PROTOKÓŁ

z kontroli problemowej Ośrodka Wsparcia

dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi w Lipniaku

Ośrodek Wsparcia dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi w Lipniaku - jest jednostką organizacyjną Powiatu Suwalskiego. Adres siedziby Ośrodka - 16-402 Suwałki, Lipniak 3. Pan Wojciech Wasilewski jest pełniącym obowiązki dyrektora Ośrodka Wsparcia dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi w Lipniaku.
Kontrolę przeprowadziły - Ewa Feszler - starszy inspektor w Wydziale Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku, Idalia Czyńska - referent w Wydziale Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku na podstawie upoważnienia Nr 276 z dnia 12 października br., wydanego w imieniu Wojewody Podlaskiego przez Krystynę Golubiewską - z-cę dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego.
Przedmiot kontroli: rodzaj i zakres świadczonych usług oraz postępowanie wspierająco-rehabilitacyjne w okresie od 01.09.2003 r. do 30.09.2004 r.

Ustalenia kontroli

       I.            Organizacja Ośrodka Wsparcia dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi w Lipniaku

Zgodnie z § 2 Regulaminu organizacyjnego Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Suwałkach, przyjętego uchwałą nr XXVI/67/03 z dnia 9 października 2003 r. w sprawie uchwalenia regulaminu organizacyjnego Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Suwałkach, Centrum jest samodzielną jednostką organizacyjno -budżetową Powiatu Suwalskiego, podporządkowaną bezpośrednio Zarządowi Powiatu. Do kompetencji PCPR, realizowanych jako zadanie administracji rządowej, zgodnie z §5 Regulaminu należy m.in.: organizowanie i zapewnienie funkcjonowania powiatowych ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

Uchwałą nr X/61/03 Rady Powiatu w Suwałkach z dnia 21 sierpnia 2003r. w sprawie utworzenia Ośrodka Wsparcia dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi został utworzony z dniem 01.09.2003r Ośrodek Wsparcia z siedzibą w Lipniaku.

Strukturę organizacyjną oraz zasady funkcjonowania Ośrodka określa Regulamin organizacyjny Ośrodka Wsparcia dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi w Lipniaku, powiat suwalski, uchwalony Uchwałą nr XXV/66/03 Zarządu Powiatu w Suwałkach z dnia 23 września 2003r.

Zgodnie z w/w Regulaminem do kompetencji Ośrodka należy pomoc osobom z zaburzeniami psychicznymi, integrowanie osób po przebytym kryzysie psychicznym ze środowiskiem oraz udzielanie wsparcia w ich dążeniach do samodzielnego, pełnego i czynnego uczestniczenia w życiu społecznym i zawodowym oraz podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb. Użytkownikami Ośrodka mogą być:

• osoby pełnoletnie z orzeczonym stopniem niepełnosprawności ze względu na chorobę psychiczną,
• osoby pełnoletnie z orzeczoną grupą inwalidzką wydaną przez ZUS lub KRUS, których historie choroby potwierdzają leczenie psychiatryczne,
• osoby, których stan zdrowia nie wskazuje na konieczność hospitalizacji,
• osoby, które zostały pozytywnie zaopiniowane przez Zespół ds. Rehabilitacji Społecznej i Zawodowej.

Pensjonariusz Ośrodka, zgodnie z §10, pkt 2 regulaminu ma prawo do uczestniczenia w życiu Ośrodka oraz korzystania w pełni z programu rehabilitacji, do którego został włączony. Natomiast do obowiązków pensjonariuszy, zgodnie z §10, pkt 3 należy przestrzeganie regulaminu Ośrodka oraz przyjętych w Ośrodku zasad porządkowych.

Placówka czynna jest 5 dni w tygodniu (od poniedziałku do piątku) w godzinach od 7³⁰ do 15³⁰. Dyrektor Ośrodka przyjmuje użytkowników każdego dnia pracy placówki, w godzinach 11⁰⁰ do 16⁰⁰.

W strukturze organizacyjnej Ośrodka wyodrębniono m.in.: Zespół ds. Rehabilitacji Społecznej i Zawodowej, dział ds. rehabilitacji społecznej i zawodowej, dział ds. wsparcia środowiskowego, stanowiska pracy chronionej dla pensjonariuszy ośrodka.

Ośrodek Wsparcia usytuowany jest w dwóch budynkach. Przed wejściem do obu budynków zniesione są bariery architektoniczne.

Na parterze budynku administracyjno - socjalnego zlokalizowane są następujące pomieszczenia:

• pokój socjalno-administracyjny (stół, krzesła, kredens, wersalka, kominek)
• aneks kuchenny, wyposażony w niezbędny sprzęt, tj. kuchenkę elektryczną, zlew, szafki kuchenne, naczynia, czajnik bezprzewodowy, mikrofalówkę, mikser, lodówkę, stół, krzesła,
• pomieszczenie socjalne, wyposażone w kanapę, krzesła, szafki,
• łazienka dostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych, wyposażona w kabinę prysznicową, umywalkę, sedes.

Na piętrze budynku zlokalizowane są:

• aneks kuchenny (mikrofalówki, lodówka, stół, szafki, krzesła),
• 3 pokoje gościnne,
• 2 łazienki, nieprzystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych - wąskie drzwi, brak poręczy, wyposażone w sedes, umywalkę, kabinę prysznicową; jedna z łazienek jest wyposażona w bidet oraz pralkę i kosz na brudną bieliznę.

W drugim budynku, na parterze, zlokalizowane są następujące pomieszczenia:

• pokój dziennego pobytu, w którym znajdują się: pianino, kominek, stolik, wypoczynek; na ścianie apteczka pierwszej pomocy,
• pomieszczenie przeznaczone na pracownię komputerową, (obecnie odbywają się tu zajęcia relaksacyjne, znajdują się w nim materace, piłki, sprzęt do tenisa stołowego, sprzęt muzyczny; umywalka),
• pracownia papieru czerpanego (umywalka, prasa ręczna, sprzęt do czerpania papieru),
• pracownia plastyczna,
• 3 toalety wyposażone w umywalkę i sedes (jedna ogólnodostępna, przystosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych, dwie - z podziałem na damską i męską - nieprzystosowane),
• pracownia wikliny i prostej stolarki (imadła, maszyny, umywalka; wg wyjaśnień dyrektora planuje się wyodrębnić w tym pomieszczeniu kącik do pracy w glinie),
• sala do drobnych robótek ręcznych (maszyna do szycia, deska do prasowania, meble, umywalka).

Na piętrze budynku znajdują się:

• pracownia dnia codziennego (w niej kącik przygotowywania ciepłych napojów, komputer),
• pracownia plastyczna,
• pokój terapeutów,
• toalety damska i męska, nieprzystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych- wąskie drzwi, brak poręczy.

Wszystkie pomieszczenia w Domu udekorowane są pracami uczestników. W przedsionkach stoją szafki ubraniowe dla użytkowników i pracowników.

Budynki mają własną kotłownię z wmontowanymi kolektorami ciepła oraz hydrobotaniczną oczyszczalnię ścieków.

    II.            Użytkownicy Ośrodka.

Użytkownikami Ośrodka są osoby z zaburzeniami psychicznymi, kierowane do Ośrodka decyzją administracyjną dyrektora PCPR w Suwałkach. Decyzje kierujące do Ośrodka wydawane są na czas określony- półroczny. Decyzje te określają zakres przyznanych świadczeń. Wysokość odpłatności ponoszonej przez użytkownika za pobyt w placówce lub zwolnienie z odpłatności określają odrębne decyzje. Rada powiatu, uchwałą nr XXII/109/04 oraz załącznikiem do tej uchwały z dnia 29 czerwca 2004r w sprawie ponoszenia odpłatności za pobyt w Ośrodku wsparcia dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi w Lipniaku, ustaliła zasady ponoszenia opłaty za pobyt w Ośrodku.

Z odpłatności za pobyt w Ośrodku, ze względu na niskie kryterium dochodowe, decyzją administracyjną zwolnione zostały 3 osoby, pozostałe ponoszą odpłatność w wysokości: 30zł- 2 osoby,25zł- 2 osoby, 23zł- 1osoba, 20 zł -3 osoby, 15 zł -4 osoby.

Ośrodek dysponuje 25 miejscami. Wg stanu na dzień 30.09.04 r. w Ośrodku przebywało 31 pensjonariuszy, z tego 15 osób uczęszcza na podstawie decyzji administracyjnej, 16 uczestniczy w zajęciach i oczekuje na przyjęcie do Ośrodka.

Placówka jest koedukacyjna. W grupie 31 osób - 9 to kobiety, 22 to mężczyźni. Rozpiętość wiekowa użytkowników plasuje się w przedziale od 22 do 53 lat. Stan psychofizyczny użytkowników uczęszczających do Ośrodka na podstawie decyzji administracyjnej jest zróżnicowany: 5 osób ma orzeczoną schizofrenię, 7 osób - schizofrenię paranoidalną, 1 osoba cierpi na zaburzenia schizofreniczne, 1 ma orzeczone organiczne zaburzenia osobowości, u 1 osoby stwierdzono osobowość schizoidalną. Wśród użytkowników nie ma osób ubezwłasnowolnionych. Wg stanu na dzień kontroli 2 osoby przebywały w szpitalu psychiatrycznym w Suwałkach.

Od początku istnienia Ośrodka z placówki odeszło 5 osób. Z tymi użytkownikami Ośrodek utrzymuje kontakt.

Dzienna ewidencja obecności użytkowników w placówce nie jest prowadzona.

Pracownicy Ośrodka organizują grupowe spotkania z rodzinami użytkowników, nie rzadziej niż raz w miesiącu. W sytuacji, gdy należy omówić zachowanie uczestnika, wówczas dyrektor lub pracownicy spotykają się indywidualnie z rodzinami. Dokumentacja z tych spotkań nie jest prowadzona.

III. Rodzaj i zakres świadczonych usług.

W Ośrodku funkcjonuje Zespół ds. Rehabilitacji Społecznej i Zawodowej, w skład którego, zgodnie z Regulaminem wchodzą: psycholog, instruktorzy terapii zajęciowej, konsultant do spraw zawodowych, pracownik socjalny, lekarz psychiatra. Do zadań Zespołu należy, m.in.: ocena stanu wyjściowego i dobór uczestników, określenie wszechstronnego programu rehabilitacji i terapii, prowadzenie dokumentacji dotyczącej oceny postępów rehabilitacji i terapii pensjonariuszy oraz dokumentacji pracy Zespołu. Jak wynika z wyjaśnień Dyrektora Ośrodka, Zespół spotyka się w sytuacji, gdy do Ośrodka przyjmowany jest nowy uczestnik i należy podjąć decyzję o jego przyjęciu na zajęcia w placówce. W spotkaniach tych uczestniczy pracownik PCPR-u. Ze spotkań spisywana jest opinia, w której odnotowuje się, że na podstawie posiadanych dokumentów i po przeprowadzeniu rozmowy z zainteresowanym pozytywnie zaopiniowano jego kandydaturę na uczestnika zajęć w grupie dziennego pobytu w Ośrodku Wsparcia.

W ramach Zespołu funkcjonują dwa działy: dział ds. rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz dział ds. wsparcia środowiskowego, których głównym celem jest realizacja programu rehabilitacji i terapii zgodnie z kierunkami wskazanymi przez Zespół. W ramach tych działów funkcjonują pracownie :

• życia codziennego, zajęcia w tej pracowni mają na celu wykształcenie umiejętności kulinarnych, poznania technik szycia, higieny osobistej i wyglądu zewnętrznego, funkcjonowania w grupie społecznej, rozwijania zainteresowań, wszystko w oparciu o pracę nad podnoszeniem poczucia własnej wartości.
• papieru czerpanego ( w ramach programu ?Partner" realizowanego przy współpracy powiatu i Stowarzyszenia ?Nadzieja" w pracowni zatrudnieni są w ramach treningu pracy trzej użytkownicy na pół etatu),
• plastyczna, zajęcia mają na celu m.in.:relaksację uczestników, polepszenie koordynacji wzrokowo -ruchowej, rozwijanie poczucia estetyki, pracę nad precyzją ruchów, służą integracji grupy oraz pozwalają na wieloaspektowe postrzeganie świata, w ramach tej pracowni prowadzone są zajęcia z wikliniarstwa.

Jak wynika z wyjaśnień dyrektora oraz instruktorów terapii zajęciowej uczestnicy sami wybierają rodzaj zajęć, które preferują i w których chcą uczestniczyć. Z prowadzonych zajęć w pracowniach nie jest prowadzona żadna dokumentacja poza ogólnymi założeniami określającymi cele pracowni.

W Ośrodku, terapeuta opracował ogólny program pracy z pensjonariuszami. Zgodnie z tym programem praca w Ośrodku nastawiona jest na rehabilitację funkcjonowania społecznego, emocjonalnego, osobowościowego, której efektem ma być szeroko rozumiana reintegracja społeczna i zawodowa pensjonariuszy. Powyższe założenia będą realizowane poprzez terapię, wzmacnianie i rozwijanie zainteresowań, uczestnictwo w życiu społecznym i kulturalnym, oddziaływania psychologiczne.

W Ośrodku nie funkcjonuje Samorząd. Spotkania organizacyjne pracowników z użytkownikami odbywają się zależnie od potrzeb, nie rzadziej niż raz w tygodniu. Na spotkaniach tych omawiane są głównie sprawy dotyczące bieżącego funkcjonowania Ośrodka.

Ośrodek utrzymuje stały kontakt z lekarzami psychiatrami prowadzącymi użytkowników. Ponadto instruktor terapii czuwa nad tym, by użytkownicy regularnie przyjmowali leki.

Ośrodek zapewnia swoim użytkownikom spożywanie jednego posiłku ok. godz. 13. Przygotowywany jest on w ramach treningu kulinarnego. Produkty do przygotowania posiłków oraz kawę i herbatę dla uczestników zapewnia Ośrodek. Również okoliczni gospodarze wspomagają Ośrodek płodami rolnymi.

Ośrodek dysponuje 9-osobowym samochodem przystosowanym do przewozu osób niepełnosprawnych. Użytkownicy dowożeni są nim do Ośrodka. Ośrodek realizuje ponadto zadanie powiatu w zakresie przewozu osób niepełnosprawnych na terenie powiatu.

Ośrodek utrzymuje kontakt z innymi placówkami. Użytkownicy uczestniczą w imprezach organizowanych m.in. przez ośrodki wsparcia w Bartoszycach, Hajnówce, Augustowie, Suwałkach, jak również zapraszają użytkowników tych placówek do udziału w swoich imprezach. Ośrodek utrzymuje ponadto kontakt z Regionalnym Ośrodkiem Kultury i Sztuki w Suwałkach, Stowarzyszeniem Przyjaciół Rodzin Osób Chorych Psychicznie ?Nadzieja" oraz ze Szpitalem Psychiatrycznym w Suwałkach. Ośrodek zapewnia użytkownikom możliwość wyjścia do kina lub teatru, co najmniej raz w miesiącu.

Ocena efektywności świadczonych usług

Ośrodek prowadzi dokumentację indywidualną i zbiorczą każdego użytkownika. Dokumentacja zbiorcza obejmuje listę osób oczekujących na przyjęcie do Ośrodka, aktualną ewidencję użytkowników, dokumentację byłych użytkowników utrzymujących kontakt z placówką .

Indywidualna dokumentacja zawiera: decyzję administracyjną przyznającą usługi świadczone przez dom, decyzję administracyjną ustalającą odpłatność za pobyt w Ośrodku, kwestionariusz osobowy kandydata(w którym znajdują się dane osobowe użytkownika, dane dotyczące stanu zdrowia, hospitalizacji, zainteresowań i oczekiwań w stosunku do Ośrodka), wypis z treści orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, zaświadczenie lekarza psychiatry o braku przeciwwskazań do uczestniczenia w programie terapeutyczno-rehabilitacyjnym w Ośrodku, opinia Zespołu ds. Rehabilitacji Społecznej i Zawodowej, indywidualną kartę uczestnika zajęć OWL.

Po zakwalifikowaniu uczestnika na zajęcia w Ośrodku, asystentem prowadzącym pensjonariusza zostaje instruktor terapii zajęciowej, który prowadzi, zgodną z zainteresowaniami uczestnika, pracownię. Instruktorzy wypełniają Indywidualną kartę uczestnika zajęć OWL, w której opisują i oceniają funkcjonowanie społeczne w zakresie samoobsługi, umiejętności społecznych. Następnie dokonują diagnozy problemowej wskazując, w jakim kierunku podjąć pracę z pensjonariuszami, uwzględniając oczekiwania podopiecznego. Karta zawiera także plan działań terapeutycznych oraz opis realizacji planu.

Dla wszystkich uczestników zajęć opracowano Indywidualne karty uczestnika OWL. Analizę Kart- planów zawiera Załącznik nr 1.

Na podstawie przeanalizowanych Indywidualnych kart uczestnika należy stwierdzić, że w planach przewidziano oddziaływania w zakresie wykształcenia umiejętności życia codziennego, funkcjonowania interpersonalnego oraz spędzania czasu wolnego. Uwzględniono zainteresowania uczestników i ich oczekiwania w stosunku do Ośrodka.

Plany działań terapeutycznych i opisy jego realizacji nie zostały opatrzone datami. Z planu nie wynika, jakie zmiany zaszły w funkcjonowaniu psycho-społecznym uczestników lub informacje te są bardzo pobieżne i nie odnoszą się do wszystkich sfer życia uczestników. Po dokonaniu opisu ?Realizacji planu" nie założono ponownie oddziaływań i nie wyznaczono nowych celów pracy z uczestnikiem. Brak cotygodniowych notatek asystentów prowadzących użytkowników, instruktorzy terapii zajęciowej, którzy pełnią tę funkcję nie prowadzą żadnej dokumentacji z przebiegu postępowania wspierająco-rehabilitacyjnego. Nie prowadzą również dokumentacji z zajęć terapeutycznych. Brak pisemnej zgody uczestnika na założone w stosunku do niego oddziaływania w ramach postępowania wspierająco- rehabilitacyjnego. W planie nie uwzględniono postępowania wobec rodzin użytkowników.

IV. Struktura zatrudnienia i kwalifikacje pracowników.

Wg stanu na koniec września 2004 r. w Ośrodku zatrudnionych było 12 osób, z tego 9 w pełnym wymiarze czasu pracy, tj. p.o. dyrektora (umowa na czas określony do 31.10.2004 r.), 2 instruktorów terapii zajęciowej, główna księgowa, kierownik działu administracyjno - gospodarczego, konserwator - zaopatrzeniowiec, 3 dozorców; 4 osoby w niepełnym wymiarze czasu pracy, tj. na ˝ etatu: instruktor terapii zajźciowej, terapeuta, sprzątaczka. Kwalifikacje zatrudnionych pracowników stanowi załącznik nr 2.

W okresie funkcjonowania Ośrodka 2 instruktorów terapii zajęciowej uczestniczyło w dniach 28-29.05.2004 r. w kursie ?Rehabilitacja Pacjentów z Przewlekłymi Zaburzeniami Psychotycznymi" zorganizowanym przez Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.

Dokonano wpisu do książki kontroli pod pozycją nr 1/2004.

P.o. Dyrektorowi Ośrodka Wsparcia dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi w Lipniaku przysługuje prawo wniesienia pisemnego wyjaśnienia do treści protokołu w terminie 7 dni od daty jego podpisania.

Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden otrzymuje dyrektor Ośrodka Wsparcia dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi w Lipniaku.

Dyrektor                                                                                                        Podpisy kontrolujących

Wojciech Wasilewski                                                                                     1/ Ewa Feszler

28.10.2004                                                                                        2/ Idalia Czyńska