P r o t o k ó ł

z kontroli problemowej Domu Dziecka im. J. Korczaka w Krasnem, REGON 000206411

Dom Dziecka im. J. Korczaka w Krasnem prowadzony jest przez Starostwo Powiatowe w Białymstoku.

Adres placówki: Krasne; 16-060 Zabłudów.

Dyrektorem Domu Dziecka jest Pani Anna Zieniewicz.

Kontrolę przeprowadzili pracownicy Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku:

1.   Krystyna Pasiuk - starszy inspektor

2.   Małgorzata Osipowicz - starszy inspektor

Kontrolę przeprowadzono w dniach 25 sierpnia 2005r. na podstawie upoważnienia Nr 402 z dnia 22.08.2005r., które w imieniu Wojewody wydał Z-ca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Pani Krystyna Golubiewska.

            Kontrolujący wpisali się do książki kontroli pod pozycja 34.

Kontrolą za okres od 01.01.2004r. do miesiąca poprzedzającego dzień kontroli objęto przestrzeganie w placówce praw dziecka wynikającą z:

-         ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z póź. zm.),

-         rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 01.09.2000r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 80, poz. 900),

-         rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 lutego 2005r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 37, poz. 331),

-         rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543).

-         Konwencji  o Prawach Dziecka przyjętej przez Organizację Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989r. (Dz.U. z dnia 23 grudnia 1991r.).

Wyjaśnień w toku kontroli udzielali:

1.   Anna Zieniewicz - dyrektor

2.   Wychowankowie Domu

Ustalenia kontroli

Podczas kontroli analizie i ocenie poddano przestrzeganie w placówce praw dziecka, a w szczególności:

-         prawo do zabezpieczenia odpowiedniego poziomu życia (warunki socjalno-bytowe, wyżywienie, ubranie, kieszonkowe),

-         prawo do nauki,

-         prawo do swobody wypowiedzi, swobody myśli, informacji na swój temat,

-         prawo do ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem,

-         prawo do ochrony życia prywatnego i korespondencji,

-         prawo do opieki zdrowotnej,

-         prawo do wypoczynku, czasu wolnego oraz uczestniczenia w życiu kulturalnym i rekreacji fizycznej,

-         prawo do zrzeszania się,

-         prawo do kontaktów z rodzicami,

-         prawo do zachowania ciągłości kulturowej i wyznaniowej,

-         zapewnienie dzieciom poczucia bezpieczeństwa.

Prawo do zabezpieczenia odpowiedniego poziomu życia (warunki socjalno-bytowe, wyżywienie, ubranie, kieszonkowe)

      Wychowankowie domu dziecka mają zapewnioną opiekę całodobową. W placówce stworzone są warunki do prawidłowego funkcjonowania dzieci (łazienki z prysznicami, toalety). Dzieci zajmują pokoje, które są wyposażone w niezbędne meble. W pokojach znajdują się szafki do przechowywania rzeczy osobistych dzieci. Wychowankowie mają dowolność w dekorowaniu swoich pokoi.

            Placówka zapewnia podopiecznym 5 posiłków dziennie. Dodatkowo między posiłkami dzieci mają do dyspozycji prowiant znajdujący się w aneksach kuchennych w lodówkach. W dni wolne od nauki dzieci samodzielnie przygotowują posiłki pod nadzorem wychowawców. Przy planowaniu posiłków uwzględniane są życzenia dzieci oraz zalecone diety. Potrawy urozmaicane są surówkami, owocami oraz kompotami. Bardzo dużą wagę przywiązuje się do estetyki podawania potraw. Podopieczni mają możliwość spożywania posiłków we własnych pokojach. Wychowankowie nie zgłaszali zastrzeżeń do wyżywienia.

Dzieci każdego miesiąca otrzymują drobną kwotę do własnego dysponowania tzw. kieszonkowe. Na podstawie list wypłat kieszonkowego stwierdzono, że było ono wypłacane regularnie. Kwoty były zróżnicowane i kształtowały się w granicach 15 - 40zł. Dzieci wyjeżdżające na kolonie otrzymały 122,10zł, zaś wychowanek, który brał udział w paraolimpiadzie w Nagano - 150zł. Jak wynika z uzyskanych wyjaśnień zróżnicowanie kieszonkowego zależne było od zachowania dziecka, jego wieku oraz podejścia wychowanka do obowiązków szkolnych. Wszystkie dzieci kwitowały odbiór pobieranych kwot.

Każde dziecko wyposażone jest w garderobę stosowną do pory roku i wieku. Wychowankowie mają możliwość wyboru garderoby uczestnicząc przy jej zakupie. Dom dziecka dba o wyposażenie dzieci w stroje okazjonalne np. komunijne.

            Podopieczni otrzymują dostateczną ilość środków do higieny osobistej typu: pasta do zębów, papier toaletowy, kosmetyki, szampony. Dzieci same piorą bieliznę i inne rzeczy osobiste. Ręczniki oraz pościel wymieniane są raz w tygodniu lub w zależności od potrzeb.

Prawo do nauki

Dzieci przebywające w placówce realizują obowiązek szkolny. Uczęszczają do następujących typów szkół:

-         szkoły podstawowej - 29 dzieci,

-         gimnazjum - 23 dzieci,

-         szkoły średniej - 10 dzieci,

W wieku przedszkolnym jest 17 dzieci.

Dzieci dojeżdżając do szkół korzystają z przejazdów lokalnych. Wychowankowie uczący się w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Białymstoku dowożone są codziennie (placówka posiada własny transport, samochód zakupiony ze środków PEFRON). Dzieci ze szkół średnich mieszkają w internatach. Do Domu przyjeżdżają w piątki, a odjeżdżają w poniedziałki.

Na początku roku szkolnego dzieci wyposażane są w podręczniki oraz przybory szkolne. Pomocy dzieciom w nauce, a w szczególności przy odrabianiu prac domowych, udzielają wychowawcy, wolontariusze, nauczyciele. W przypadku występujących kłopotów z poszczególnych przedmiotów dzieci korzystają z zajęć wyrównawczych w szkole oraz korepetycji. Prowadzona jest również praca indywidualna. W celu uzupełnienia swoich wiadomości szkolnych oraz rozszerzenia wiedzy ogólnej wychowankowie mają możliwość korzystania z internetu oraz biblioteki wyposażonej w pomoce naukowe typu: podręczniki, wydawnictwa encyklopedyczne, lektury szkolne, literaturę piękną, dziecięcą, popularno-naukową, albumy. Ponadto na wyposażeniu znajdują się kasety wideo, magnetofonowe oraz płyty CD.

            Placówka utrzymuje systematyczny kontakt z nauczycielami, pedagogami szkół, do których uczęszczają dzieci.

Prawo do swobody wypowiedzi, swobody myśli, informacji na swój temat

Wychowankowie mają swobodę w wyrażaniu myśli, sądów i opinii na różne tematy podczas rozmów prowadzonych indywidualnie oraz podczas spotkań całej społeczności Domu. Na podstawie informacji uzyskanych od dzieci stwierdzono, że wychowankowie orientują się w swojej sytuacji prawnej i znają swojego opiekuna prawnego.

W przypadku, gdy wychowanek nie zgadza się z opinią wychowawcy może zwrócić się w tej sprawie do dyrektora. Dyrektor placówki stara się wyjaśnić każda zaistniałą sytuację.

Prawo do ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem

            Z chwilą przybycia dziecka do placówki, jest ono zapoznawane z regulaminem Domu.

Regulamin określa kary i nagrody. Z wypowiedzi wychowanków wynika, że znają system kar i nagród oraz wiedzą za co mogą być nagrodzeni lub ukarani. Stosowane kary są zindywidualizowane. Nie są one zbyt surowe, a kryteria ich stosowania zrozumiałe.

Najbardziej skuteczną metodą oddziaływania na zachowanie się wychowanków jest system zakazów dotyczących spędzania czasu wolnego oraz zmniejszenie kieszonkowego do kwoty określonej w rozporządzeniu w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych.

Dzieci wykonują pewne prace na rzecz placówki - pełnią dyżury w kuchni, sprzątają teren wokół Domu oraz sprzątają swoje pokoje.

Prawo do ochrony życia prywatnego i korespondencji

Indywidualne sprawy dziecka rozstrzygane są wyłącznie w jego obecności. Wychowankowie mają prawo do kontaktów z rodziną, przyjaciółmi, kolegami i koleżankami, zgodnie z ich potrzebami. Spotkania z przyjaciółmi mogą odbywać się na terenie placówki. Dzieci wyjeżdżają do domów rodzinnych, odwiedzają przyjaciół i kolegów w innych domach. Utrzymują kontakty telefoniczne i korespondencyjne. Nikt nie ma prawa otwierać korespondencji adresowanej do dziecka, jak również czytać, znalezionego, otwartego listu.

Każdy wychowanek posiada swoje miejsce, gdzie przechowuje osobiste rzeczy i jest ono zamykane przez dziecko.

Nie stwierdzono, aby osobiste rzeczy podopiecznych były kontrolowane. Wychowawcy wchodzą do sal i łazienek uprzednio pukając. Każde dziecko w sypialni ma prawo trzymać swoje zwierzątko.

Podczas rozmowy dzieci stwierdziły, że zawsze mogą z osobą dorosłą porozmawiać o swoich sprawach osobistych.

Prawo do opieki zdrowotnej

Dzieci przebywające w placówce objęte są opieką medyczną lekarza rodzinnego oraz prywatną nieodpłatną opieką stomatologiczną. Wychowankowie wymagające opieki specjalistycznej zostały skierowane do ortodonty. Po badaniach zakupiono aparaty stałe i ruchome ortodontyczne. Część funduszy na powyższy cel pozyskano z NFOZ, a część od sponsorów. Na bieżąco uzupełniane są szczepienia (przeciwko kleszczom, grypie oraz WZW) oraz zaległe bilanse zdrowia. Ponadto dzieci objęte są opieką poradni specjalistycznych typu: kardiologiczna, neurologiczna, wad postawy, okulistyczna, laryngologiczna. Wystarczające jest zaopatrzenie placówki w leki pierwszej potrzeby np. przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Każda z grup ma do swojej dyspozycji apteczkę. Lekarstwa zalecone przez lekarza wydawane są przez wychowawców i dyrektora placówki.

Dzieci z domu dziecka konsultowane są w placówkach specjalistycznych typu: Centrum Zdrowia Dziecka, Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, Fundacji "Dar Serca" w Chicago, Fundacji Gabriel House w Fort Myers na Florydzie. Dzięki tej współpracy dzieci mają zapewniony sprzęt ortopedyczny, ortodontyczny, protezy i gorsety.

Wiele uwagi poświęca się na edukację prozdrowotną. W placówce przeprowadzane są zajęcia edukacyjne na temat palenia papierosów, picia alkoholu i odurzania się środkami wziewnymi, życia seksualnego młodzieży, bezpiecznej drogi do szkoły. Na zajęcia zapraszani są przedstawiciele policji, MONARU.

Prawo do wypoczynku, czasu wolnego oraz uczestniczenia w życiu kulturalnym i rekreacji fizycznej

Organizacja czasu wolnego oraz życie kulturalne i rekreacja fizyczna są dostosowane do potrzeb i możliwości dzieci.

W czasie tegorocznych wakacji wychowankowie mieli możliwość spędzenia czasu wolnego poza placówką. Wakacyjny wypoczynek przedstawiał się następująco:

-         kolonie we Włoszech - 4 dzieci,

-         kolonie w Gdańsku - 2 dzieci,

-         kolonie w Woźnej Wsi - 5 dzieci,

-         kolonie z nauką jazdy konnej k/Choroszczy - 7 dzieci,

-         kolonie w Niemczech - 2 dzieci,

-         kolonie w Kiermusach - 8 dzieci,

-         obóz przetrwania w Serpelicach - 1 dziecko.

Pięcioro dzieci spędziło wakacje u rodzin polskich w USA.

W okresie zimowym 10 dzieci przebywało podczas ferii w gospodarstwie agroturystycznym k/Michałowa, 1 osoba była w Niemczech oraz 1 w USA.

Wychowankowie placówki mają swobodę i możliwość wyboru zajęć rozwijających ich zainteresowania i uzdolnienia. Dzieci biorą udział w zajęciach w placówce i poza nią. W domu dziecka działają koła zainteresowań tj.: komputerowe, teatralne, taneczno-muzyczne, biologiczne, sprawnych rąk, plastyczne, naukowe, techniczne, kulinarne. W placówce organizowane są konkursy czytelnicze, recytatorskie, plastyczne.

Dzieci wyjeżdżają do teatru, na basen oraz do kina. Uczestniczą w różnorodnych wycieczkach (do Włoch, Krakowa, Warszawy, Gdańska, Poznania), pielgrzymkach (Szlakiem Ojca Świętego, do Włoch, do Kalwarii Zebrzydowskiej).

Placówka posiada boiska do piłki nożnej, siatkowej i ręcznej. Dzieci mają do swojej dyspozycji sprzęt sportowy i rekreacyjny typu: rowery, wrotki, łyżworolki, hulajnogi, łyżwy, narty, sanki, lotki, różnorodne piłki. Wychowankowie przy pomocy wychowawców urządzili pokój bilardowy oraz pomieszczenie do ćwiczeń sportowych.

W środowisku lokalnym organizowane są zajęcia sportowe (turnieje piłki nożnej, tenisa stołowego).

Prawo do kontaktów z rodzicami

Zgodnie z § 26 ust. 7 oraz § 28 ust. 1 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych dom dziecka umożliwia dzieciom regularne, osobiste i bezpośrednie kontakty z rodzicami oraz innymi osobami bliskimi oraz zapewnia im warunki sprzyjające utrzymaniu osobistych kontaktów z rodziną.

Formalnie Sąd  Rejonowy wydaje zgodę na wyjazdy wychowanków. W przypadku uzyskania takowej zgody oraz w przypadku braku zastrzeżeń ze strony placówki, każde dziecko ma możliwość odwiedzania swoich rodziców. Wychowankowie wyjeżdżają do domów na koszt placówki. Ponadto podopieczni mają stały dostęp do telefonu, z którego mogą korzystać. Dzieci, które utrzymują kontakt korespondencyjny otrzymują znaczki i koperty.

W przypadku, gdy rodzice nie są zainteresowani utrzymaniem kontaktu z dziećmi, podejmowane są kroki ze strony placówki do inicjowania, rozwijania i podtrzymywania tych kontaktów. Placówka podejmuje działania w celu poszukiwania rodziny dalszej dzieci oraz osób zaprzyjaźnionych. W przypadku, gdy praca z rodziną nie rokuje nadziei na poprawę sytuacji, poszukuje się dziecku zastępczej formy opieki.

W latach 2003/2004 z placówki odeszło 33 wychowanków z tego:

-         18 dzieci do rodzin naturalnych,

-         5 dzieci do rodzin zastępczych,

-         4 dzieci zostało usamodzielnionych,

-         3 dzieci zostało adoptowanych,

-         3 dzieci odeszło do placówek resocjalizacyjnych.

Ruch wychowanków w 2005r. do dnia kontroli przedstawiał się następująco:

-         12 dzieci powróciło do rodzin naturalnych,

-         8 dzieci zostało adoptowanych,

-         3 dzieci odeszło do rodzin zastępczych,

-         2 dzieci zostało usamodzielnionych,

-         6 dzieci odeszło do innych placówek.

Z powyższego zestawienia wynika, że w placówce występuje duża rotacja wychowanków. Znaczna część dzieci odchodzi do domów rodzinnych.

Prawo do zachowania ciągłości kulturowej i wyznaniowej

Dzieci przebywające w placówce są wyznania katolickiego oraz prawosławnego. Mają możliwość uczestniczenia w nabożeństwach niedzielnych oraz świątecznych. Wychowankowie uczęszczają na liturgię do Kościoła i do Cerkwi. Uczestnictwo w liturgii odbywa się całkowicie na zasadzie dowolności. Ponadto dzieci uczestniczą w pielgrzymkach.

Dzieci przygotowywane są do przyjęcia I Komunii Św. oraz Sakramentu Bierzmowania. Z tej okazji są organizowane w placówce przyjęcia, na które zapraszana jest rodzina dziecka oraz rodzice chrzestni.

Bardzo uroczyście obchodzona jest kolacja wigilijna oraz śniadanie wielkanocne. W tych uroczystościach biorą udział księża z pobliskiej parafii oraz liczni przyjaciele Domu. Ksiądz jest przyjmowany również podczas kolędy noworocznej.

Dzieci uczestniczą w imprezach środowiskowych. Organizowane są wycieczki po okolicy oraz spotkania z "Ludźmi sukcesu". W ostatnim czasie placówkę odwiedził Michał Wiśniewski oraz Rzecznik Praw Dziecka.

Każde dziecko ma założony albumik, gdzie są dokumentowane najważniejsze wydarzenia z jego życia.

Zapewnienie dzieciom poczucia bezpieczeństwa

Podczas prowadzonych czynności kontrolnych stwierdzono, że każde dziecko posiada własne, osobiste miejsce do spania oraz do przechowywania rzeczy osobistych. Proces wychowawczy ma charakter zindywidualizowany. W sytuacjach trudnych wychowanek może liczyć na pomoc każdego z pracowników Domu. Podopieczny opuszczający placówkę otrzymuje pomoc finansową i rzeczową. Dom czyni starania, aby w każdym przypadku pomóc w znalezieniu pracy oraz mieszkania. Po opuszczeniu placówki, dziecko ma prawo przez okres 3 lat korzystać z pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Podczas czynności kontrolnych przeanalizowano grafik pracy wychowawców i opiekunów nocnych,

na przykładzie czwartku

  6.00 -   8.00 - 1 wychowawca

  8.00 - 10.00 - 2 wychowawców

10.00 - 18.00 - 3 wychowawców

18.00 - 20.00 - 2 wychowawców

20.00 - 22.00 - 1 wychowawca

na przykładzie niedzieli

  6.00 -  8.00 - 1 wychowawca

  8.00 - 14.00 - 2 wychowawców

14.00 - 16.00 - 3 wychowawców

16.00 - 22.00 - 2 wychowawców

Opiekę nocną w godzinach 22⁰⁰ - 6⁰⁰  sprawuje 2 opiekunów nocnych.

Z analizy grafików wakacyjnych wynika, że placówka zapewnia w porze dziennej i nocnej wystarczającą opiekę nad wychowankami.

Dostępność wychowanków do informacji o swoich prawach

W toku kontroli nie stwierdzono naruszania praw wychowanków wynikających z regulaminu Domu. W placówce panuje bardzo ciepła i życzliwa atmosfera. Do każdego dziecka podchodzi się indywidualne. Z dziećmi na bieżąco przeprowadza się wiele rozmów. Wychowankowie Domu są otoczeni ciepłem i właściwą opieką.

Podopieczni znają swoje prawa i obowiązki. Na tablicy znajdującej się w holu placówki wywieszone są informacje dotyczące m.in. kontaktu z Rzecznikiem Praw Dziecka.

Dzieci mają prawo do zrzeszania się. W placówce funkcjonuje samorząd. W każdej grupie wybierany jest samorząd, zaś jego przedstawiciele (przewodniczący, sekretarz, skarbnik) wchodzą w skład samorządu placówki. Wybierany jest on w głosowaniu tajnym. W jego skład wchodzą: przewodniczący, zastępca, kronikarz-sekretarz, skarbnik. Opiekuna dzieci wybierają spośród wychowawców Domu. Obecnie jest nim Pan Tomasz Dąbrowski. Dzieci same uchwalają regulamin wewnętrzny, określając nagrody i kary. Samorząd ma za zadanie wyrabianie umiejętności rozwiązywania powstałych konfliktów, właściwych postaw wobec kolegów, opiekunów i pracowników, planowania wolnego czasu, wysokości kieszonkowego, wdrażanie dzieci do poszanowania cudzej pracy, własnej osoby.

W placówce samorząd jest jedną z metod wychowawczych przygotowujących dzieci i młodzież do aktywnego udziału w życiu społecznym, wyrabiających dyscyplinę wewnętrzną polegająca na świadomym kierowaniu własnym postępowaniem i uzmysłowieniem sobie faktu, że kto chce mieć prawa ten musi mieć obowiązki.

Na podstawie przeprowadzonych czynności kontrolnych stwierdzono, że w placówce przestrzegane są prawa dziecka.

                 Kontrola Domu Dziecka im. J. Korczaka w Krasnem została dokonana w oparciu o analizę dokumentów dotyczących placówki, wyjaśnień dyrektora oraz wyjaśnień wychowanków.

Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden otrzymuje dyrektor Placówki.

W przypadku gdy Dyrektor Domu Dziecka im J. Korczaka w Krasnem nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w protokole kontroli, może odmówić jego podpisania składając w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania pisemne wyjaśnienie podając przyczyny tej odmowy. Wyjaśnienia należy składać do Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku.

Dyrektor Domu Dziecka                                                         Podpisy kontrolujących

Im. J. Korczaka w Krasnem                                                   1. Małgorzata Osipowicz

05.09.2005r. Anna Zieniewicz                                     2. Krystyna Pasiuk