P r o t o k ó ł

kontroli Domu Dziecka w Białowieży, Regon - 000236702

przeprowadzonej przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku:

1.      Krystynę Pasiuk - starszego inspektora

2.      Małgorzatę Osipowicz - starszego inspektora

Kontrolę przeprowadzono w dniu 3 listopada 2004r. na podstawie upoważnienia
Nr 291 z dnia 2.11.2004., które w imieniu Wojewody wydał Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Pan Andrzej Kozłowski.

            Kontrolą za okres od 01.01.2003r. do miesiąca poprzedzającego dzień kontroli objęto przestrzeganie w placówce praw dziecka oraz realizację zaleceń pokontrolnych.

Wyjaśnień w toku kontroli udzielali:

1. Roman Szpakowicz - dyrektor

2. Wychowankowie

Ustalenia kontroli

Podczas kontroli analizie i ocenie poddano przestrzeganie w placówce praw dziecka, a w szczególności:

-         prawo do zabezpieczenia odpowiedniego poziomu życia (warunki socjalno-bytowe, wyżywienie, ubranie, kieszonkowe),

-         prawo do nauki,

-         prawo do swobody wypowiedzi, swobody myśli, informacji na swój temat,

-         prawo do ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem,

-         prawo do ochrony życia prywatnego i korespondencji,

-         prawo do opieki zdrowotnej,

-         prawo do wypoczynku, czasu wolnego oraz uczestniczenia w życiu kulturalnym
i rekreacji fizycznej,

-         prawo do zrzeszania się,

-         prawo do kontaktów z rodzicami,

-         prawo do zachowania ciągłości kulturowej i wyznaniowej,

-         zapewnienie dzieciom poczucia bezpieczeństwa.

Prawo do nauki

Dzieci przebywające w placówce realizują obowiązek szkolny. Uczęszczają do następujących typów szkół:

-         przedszkole - 6 dzieci,

-         szkoła podstawowa - 11 dzieci,

-         gimnazjum - 21 dzieci,

-         szkoła zawodowa - 5 dzieci.

Na początku roku szkolnego dzieci wyposażane są w podręczniki oraz przybory szkolne. Wychowankowie,  dojeżdżający do szkół poza Białowieżą korzystają z przejazdów PKS.

Pomocy dzieciom w nauce, a w szczególności przy odrabianiu prac domowych, udzielają wychowawcy. Placówka nawiązała współpracę z Liceum Ogólnokształcącym w Hajnówce. Młodzież chętnie pomaga dzieciom w odrabianiu lekcji. W przypadku występujących kłopotów z poszczególnych przedmiotów dzieci korzystają z zajęć wyrównawczych w szkole. Prowadzona jest również praca indywidualna, w tym zajęcia logopedyczne. W celu uzupełnienia swoich wiadomości szkolnych oraz rozszerzenia wiedzy ogólnej wychowankowie mają możliwość korzystania z  biblioteczki wyposażonej w pomoce naukowe.  Placówka utrzymuje systematyczny kontakt z nauczycielami, pedagogami ze szkół, do których uczęszczają dzieci.

Prawo do zabezpieczenia odpowiedniego poziomu życia (warunki socjalno-bytowe, wyżywienie, ubranie, kieszonkowe)

Wychowankowie placówki mają zapewnioną opiekę całodobową. W domu dziecka stworzone są warunki do prawidłowego funkcjonowania dzieci (łazienki z prysznicami, toalety). Dzieci zajmują pokoje, które są wyposażone w niezbędne meble. W pokojach, dzieci posiadają szafki do przechowywania rzeczy osobistych. Wychowankowie mają dowolność w dekorowaniu swoich sypialni.

Placówka zapewnia wychowankom 5 posiłków dziennie: śniadanie, II śniadanie, obiad, podwieczorek, kolacja. Podopieczni nie mają wpływu na układanie jadłospisu. Dzieci po kolacji mogą zrobić sobie kanapki i zabrać je do pokoju. Podopieczni mają możliwość spożywania posiłków we własnych pokojach.

Wychowankowie nie zgłaszali zastrzeżeń do wyżywienia.

Dzieci każdego miesiąca otrzymują drobną kwotę do własnego dysponowania tzw. kieszonkowe. Na podstawie list wypłat kieszonkowego stwierdzono, że kieszonkowe było wypłacane regularnie. Wypłacane kwoty były zróżnicowane i wynosiły  7 - 46 zł. Jak wynika z uzyskanych wyjaśnień zróżnicowanie kieszonkowego zależne było od zachowania dziecka (np. palenie paierosów, wulgarne zachowanie) oraz jego podejścia do obowiązków szkolnych.

Wypłacana kwota 7 zł nie jest zgodna z kwotą ustaloną  w § 40 ust.1 pkt. 4 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo - wychowawczych i należy ja zweryfikować.

            Każde dziecko wyposażone jest w garderobę stosowną do pory roku i wieku. Wychowankowie mają możliwość wyboru garderoby.

Podopieczni otrzymują dostateczną ilość środków do higieny osobistej typu: pasta do zębów, papier toaletowy, kosmetyki, szampony. Dzieci same piorą bieliznę i inne rzeczy osobiste. Ręczniki oraz pościel wymieniane są raz w tygodniu lub w zależności od potrzeb.

Prawo do opieki zdrowotnej

Dzieci przebywające w placówce objęte są opieką medyczną lekarza rodzinnego w przychodni rejonowej. Raz w tygodniu do placówki przychodzi pielęgniarka delegowana z ZOZ w Białowieży. Jeśli zachodzi potrzeba dzieci konsultowane są w poradniach specjalistycznych.

Prawo do wypoczynku, czasu wolnego oraz uczestniczenia w życiu kulturalnym i rekreacji fizycznej

Organizacja czasu wolnego oraz życie kulturalne i rekreacja fizyczna są dostosowane do potrzeb i możliwości dzieci.

W czasie tegorocznych wakacji wychowankowie mieli możliwość spędzenia czasu wolnego poza placówką. Wakacyjny wypoczynek przedstawiał się następująco:

-         kolonie w Jachrance - 10 osób (wypoczynek z nauką języka angielskiego),

-         wyjazd do Waszway na Sportowisko - 10 osób,

-         kolonie w Woźnejwsi - 10 osób.

Część dzieci podczas wakacji przebywała w domach rodzinnych.

Wychowankowie placówki mają swobodę i możliwość wyboru zajęć rozwijających ich zainteresowania i uzdolnienia. Dzieci biorą udział w zajęciach w placówce i poza nią. Dzieci wyjeżdżały do teatru w Białymstoku na prapremierę sztuki "Jaś i Małgosia" oraz  na sztukę "Kopciuszek". W środowisku lokalnym organizowane są wycieczki rowerowe po okolicy, zajęcia w Ośrodku Edukacji Przyrodniczej w Białowieży, Muzeum Przyrodniczo-Leśnym. Dzieci korzystają z sali gimnastycznej w Zespole Szkół w Białowieży.

W placówce działają następujące koła zainteresowań: kulinarne, taneczne, sportowe, fotograficzne. Dzieci chętnie uczestniczą w spotkaniach z ciekawą książką, szkolnym kole turystyczno-krajoznawczym oraz opiekują się miejscami pamięci. Dzieci mają do dyspozycji sprzęt sportowy tj. materace, piłki (koszykowe, siatkowe, nożne), stół do tenisa stołowego, badbington, rowery.

Prawo do zachowania ciągłości kulturowej i wyznaniowej

Placówka umożliwia wychowankom zaspokajanie potrzeb religijnych. Utrzymywany jest stały kontakt z lokalnymi parafiami: prawosławną i katolicką. Dzieci mają możliwość uczestniczenia w nabożeństwach niedzielnych oraz świątecznych. Uczestnictwo w liturgii odbywa się całkowicie na zasadzie dowolności. Dzieci przygotowywane są do Sakramentu Bierzmowania, Komunii Świętej. Bardzo uroczyście obchodzone są święta: Boże Narodzenie i Wielkanoc.

Prawo do ochrony życia prywatnego i korespondencji

Indywidualne sprawy dziecka rozstrzygane są wyłącznie w jego obecności. W placówce przestrzegana jest ochrona indywidualnych akt oraz innej dokumentacji, dotyczącej wychowanków.

Wychowankowie mają prawo do kontaktów z rodziną, przyjaciółmi, kolegami i koleżankami, zgodnie z ich potrzebami. Podopieczni wyjeżdżają do domów rodzinnych, odwiedzają przyjaciół i kolegów w innych domach. Utrzymują kontakty telefoniczne i korespondencyjne. W żadnym przypadku nie jest otwierana  korespondencja adresowana do dziecka.  Każde dziecko posiada swoje miejsce, gdzie przechowuje  rzeczy osobiste. Nie stwierdzono, aby były one kontrolowane. Wychowawcy wchodząc do pokoi oraz łazienek uprzednio pukają.

Podczas rozmowy dzieci stwierdziły, że zawsze mogą z osobą dorosłą porozmawiać o swoich sprawach osobistych.

Prawo do zrzeszania się

Wychowankowie placówki tworzą samorząd, który jest wybierany w tajnych wyborach spośród wszystkich podopiecznych. Dzieci wybierają opiekuna spośród kadry zatrudnionej w placówce. Samorząd może decydować o organizacji w placówce czasu wolnego, dcyskotek, organizacji imprez okolicznościowych (np. imienin), dekoracji pomieszczeń grup, konkursów  (np. czystości).

Dzięki działalności samorządu, wychowankowie mają możliwość decydowania o sprawach, które ich dotyczą.

Prawo do kontaktów z rodzicami

Zgodnie z § 37 ust. 1 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych, placówka umożliwia dzieciom regularne, osobiste i bezpośrednie kontakty z rodzicami oraz innymi osobami bliskimi. W przypadku, gdy rodzice nie wyrażają chęci do kontaktowania się z dziećmi, podejmowane są kroki ze strony kadry pedagogicznej do nawiązania i rozwijania tych kontaktów. Podobne działania czynione są w przypadku osób spokrewnionych.

Prawo do swobody wypowiedzi, swobody myśli, informacji na swój temat

            Wychowankowie mają swobodę w wyrażaniu myśli, sądów i opinii na różne tematy, podczas rozmów prowadzonych indywidualnie oraz spotkań wszystkich dzieci. Każdy problem jest rozwiązywany, wspólnie lub indywidualnie, w zależności od sytuacji. W przypadku, gdy wychowanek nie zgadza się z opinią opiekuna może wyrazić swoje zdanie bez obaw o konsekwencje.

Z informacji uzyskanych od dzieci stwierdza się, że wychowankowie orientują się w swojej sytuacji prawnej i znają swojego opiekuna prawnego.

Prawo do ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem

            Z chwilą przybycia do placówki dzieci zapoznawane są z panującymi w niej zasadami. Stosowane kary i nagrody uzgodnione ze wszystkimi wychowankami są zindywidualizowane. Kary nie są zbyt surowe, a kryteria ich stosowania są zrozumiałe.

Dzieci wykonują pewne prace na rzecz domu: sprzątają pokoje, korytarze, łazienki i teren wokół placówki.

Z wypowiedzi dzieci wynika, że nie zdarzyła się sytuacja, aby wychowanek był poniżony.

Zapewnienie dzieciom poczucia bezpieczeństwa

Podczas prowadzonych czynności kontrolnych stwierdzono, że każde dziecko posiada własne, osobiste miejsce do spania oraz do przechowywania rzeczy osobistych. Proces wychowawczy ma charakter zindywidualizowany. W sytuacjach trudnych wychowanek może liczyć na pomoc opiekunów.

Na podstawie przeprowadzonych czynności kontrolnych stwierdzono, że w placówce przestrzegane są prawa dziecka.

Podczas kontroli sprawdzono również realizację zaleceń wydanych w wyniku kontroli przeprowadzonych w kwietniu i wrześniu br.

W wystąpieniu pokontrolnym z przeprowadzonej kontroli w dniu 14 kwietnia 2004r. zawarto następujące zalecenia:

1.      Modyfikować indywidualne plany pracy z dzieckiem, uwzględniając: uczenie dziecka organizacji czasu wolnego, uczestnictwo w zajęciach kulturalnych, sportowych i rekreacji, niwelowanie deficytów zdrowotnych dzieci oraz przygotowanie wychowanków do samodzielnego życia, rozwijanie kontaktów z rodziną dalszą dzieci.

2.      Podczas posiedzeń stałego zespołu do spraw okresowej oceny dziecka ujmować wszystkie zagadnień określonych w § 11 ust. 1 ww. rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych.

Stwierdzono, że zalecenia pokontrolne zostały zrealizowane.

Ad.1

Placówka posiada opracowany plan pracy opiekuńczo - wychowawczej na rok 2004/2005. Zawarto w nim punkt do realizacji dotyczący ochrony zdrowia, higieny i rozwoju fizycznego, a w którym przewidziano następujące zadania:

-         ustalać choroby i kierować do lekarza,

-         leczyć dzieci z grup dyspanseryjnych,

-         prowadzić badania okresowe dzieci wspólnie z lekarzem,

-         organizować zajęcia na świeżym powietrzu,

-         doskonalić i szerzyć oświatę zdrowotna i sanitarną,

-         prowadzić pogadanki o uzależnieniach i skutkach z nimi związanych.

Przewidziano również założenia dotyczące organizacji czasu wolnego, uczestnictwa w zajęciach kulturalnych oraz rozwój zainteresowań wychowanków. Ponadto rozbudowano zagadnienia dotyczące samorządności i przygotowania wychowanków do samodzielnego życia. Wymienione powyżej działania znajdują odzwierciedlenie w indywidualnych planach pracy z dzieckiem.  W planach określono sposoby realizacji zaplanowanych działań oraz odnotowywane są efekty podejmowanych działań.

Ad.2

Podczas kontroli przeanalizowano protokoły stałego zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka. Zagadnienia podejmowane podczas posiedzeń dotyczyły min.:

-         analizy sytuacji szkolnej wychowanków,

-         oceny sytuacji dziecka w placówce,

-         zasadności pobytu w placówce,

-         przydziału grup wychowawczych,

-         przydziału kół zainteresowań,

-         planu pracy na rok szkolny 2004/2005,

-         harmonogramu hospitacji.

Ponadto poruszane są sprawy indywidualne poszczególnych wychowawanków, np. usamodzielnienie. Na posiedzenia zapraszani są goście z PCPR-u, kuratorzy, dyrektor szkoły.

Z wyjaśnień dyrektora wynika, że pozostałe tematy określone w rozporządzeniu w sprawie placówek opiekuczńczo-wychowawczych będą sukcesywnie poruszane na kolejnych posiedzeniach.

W wystąpieniu pokontrolnym z przeprowadzonej kontroli w dniu 3 i 6 września 2004r. zawarto następujące zalecenia:

1.      Dokonać oceny pracy pracowników pedagogicznych, o których mowa w punkcie 3, z uwzględnieniem wszystkich aspektów określonych w § 3 rozporządzenia w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy pracowników pedagogicznych placówek opiekuńczo-wychowawczych i ośrodków adopcyjno-opiekuńczych.

2.      Zwiększyć częstotliwość obserwacji zajęć opiekuńczo-wychowawczych, uwzględniając wszystkich pracowników pedagogicznych.

Ad.1 i 2.

            Stwierdzono, że zalecenie nie zostało zrealizowane ze względu na krótki okres czasu od przeprowadzonej kontroli. Placówka opracowała plan hospitacji zajęć opiekuńczo - wychowawczych na rok szkolny 2004/2005. Każdy pracownik pedagogiczny będzie hospitowany dwukrotnie. Przewidziano do obserwacji zajęcia o następującej tematyce:

-         organizacja nauki własnej,

-         organizacja czasu wolnego,

-         praca kół zainteresowań,

-         zajęcia logopedyczne.

Ponadto przewidziano stałą bieżącą kontrolę dokumentacji pedagogicznej.

            Zdaniem kontrolujących tematyka obserwowanych zajęć opiekuńczo - wychowawczych powinna być bardziej zróżnicowana.

Po dokonaniu ww. czynności zostaną dokonane oceny pracy pracowników pedagogicznych dotychczas nieocenianych.

Kontrola Domu Dziecka w Białowieży została dokonana w oparciu o analizę dokumentów dotyczących placówki, oraz wyjaśnień pracowników.

Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden otrzymuje dyrektor Placówki.

W przypadku, gdy dyrektor nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w protokole, może złożyć do Wojewody Podlaskiego w terminie 7 dni od dnia jego podpisania pisemne wyjaśnienia.

Dyrektor Domu Dziecka

w Białowieży                                                                          Podpisy kontrolujących:

19.11.2004r. R.Szpakowicz                                                   1. Krystyna Pasiuk

                                                                                               2. Małgorzata Osipowicz