P r o t o k ó ł

kontroli doraźnej Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego w Łomży, REGON - 450091155

Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy w Łomży prowadzony jest przez Miasto Łomża.

Adres placówki: ul. Dworna 24a, 18-400 Łomża.

Dyrektorem Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego jest Pani Bożena Elwira Jabłońska.

Kontrolę przeprowadzili pracownicy Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku:

1. Krystyna Pasiuk - starszy inspektor

2. Małgorzata Osipowicz - starszy inspektor

w dniu 29 listopada 2005r. na podstawie upoważnienia Nr 477 z dnia 25.11.2005r., które w imieniu Wojewody wydał Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Pan Andrzej Kozłowski.

Kontrolujący wpisali się do książki kontroli pod poz. 3.

Kontrolą za okres od 01.01.2005r. do dnia kontroli objęto wspieranie rodzin naturalnych, zastępczych oraz przysposabiających w zakresie opieki nad dzieckiem i jego wychowaniem, wynikające z:

1. Ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2004r. Nr 64, poz. 593)

1. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 lutego 2001r. w sprawie ośrodków adopcyjno-opiekuńczych (Dz. U. Nr 140, poz. 132)

2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 września 2005r. w sprawie ośrodków adopcyjno-opiekuńczych (Dz. U. Nr 205, poz. 1701)

3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.08.2000r. w sprawie szczegółowych zasad nadzoru nad przestrzeganiem standardu wychowania i opieki w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz nadzoru nad jakością działań ośrodków adopcyjno-opiekuńczych (Dz. U. Nr 74, poz. 862)

4. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2005r. w sprawie szczegółowych zasad nadzoru nad przestrzeganiem standardu wychowania i opieki w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz nadzoru nad jakością działań ośrodków adopcyjno-opiekuńczych (Dz. U. Nr 214, poz. 1812)

Wyjaśnień w toku kontroli udzielali:

1. Bożena Jabłońska - dyrektor

Ustalenia kontroli

Kontrolą objęto następujące zagadnienia:

1. Obszar działania Ośrodka.

2. Procedura postępowania w sytuacji, gdy dziecko przebywające dotychczas w rodzinie zastępczej zostaje przysposobione.

3. Diagnozowanie dzieci i rodzin pod względem pedagogicznym i psychologicznym.

4. Przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych.

5. Pomoc w rozwiązywaniu problemów wychowawczych w rodzinie.

6. Pomoc w rozwiązywaniu problemów związanych z rozwojem dziecka.

7. Terapia rodzin.

Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy w Łomży swoim działaniem obejmuje Miasto Łomżę oraz powiat łomżyński i zambrowski (do końca 2005r. - zgodnie z porozumieniem zawartym z powiatem zambrowskim). Pracownicy placówki odwiedzają dzieci, które przebywają w rodzinach zastępczych na terenie powiatu kolneńskiego oraz grajewskiego.

Podczas kontroli zapoznano się z postępowaniem Ośrodka w sytuacji, gdy dziecko, przebywające dotychczas w rodzinie zastępczej, zostaje przysposobione.

Z wyjaśnień dyrektora wynika, że Ośrodek informuje rodzinę zastępczą, w której przebywa dziecko, o wszczęciu postępowania o pozbawienie władzy rodzicielskiej rodziców naturalnych dziecka. Następnie Sąd informuje rodzinę zastępczą o toczącym się postępowaniu i wzywa ją na rozprawę. Sąd orzeka o pozbawieniu władzy rodzicielskiej rodziców naturalnych. Wówczas OAO występuje do Sądu z wnioskiem o ustanowienie opiekuna prawnego dla dziecka. Jeśli znaleziono dla dzieci rodzinę przysposabiającą, Ośrodek informuje o zaistniałej sytuacji rodzinę zastępczą. Następnie zostaje ustalone miejsce kontaktów dziecka z przyszłymi rodzicami adopcyjnymi. Najczęściej, pierwszy kontakt z dzieckiem ma miejsce w Ośrodku Adopcyjnym. Zdarza się też, że kontakt odbywa się w miejscu zamieszkania rodziny zastępczej. Kolejne spotkania rodziny adopcyjnej z dziećmi odbywają się w różnych miejscach, w zależności od wieku i potrzeb dzieci. Dziecko pozostaje w rodzinie zastępczej do czasu postanowienia Sądu o orzeczeniu preadopcji.

Stwierdzono, że w sytuacji, gdy dziecko przebywające dotychczas w rodzinie zastępczej, zostaje przysposobione, Ośrodek postępuje zgodnie z przepisami prawa, mając na uwadze dobro dziecka i rodziny.

Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy wspiera rodziny naturalne i zastępcze w zakresie sprawowania opieki nad dzieckiem i jego wychowaniem.

W rodzinach zastępczych wywiad środowiskowy przeprowadzany jest dwa razy w roku. Przeprowadza go pracownik socjalny Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej wraz z pracownikiem Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego - pedagog.

W dokumentacji rodzin oprócz wywiadów środowiskowych i opinii psychologicznych znajdują się wywiady społeczne, karty pracy z rodziną oraz notatki służbowe. Wynika z nich, że pracownicy Ośrodka odwiedzają rodziny w ich domach jeden, dwa razy w miesiącu lub w zależności od potrzeb. Zapoznają się z warunkami mieszkaniowymi, w jakich przebywają dzieci, z sytuacją szkolną poprzez kontakt ze szkołami. W kartach odnotowywane są poruszane problemy, np. wymagania stawiane kandydatom na rodziny zastępcze, motywacja podjętej decyzji o przyjęciu dziecka, zaspokajanie potrzeb rozwojowych dziecka. Z wyjaśnień dyrektora wynika, że rodzinny najczęściej zasięgają konsultacji w sprawach problemów zdrowotnych dzieci (np. moczenie nocne, nadwaga), szkolnych (oceny, zachowanie) lub wychowawczych (w przypadku dzieci starszych, np. wagary). Zgłaszając wątpliwości oczekują od pracowników Ośrodka wsparcia oraz ukierunkowania w ich działaniach, fachowej pomocy. Problemy z dziećmi rozwiązywane są na bieżąco, najczęściej podczas wizyt pracowników w ich środowisku. Notatki służbowe ponadto zawierają informacje, jak przebiegały odwiedziny rodziców naturalnych.

Dla rodzin naturalnych sporządzane są indywidualne plany pracy. Zawarty jest w nich plan działania, który określa, np.: ustalenie miejsca aktualnego pobytu, motywowanie do podjęcia leczenia odwykowego, ustalenie częstotliwości kontaktów z dzieckiem, współpraca w celu udzielenia pomocy. Informacje o rodzinach naturalnych gromadzone są na podstawie rozmów z rodzinami zastępczymi, kuratorami sądowymi, pracownikami socjalnymi np. dotyczące kontaktów z dzieckiem i ich jakości, częstotliwości odwiedzin, postępów w leczeniu odwykowym, sytuacji zawodowej.

Rodziny przysposabiające nie zwracają się do Ośrodka o pomoc. Z informacji uzyskanych od dyrektora wynika, że odwiedzają jednak placówkę, przysyłają zdjęcia dzieci.

Ośrodek nie prowadzi terapii rodzin.

Do zadań Ośrodka należy przeprowadzanie badań pedagogicznych i psychologicznych osób zgłaszających gotowość przysposobienia dziecka, kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej.

Na podstawie przeanalizowanej dokumentacji stwierdzono, że każda rodzina, która zgłosiła chęć przysposobienia dziecka lub chęć pełnienia funkcji rodziny zastępczej została zdiagnozowana. Przeprowadzane badania psychologiczne miały na celu:

- wykluczenie wszelkich nieprawidłowości w funkcjonowaniu psychospołecznym rodziny,

- opis struktury osobowości i ustalenie czy kandydat posiada predyspozycje psychiczne i wychowawcze potrzebne w procesie opiekuńczym i wychowawczym,

- wykluczenie wszelkich innych przyczyn stanowiących podstawę do dyskwalifikacji kandydatów jako rodziny zastępczej bądź adopcyjnej.

Stwierdzono, że diagnozy są pełne i w sposób wyczerpujący charakteryzują kandydatów. W świetle rozporządzenia w sprawie ośrodków adopcyjno-opiekuńczych ośrodek sporządza dla dziecka zakwalifikowanego do przysposobienia diagnozę psychologiczną i pedagogiczną oraz gromadzi informacje o stanie zdrowia dziecka.

Na podstawie dokumentacji Ośrodka stwierdzono, że informacje o dziecku zawarte są w kartach zgłoszeniowych do adopcji (załączniki do protokołu). Karty te zawierają dane o rodzicach biologicznych dzieci oraz o ich rodzeństwie. Ponadto zawierają podstawowe dane o stanie zdrowia dziecka. W karcie zgłoszenia jest również rubryka "Ocena psychicznego rozwoju dziecka". Stwierdzono, że nie we wszystkich przypadkach powyższa ocena jest dokonywana. W niektórych przypadkach rubryki uzupełniane są przez wychowawcę. Brak jest często podpisu osoby, która dokonała oceny. Wielokrotnie opisy są niepełne i nie charakteryzują rozwoju psychofizycznego dziecka. W przypadku kilkorga dzieci Pani dyrektor Ośrodka przedstawiła opinie sporządzone przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne. Są to jednak opinie opisujące głównie deficyty szkolne dzieci. W dokumentacji brak jest jednak diagnoz psychologiczno-pedagogicznych sporządzonych przez sam Ośrodek. Nie jest to zgodne z rozporządzeniem w sprawie ośrodków adopcyjno-opiekuńczych.

Z wyjaśnień dyrektora wynika, że przy obecnej obsadzie kadrowej nie jest możliwe diagnozowanie dzieci.

Należy zauważyć, że przy poprzednich kontrolach powyższe zagadnienie było również kwestionowane.

Kontrola Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego w Łomży została dokonana w oparciu o analizę dokumentów dotyczących Placówki, przeprowadzonej wizji lokalnej oraz wyjaśnień pracowników.

Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden otrzymuje Dyrektor Placówki.

W przypadku, gdy Dyrektor Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego w Łomży nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w protokole kontroli, może odmówić jego podpisania składając w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania pisemne wyjaśnienie podając przyczyny tej odmowy. Wyjaśnienia należy składać do Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku.

Podpisy kontrolujących:

Dyrektor Ośrodka

Adopcyjno-Opiekuńczego 1. Krystyna Pasiuk

w Łomży 2. Małgorzata Osipowicz

mgr Bożena Jabłońska