujące w niej wzajemne relacje. Szczegółowo scharakteryzowano sytuację rodzinną, występujące w rodzinie dysfunkcje. W części - wyniki obserwacji pedagogicznej wychowanka w placówce - opisano jak dziecko zaadaptowało się w nowym środowisku po przybyciu do placówki, jakie posiada dysfunkcje, na ile jest samodzielne, czym się interesuje. Wszystkie diagnozy zawierają wnioski do dalszej pracy z dzieckiem. Diagnozy aktualizowane są wraz ze zmieniającą się sytuacją dziecka.

Indywidualne plany pracy z dzieckiem opracowywane są na podstawie informacji dotyczących życia dziecka zawartych w dokumentacji.

Podczas przeprowadzanych czynności kontrolnych stwierdzono, że jeszcze nie opracowano planów dla czworga nowoprzybyłych dzieci.

Znaczna większość planów opracowana jest na podbudowie karty pobytu. Uwzględniono w nich wszystkie sfery rozwoju psychofizycznego dziecka. Przewidziano formy realizacji wytyczonych zadań.

Nie we wszystkich przypadkach wzięto pod uwagę wszystkie wskazówki pedagoga.

W planach zbyt mało miejsca poświęcono uczeniu organizacji czasu wolnego i uczestnictwa dziecka w zajęciach kulturalnych, sportowych i rekreacji, niwelowaniu deficytów zdrowotnym dzieci oraz przygotowania wychowanków do samodzielnego życia.

W planach ujęto pracę nad podtrzymywaniem więzi emocjonalnych z rodzinną. Zdaniem kontrolujących więcej uwagi należy poświęcić rozwijaniu kontaktów z dalszą rodziną dzieci. Nie w każdym przypadku sukcesywnie są zapisywane różne wydarzenia z życia podopiecznych. Modyfikacja planu następuje co pół roku poprzez ocenę efektów wynikających z realizacji indywidualnych zadań lub też poprzez opracowanie nowego planu. W niektórych przypadkach plan modyfikowany jest poprzez zapisy w rubryce "uwagi", np. "pamięta o zmianie ubrań po przyjściu z przedszkola". Trudno jest jednocześnie stwierdzić kiedy zostały poczynione zapisy, ponieważ brak jest daty obok notatki. Notatki dokonywane  na bieżąco świadczą o zmianach zachodzących w rozwoju dziecka podczas pobytu w placówce oraz efektach podejmowanej pracy.

Plany pracy opracowane są poprawnie, jednak należy je modyfikować biorąc pod uwagę ww. aspekty.

Stały zespół do okresowej oceny sytuacji dziecka.

Na podstawie protokołów z posiedzeń stałego zespołu do okresowej oceny sytuacji dziecka stwierdzono, że w 2003r. odbyło się 7 posiedzeń ww. zespołu. Na posiedzenia były zapraszane osoby spoza placówki, a mianowicie: kierownik PCPR-u w Hajnówce, pracownik socjalny z PCPR-u w Hajnówce, kuratorzy z sądów rodzinnych.

Tematyka posiedzeń obejmowała:

-         analizę sytuacji wychowanków,

-         omówienie wyników nauczania i frekwencji,

-         zasady postępowania w razie stwierdzenia czynów lubieżnych na wychowankach,

-         omówienie rozporządzenia w sprawie udzielania pomocy na usamodzielnienie i kontynuowanie nauki oraz na zagospodarowanie,

-         wnioski podjęte w stosunku do wychowanków.

Na posiedzeniach zespołu bardzo pobieżnie omawiano sytuację wychowanków i ich rodzin. Przykładowo: ".....rodzina rozbita. Matka utrzymuje się z zasiłków MOPS. Pozostawić w placówce" lub " ..... - lat 14, półsierota, uczennica VI kl. SP. Realizuje program szkoły specjalnej. Wychowanka zaczęła sprawiać kłopoty wychowawcze i jeśli zachowanie jej nie ulegnie poprawie należy wystąpić do sądu z prośbą o wezwanie na rozmowę. Pozostawić pod opieką DDz.".

Z protokołów nie wynika, aby dokładnie analizowano sytuację rodzin dzieci. Nie wiadomo również, czy podejmuje się działania w celu unormowania sytuacji rodzinnej dziecka lub nawiązania kontaktów z dalszą rodziną i poszukiwania rodzin zaprzyjaźnionych. W przypadku dzieci z uregulowaną sytuacją prawną nie ma wzmianki o pracy w kierunku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej lub zgłoszenia dziecka do adopcji (jaki jest stosunek dużego dziecka do adopcji). Brak jest również analizy metod pracy z dzieckiem i jego rodzinną. Na posiedzeniach nie były modyfikowane indywidualne plany pracy oraz nie analizowano kart pobytu. W protokołach często używa się stwierdzenia, że grupa nie sprawia kłopotów wychowawczych. Omawiając sytuację wychowanków należy podejść do dzieci indywidualnie.

Podczas kontroli stwierdzono, że tematyka posiedzeń nie obejmowała wszystkich zagadnień określonych w § 11 ust. 1 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych: analizy kart pobytu dziecka, okresowej oceny sytuacji dziecka, analizy stosowanych metod pracy z dzieckiem i rodziną, modyfikacji indywidualnych planów pracy.

Działania placówki na rzecz powrotu wychowanków do rodziny naturalnej

Wywiady środowiskowe u rodziców wychowanków przeprowadzane są raz na pół roku. Pracownik socjalny odwiedza rodziny podopiecznych nie tylko w celu sporządzenia wywiadu, ale również przy każdej nadarzającej się okazji, aby na bieżąco monitorować sytuację rodzin. Rodziny są odwiedzane także podczas urlopowania dzieci w celu oceny właściwie sprawowanej opieki. Pracownik socjalny, wychowawca, pedagog przy każdorazowym kontakcie z rodzicami podkreślają, jak ważne jest, aby poczynili oni kroki zmierzające do poprawy własnej sytuacji tak, aby dzieci miały szansę powrotu do rodziny naturalnej. Pracownik socjalny inicjuje również działania w celu zaangażowania w proces wychowawczy dalsze rodziny dzieci. Jednakże nie we wszystkich przypadkach włączono rodziców chrzestnych. W proces pedagogizacji rodzin należałoby aktywniej włączyć przedstawicieli parafii Kościołów właściwych ze względu na miejsce zamieszkania rodziców naturalnych. Tym samym należy zintensyfikować współpracę z właściwymi ośrodkami pomocy społecznej.

Placówka prowadzi dokumentację potwierdzającą kontakty z rodziną najbliższą, dalszą oraz osobami zaprzyjaźnionymi. Odnotowywane są również wszelkie wizyty w domach rodzinnych dzieci. Notatki zawierają daty kontaktów oraz treść poczynionych ustaleń, np. opisy wizyt, wygląd domu, zachowanie rodziców, używane słowa.

Organizacja czasu wolnego i zajęcia terapeutyczne

W placówce odbywają się różnego typu zajęcia. Dzieci uczestniczą w nich w zależności od zainteresowań. Stwarzane są im warunki do brania udziału w różnych formach działalności sportowo-rekreacyjnej i kulturalnej. Wychowankowie rozwijają swoje zainteresowania i uzdolnienia uczestnicząc w takich zajęciach jak: muzyczne, kulinarne, sportowe, przyrodnicze, plastyczne. Dzieciom młodszym czytane są bajki. Dzięki tym zajęciom rozbudzane są zainteresowania różnymi formami sprawności ruchowej i spędzania czasu wolnego.

Na terenie Domu organizowane są imprezy okolicznościowe typu: urodziny, imieniny, Dzień Matki, Wigilia.

Dzieci przebywające w domu dziecka objęte są różnego typy zajęciami terapeutycznymi tj.:

-         zajęcia integracyjne wykorzystujące elementy socjoterapii,

-         zajęcia relaksacyjne,

-         zajęcia logopedyczne odbywające się dwa razy w tygodniu - tą formą pracy objętych jest pięcioro dzieci,

-         zajęcia kompensacyjno-wyrównawcze - objętych jest 6 osób z klasy I i II.

W placówce zatrudniony jest terapeuta, który pracuje nad wyrównywaniem deficytów szkolnych dzieci.

Współpraca z instytucjami wspomagającymi proces opiekuńczo-wychowawczy

-         Gminne ośrodki pomocy społecznej właściwe ze względu na miejsce zamieszkania rodziców naturalnych,

-         PCPR - y: w Hajnówce, Bielsku Podlaskim, Białymstoku, Sokółce, Siemiatyczach,

-         Parafie Kościołów w Białowieży, Hajnówce, Łosince,

-         Szkoły, do których uczęszczają wychowankowie,

-         Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Hajnówce,

-         Sądy Rodzinne,

-         Kuratorzy sądowi,

-         RODK w Białymstoku,

-         Ośrodek " Etap" w Białymstoku,

-         "Monar" w Białymstoku,

-         "Metanoia" w Czarnej Białostockiej,

-         Policja,

-         Białowieski Park Narodowy,

-         TPD w Białymstoku,

-         Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy w Białymstoku,

-         Placówki opiekuńczo-wychowawcze.

Kontrola Domu Dziecka w Białowieży została dokonana w oparciu o analizę dokumentów dotyczących placówki, oraz wyjaśnień pracowników.

Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden otrzymuje Dyrektor Placówki.

W przypadku gdy Dyrektor nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w protokole, może złożyć do Wojewody Podlaskiego w terminie 7 dni od dnia jego podpisania pisemne wyjaśnienia.

Dyrektor Domu Dziecka

w Białowieży                                                                          Podpisy kontrolujących:

R.Szpakowicz                                                                        1.M.Osipowicz

2004.05.18                                                                            2.K.Pasiuk