Protokół

z kontroli kompleksowej Pogotowia Opiekuńczego w Białymstoku, ul. Orla 2 przeprowadzonej w dniach: 7, 8, 9, 13, 14, 15, 16 lutego 2007 roku, REGON - 00191684

Pogotowie Opiekuńcze w Białymstoku prowadzone jest przez miasto Białystok. Dyrektorem Pogotowie Opiekuńczego jest Pan Marek Iwanowicz.

Kontrolę przeprowadziły - Małgorzata Osipowicz - kierownik zespołu - starszy inspektor w Wydziale Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku, Krystyna Pasiuk - starszy inspektor w Wydziale Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku na podstawie upoważnienia Nr 27 z dnia 07.02.2007r., wydanego w imieniu Wojewody Podlaskiego przez Andrzeja Kozłowskiego dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego.

Kontrolujący wpisali się do książki kontroli pod pozycją 57.

Kontrolą za okres od 01.01.2006r. do końca miesiąca poprzedzającego dzień kontroli objęto:

1. Przestrzeganie standardu opieki i wychowania,

2. Zgodność zatrudnienia pracowników z wymaganymi kwalifikacjami,

3. Sprawowanie nadzoru pedagogicznego w odniesieniu do wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w placówce.

Wyjaśnień w toku kontroli udzielali:

1. Marek Iwanowicz - dyrektor

2. Izabella Tarasiewicz Cieśluk - z-ca dyrektora

3. Anna Jordan - pedagog

4. Celina Kasiukiewicz - pedagog

5. Andrzej Bakun - socjoterapeuta

6. Barbara Godlewska - wychowawca

7. Beata Gregorczuk - wychowawca

8. Wioleta Borkowska - pracownik socjalny

9. Wychowankowie.

Ustalenia kontroli w zakresie spraw organizacyjnych

Pogotowie Opiekuńcze w Białymstoku jest placówką wielofunkcyjną, która łączy działania interwencyjne, socjalizacyjne, socjoterapeutyczne i inne na rzecz pomocy dziecku i rodzinie.

Organizację placówki określa regulamin, który został nadany Zarządzeniem Prezydenta Miasta Białegostoku z dnia 7 grudnia 2004r. W dniu 25 stycznia 2005r. dokonano zmiany, która polegała na zastąpieniu typu placówki: z "interwencyjnej" na "wielofunkcyjną" oraz ilości miejsc z 90 na 85. Pogotowie jest jednostką budżetową nie posiadającą osobowości prawnej. Organem prowadzącym placówkę jest miasto Białystok. Szczegółowe zadania do realizacji ujęte były w planie pracy opiekuńczo-wychowawczej placówki opracowanym na 2006r. oraz obecnym na 2007r. W planie na 2006r. jako cele nadrzędne określono:

- zapewnienie właściwych warunków mieszkaniowych i zaspokojenie potrzeb socjalno - bytowych wychowanków,

- oddziaływania wychowawcze mające na celu właściwą realizację obowiązku szkolnego,

- tworzenie warunków do prawidłowego rozwoju osobowości wychowanków,

- zapewnienie opieki lekarskiej,

- kształtowanie zdrowego stylu życia wychowanków,

- organizacja i racjonalne wykorzystanie czasu wolnego,

- przygotowanie wychowanków do dorosłego życia,

- przeciwdziałanie niedostosowaniem społecznym i demoralizacji,

- kształtowanie i wzmacnianie więzi emocjonalnych wychowanków z rodziną,

- kształtowanie i rozwijanie postaw religijnych w procesie zintegrowanych oddziałów wychowawczych szkoły, kościołów różnych wyznań oraz naszej placówki,

- doskonalenie zawodowe pracowników.

Ponadto do realizacji wyznaczono cele szczegółowe oraz przewidziano sposoby ich realizacji, a także osoby odpowiedzialne i termin realizacji.

Placówka przeznaczona jest dla 85 wychowanków i funkcjonują w niej następujące grupy:

- grupa rotacyjna - 5 miejsc,

- grupa wychowawcza dla dziewcząt - 30 miejsc,

- grupa wychowawcza dla chłopców - 30 miejsc,

- ośrodek socjoterapii - 20 miejsc.

Ponadto w Pogotowiu działa Zespół Pomocy Dziecku i Rodzinie.

W dniu kontroli w ewidencji Pogotowia Opiekuńczego figurowało 75 wychowanków, w tym 51 wychowanków skierowano do placówki z ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, zaś 24 - ze spraw opiekuńczych. Podopieczni placówki pochodzą z powiatów: bielskiego, hajnowskiego, sokólskiego, augustowskiego, suwalskiego i sejneńskiego. Obecnych w placówce było 53 wychowanków, 13 - przebywało na ucieczce, 5 - było urlopowanych do domu, 2 osoby przebywały w areszcie, 2 - w internatach.

W 2006r. pogotowie odnotowało 290 ucieczek oraz 17 niepowrotów z przepustek.

W 2006r. ruch wychowanków przedstawiał się następująco:

- 39wychowanków odeszło do domu rodzinnego,

- 18 do Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych,

- 14 do domów dziecka,

- 4 do schronisk dla nieletnich.

- 10 wychowanków osiągnęło 18 rok życia (w tym 3 usamodzielniono).

W 2007r. przewidziano do usamodzielnienia 20 podopiecznych, w tym troje zostało już usamodzielnionych.

Wychowankowie, którzy przebywają w placówce oczekują na:

- uregulowanie sytuacji prawnej - 17 dzieci,

- umieszczenie w placówce socjalizacyjnej - 3 dzieci,

- umieszczenie w MOW - 18 dzieci,

- umieszczenie w schronisku lub zakładzie poprawczym - 3 dzieci,

- inne formy opieki (do rodziny naturalnej, rodziny zastępczej) - 3 dzieci.

W części interwencyjnej 14 wychowanków przebywa powyżej 3 miesięcy. Z analizy dokumentacji wynika, że 6 dzieci oczekuje na skierowanie do Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych. Pozostali wychowankowie nie mają uregulowanej sytuacji prawnej. Placówka na bieżąco pilotuje sprawy wychowanków w sądach jednak sąd nie przyspiesza swoich postanowień. Niepokojącym jest fakt, że do placówki kierowane są dzieci z ustawy o postępowaniu w sprawie nieletnich. Powyższych wychowanków charakteryzuje duży stopień zdemoralizowania oraz agresja. Wspólne przebywanie wychowanków z tzw. spraw karnych z wychowankami ze spraw opiekuńczych nie wpływa pozytywnie na realizację procesu opiekuńczo-wychowawczego.

Przeanalizowano działania placówki na rzecz uregulowania sytuacji prawnej wychowanków. Przykładowo:

...

Wychowanek został skierowany do placówki na mocy Postanowienia Sądu Rodzinnego i Nieletnich z dnia 27 lutego 2004r. Wobec nieletniego zasądzono środek wychowawczy w postaci umieszczenia w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym. Jednocześnie zarządzono natychmiastowe umieszczenie nieletniego w Państwowym Pogotowiu Opiekuńczym.

Po umieszczeniu w placówce chłopiec wielokrotnie uciekał, co poświadczają notatki do Sądu. Kilkakrotnie przebywał w policyjnej izbie dziecka. Co pół roku stały Zespół do spraw oceny sytuacji dziecka uzasadniał pobyt dziecka w pogotowiu tym, iż chłopiec oczekuje na skierowanie do placówki resocjalizacyjnej. Podczas ucieczek z placówki wychowanek dopuszczał się wielu przestępstw typu kradzieże. 04.03.2005r. placówka zwróciła się do Sądu o zmianę środka wychowawczego na zakład poprawczy. Sąd postanowił nie wszczynać postępowania z uwagi na to, że w stosunku do nieletniego został orzeczony najsurowszy środek wychowawczy jakim jest umieszczenie w MOW ("wobec nieletniego orzeczenie innego środka wychowawczego i prowadzenie postępowania wykonawczego w tej sprawie jest niedopuszczalne").

Opinia psychologiczna charakteryzująca chłopca zawiera informację, że chłopak mógłby poprawnie funkcjonować, ale objęty opieką w warunkach zakładu poprawczego.

W dniu kontroli wychowanek przebywał w areszcie śledczym.

Z powyższego wynika, że placówka dopełniła wszelkich obowiązków, aby zapobiec pogłębianiu się demoralizacji chłopca, wnioskując o zmianę środka wychowawczego. Przebywanie wychowanka o takim stopniu demoralizacji w placówce interwencyjnej wraz z wychowankami ze spraw opiekuńczych zapewne utrudniało przebieg procesu opiekuńczo-wychowawczego.

W najbliższym czasie chłopiec ukończy 18 lat i przestanie być podopiecznym placówki, w której spędził ponad trzy lata. Należałoby przypuszczać, że w przypadku odizolowania chłopca od zdemoralizowanego środowiska, w którym przebywał podczas ucieczek, być może uniknąłby zakładu karnego.

W przypadku pozostałych wychowanków przebywających w placówce interwencyjnej powyżej trzech miesięcy, placówka podejmuje wszelkie działania, aby uregulować sytuację prawną podopiecznych.

Sytuacja prawna wychowanków przebywających w pogotowiu przedstawia się następująco:

- ograniczona władza rodzicielska obojga rodzicow-24 wychowanków,

- ograniczona władza rodzicielska jednego rodzica -9 wychowanków,

- ograniczona władza rodzicielska 1 rodzica oraz pozbawienie władzy rodzicielskiej drugiego rodzica - 6 wychowanków,

- zawieszona władza rodzicielska oraz ograniczenie władzy drugiego rodzica - 3 wychowanków.

Do placówki przybyło 7 dzieci z rozwiązanych rodzin zastępczych.

W 2006r. do rodzinnej opieki zastępczej zgłoszono dwoje dzieci (rodzeństwo).

I. Przestrzeganie standardu opieki i wychowania

Pogotowie Opiekuńcze mieści się w wieloskrzydłowym jednokondygnacyjnym budynku z wysokim podpiwniczeniem. Teren okalający budynek wymaga zagospodarowania. Grupy funkcjonujące w placówce rozmieszczone są w jej dwóch skrzydłach. W lewym skrzydle umiejscowiona jest grupa III chłopców, w skrzydle prawym - 4 grupy: na pierwszym piętrze dwie grupy (I i II) dziewcząt, zaś w na parterze - dwie grupy (IV i V) chłopców.

W placówce znajdują się następujące pomieszczenia:

- 17 pięcioosobowych pokoi mieszkalnych (W wyniku oględzin ustalono, że w pokojach znajdowało się 62 miejsc do spania. Z wyjaśnień dyrektora wynika, że na czas nieobecności dzieci z pokoi wynoszone są łóżka do magazynu. Wg stanu wychowanków na dzień kontroli, wszyscy podopieczni posiadali zapewnione miejsce do spania.),

- łazienki z miejscem do prania i suszenia rzeczy osobistych i toalety,

- 6 pomieszczeń do wypoczynku,

- miejsce do cichej nauki,

- kuchnia,

- jadalnia dla wszystkich dzieci,

- 4 aneksy kuchenne przeznaczone do zajęć kulinarnych,

- pokój dla dzieci chorych,

- sala komputerowa,

- pralnia.

W placówce brak jest:

- 4 aneksów kuchennych,

- 2 pomieszczeń do wypoczynku

- pokoju do spotkań z osobami odwiedzającymi.

Ponadto w prawym skrzydle placówki usytuowany jest Zespół Pomocy Dziecku i Rodzinie, który funkcjonuje od 1 grudnia 2002r. W tej części znajdują się:

- 4 pokoje terapeutyczne, w tym: jedno pomieszczenie przedzielone jest na dwie części lustrem weneckim; dzięki zainstalowaniu sprzęt komputerowego i nagłaśniającego możliwe jest prowadzenie rozmowy i jej nagrywanie z drugiej części pokoju, dwa - przeznaczone są do terapii pedagogicznej i jedno - do socjoterapii,

- duża świetlica,

- pokój gościnny, gdzie dzieci mogą spotkać się z rodzicami, opiekunami lub innymi osobami bliskimi; urządzono go bardzo przytulnie (sofa i fotel, stolik okolicznościowy, meblościanka),

- gabinet pielęgniarki.

Pomieszczenia Zespołu wykorzystywane są przez pogotowie do przeprowadzania zajęć terapeutycznych.

Zespół zajmuje się terapią dzieci i młodzieży w wieku od 7 do 17 lat.

Główne założenia i cele to praca z dzieckiem:

- zagrożonym niedostosowaniem społecznym,

- z zaburzeniami zachowania,

- mającym trudności w nauce,

- z zaburzeniami mowy i wymowy oraz

- pomoc rodzinie w rozwiązywaniu problemów wynikających z trudności wychowawczych,

- praca z rodziną w celu polepszenia relacji rodzic-dziecko,

- walka z fobią szkolną,

- eliminacja agresji z zachowań dzieci,

- profilaktyka uzależnień.

Dyżury w Zespole Pomocy Dziecku i Rodzinie pełnią pedagodzy, psycholog, logopeda, a także nauczyciele: polonista, matematyk oraz nauczyciel nauczania zintegrowanego - terapeuta pedagogiczny. W zespole funkcjonuje "niebieska linia".

Praca z dzieckiem prowadzona jest w formie indywidualnej lub grupowej. Zespół współpracuje z "Monarem", policją, poradniami psychologiczno-pedagogicznymi oraz Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej. W sytuacji kryzysowej dziecko może pozostać przez całą dobę w Zespole. W tym czasie opiekę nad nim przejmie Pogotowie Opiekuńcze.

Wychowankowie placówki mają zapewnioną całodobową opiekę. Pracownicy starają się stworzyć warunki do prawidłowego funkcjonowania dzieci. Podopieczni zajmują pięcioosobowe pokoje mieszkalne, które wyposażone są w łóżka, szafki nocne, biurka, krzesła, szafy z miejscami do przechowywania rzeczy osobistych. Średnio w każdym z pokoi znajduje się jedna lampka nocna. W wyniku oględzin stwierdzono, że pokoje mieszkalne grupy III posiadają braki w wyposażeniu. Meble są stare i zniszczone. W szafach widoczne są zaniedbania np. połamane deski, które kiedyś były półkami. Pokoje są nieestetyczne. Nie stwarzają wrażenia przytulności. Górne światło w sypialniach nie jest wystarczające. W kilku sypialniach żyrandole są uszkodzone. Widoczne są oznaki dewastacji. Pomieszczenia tej grupy przewidziano do remontu.

Pokoje grup znajdujących się w drugim skrzydle placówki są wyremontowane, wyposażone w nowe meble. Pokoje urządzone są standardowo. W szafach można zamknąć szufladę, gdzie przechowuje się rzeczy osobiste. Każde dziecko ma swoje półki. Wychowankowie mają dowolność w dekorowaniu swoich pokoi. W tym skrzydle pokoje są czyste i estetyczne.

Każda z grup ma do swojej dyspozycji łazienki i toalety. W łazienkach znajdują się umywalki, prysznice, brodziki. Kabiny prysznicowe są przedzielone ściankami działowymi i zasłaniane kotarami prysznicowymi lub zamykane. W jednej z kabin pobite były przesuwane drzwi. Zdaniem kontrolujących wystające kawałki plastiku stwarzają niebezpieczeństwo dla osoby użytkującej.

Trzy toalety są dwustanowiskowe, przedzielone ściankami, bez drzwi zamykających. Nie sprzyja to intymności z ich korzystania Dwie toalety są jednostanowiskowe, zamykane. W łazienkach znajdują się kosze na brudną bieliznę, miski do prania, podręczne suszarki, środki czystości. W trzech łazienkach ustawiono pralki automatyczne.

Placówka dysponuje 6 pomieszczeniami do wypoczynku. Wyposażone są one w stoliki, krzesła, fotele, sprzęt grający, telewizor, książki, gry i zabawy. Biorąc pod uwagę liczbę miejsc (85) i wychowanków (75) przebywających w placówce liczba pomieszczeń do wypoczynku jest niewystarczającą, bowiem zgodnie z rozporządzeniem w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych 1 pokój do wypoczynku powinien być przeznaczony dla 10 dzieci.

W pogotowiu funkcjonują 4 aneksy kuchenne, a jeden jest w trakcie urządzania. Aneksy wyposażone są we wszystkie niezbędne sprzęty gospodarstwa domowego (kuchenki, lodówki, czajniki, naczynia i sztućce). Biorąc pod uwagę liczbę miejsc (85) i wychowanków (75) przebywających w placówce liczba aneksów jest niewystarczającą, bowiem zgodnie z rozporządzeniem w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych 1 aneks przeznaczony powinien być dla 10 dzieci.

Placówka spełnia wymagane standardy w zakresie wyżywienia Zapewnia podopiecznym 5 posiłków dziennie. Jadłospis jest dekadowy i urozmaicony. Po śniadaniu dzieci zabierają do szkoły II śniadanie. Potrawy urozmaicane są surówkami, owocami oraz kompotami. Wychowankowie pod nadzorem wychowawców w ramach zajęć kulinarnych samodzielnie przygotowują ciasta, sałatki, desery. Ponadto podopieczni mają zapewniony całodobowy dostęp do podstawowych produktów żywnościowych (chleb, masło, dżem, ser topiony, mleko, jajka) oraz napojów (kompot, herbata), które znajdują się w aneksach kuchennych. Podopieczni nie zgłaszali zastrzeżeń do wyżywienia.

Wychowankowie przebywający w placówce objęci są opieką medyczną lekarza rodzinnego. Ponadto w placówce zatrudniona jest na ½ etatu pielęgniarka, która dba o zachowanie terminów obowiązkowych szczepień i bilanse zdrowia. Podopieczni objęci są również opieką poradni specjalistycznych m.in.: kardiologicznej, psychiatrycznej, okulistycznej, laryngologicznej, chirurgicznej, neurologicznej, ginekologicznej. Wychowawcy opiekują się swoimi podopiecznymi także podczas wizyt u lekarza, czy w okresie hospitalizacji.

Wychowankom pogotowia zapewniony jest dostęp do różnego rodzaju zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, terapeutycznych i rewalidacyjnych. Zajęcia kompensacyjno-rewalidacyjne odbywają się w szkole, do której uczęszczają. W placówce odbywają się zaś zajęcia logopedyczne, socjoterapeutyczne oraz terapia pedagogiczna - 3 razy w tygodniu. W placówce prowadzona jest praca indywidualna i grupowa.

Na początku roku szkolnego wychowankowie zaopatrywani są w podręczniki oraz przybory szkolne. Każdy wychowanek w miarę potrzeb wyposażony jest w garderobę stosowną do pory roku i wieku. Wychowawcy dbają również o to, aby podopieczni mieli ubrania równie modne jak ich rówieśnicy. Mają oni możliwość wyboru garderoby uczestnicząc przy jej zakupie. Wystarczające jest zaopatrzenie placówki w leki pierwszej potrzeby np. przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, które są na bieżąco uzupełniane. Wszystkie recepty są realizowane na bieżąco. Leki wydawane są pod nadzorem wychowawcy. Podopieczni otrzymują dostateczną ilość środków do higieny osobistej typu: pasta do zębów, papier toaletowy, szampony. Dzieci same piorą bieliznę i inne rzeczy osobiste. Ręczniki oraz pościel wymieniane są raz w miesiącu lub w zależności od potrzeb.

Dzieci każdego miesiąca otrzymują drobną kwotę do własnego dysponowania tzw. "kieszonkowe". Na podstawie list wypłat "kieszonkowego" stwierdzono, że było ono wypłacane regularnie. Wypłacane kwoty były zróżnicowane i kształtowały się w granicach 15 - 100zł. Jak wynika z uzyskanych wyjaśnień zróżnicowanie "kieszonkowego" zależne było od zachowania dziecka w szkole i w placówce, absencji szkolnej, zaangażowanie wychowanka w obowiązki szkolne, samowolne opuszczanie placówki. Wszelkie zmiany kwot "kieszonkowego" były uzgadniane z podopiecznymi. "Kieszonkowe" zaś podwyższane było za prace społeczne na rzecz placówki, udział w konkursach, pomoc młodszym kolegom. Ponadto dodatkowe pieniądze wypłacane były na wyjazdy kolonijne, wycieczki, wyrabianie zdjęć do dowodu osobistego. Wszystkie dzieci kwitowały odbiór pobranej kwoty.

Dzieci przebywające w placówce realizują obowiązek szkolny w:

- szkołach podstawowych - 20 osób,

- gimnazjach - 42 osoby,

- szkołach ponadgimnazjalnych - 13 osób.

Pomocy w nauce, a w szczególności przy odrabianiu prac domowych, udzielają wychowawcy, terapeuci, wolontariusze (uczniowie z LO oraz studenci). W celu uzupełnienia swoich wiadomości szkolnych oraz rozszerzenia wiedzy ogólnej wychowankowie mają możliwość korzystania z internetu.

Młodzież może korzystać także 3 razy w tygodniu z zajęć sportowych. Raz w tygodniu jest wyjście na basen. Inne zajęcia które przeprowadzane są w placówce to m.in.: artystyczne, baloniarskie, kulinarne. Jeden z wychowanków trenuje boks w klubie sportowym i osiąga wysokie wyniki sportowe.

Pogotowie ponosi opłaty za pobyt wychowanków w internacie. Obecnie dwoje dzieci z placówki mieszka w internacie w tym jedno w Warszawie. Ponadto pokrywane są koszty przejazdów dzieci do ich domów rodzinnych. W przypadku trudności z dojazdem, dzieci odwożone lub przywożone są samochodem, którym dysponuje placówka.

Pogotowie przestrzega procedury postępowania w przypadku samowolnego opuszczenia przez dziecko placówki lub niezgłoszenia się w wyznaczonym terminie po usprawiedliwionej nieobecności. Na podstawie dokumentacji stwierdzono, że dyrektor podejmuje postępowanie wyjaśniające, a następnie w ciągu 24 godzin informuje stosowne służby o zaistniałej sytuacji tj. rodziców dziecka, policję, sąd, oraz właściwy PCPR i prosi o podjęcie skutecznych działań w zatrzymaniu i doprowadzeniu do placówki.

W sytuacji, gdy powrót dziecka do rodziny jest okresowy, na podstawie wniosku stałego zespołu oraz za zgodą sądu, rodzic lub inny opiekun prawny zobowiązuje się pisemnie do zapewnienia dziecku całkowitej opieki i bezpieczeństwa w czasie podróży jak i w czasie przebywania dziecka pod jego opieką oraz ponosi całkowitą odpowiedzialność w przypadku wypadku, któremu uległoby dziecko. W zobowiązaniu zaznaczony jest okres na jaki urlopowany jest wychowanek oraz dane osoby (imię i nazwisko, adres, stopień pokrewieństwa) pod opieką, której będzie przebywać.

Każde dziecko będące wychowankiem placówki traktowane jest indywidualnie. Wychowankowie mają swobodę w wyrażaniu myśli, sądów i opinii na różne tematy podczas rozmów prowadzonych indywidualnie oraz podczas spotkań całej społeczności. W przypadku, gdy wychowanek nie zgadza się z opinią wychowawcy może zwrócić się w tej sprawie do dyrektora. Dyrektor placówki stara się wyjaśnić każdą zaistniałą sytuację. Indywidualne sprawy dziecka rozstrzygane są wyłącznie w jego obecności. Nikt nie ma prawa otwierać korespondencji adresowanej do dziecka, jak również czytać, znalezionego, otwartego listu. Każdy wychowanek posiada swoje miejsce, gdzie przechowuje osobiste rzeczy i może być ono zamykane przez dziecko. Nie stwierdzono, aby osobiste rzeczy podopiecznych były kontrolowane. Wychowawcy wchodzą do sal i łazienek uprzednio pukając. Podczas rozmowy dzieci stwierdziły, że zawsze mogą z osobą dorosłą porozmawiać o swoich sprawach osobistych.

Placówka umożliwia dzieciom regularne, osobiste i bezpośrednie kontakty z rodzicami oraz innymi osobami bliskimi oraz zapewnia im warunki sprzyjające utrzymaniu osobistych kontaktów z rodziną. Formalnie Sąd Rejonowy wydaje zgodę na wyjazdy wychowanków. W przypadku uzyskania takowej zgody oraz w przypadku braku zastrzeżeń ze strony placówki, każde dziecko ma możliwość odwiedzania swoich rodziców lub rodzeństwa. Podopieczni mają stały dostęp do telefonu, z którego mogą korzystać. W przypadku, gdy rodzice nie są zainteresowani utrzymaniem kontaktu z dziećmi, podejmowane są kroki ze strony placówki do inicjowania, rozwijania i podtrzymywania tych kontaktów. Podopieczni mogą przyjmować w placówce osoby bliskie, nie tylko rodzinę, ale i kolegów. Często też z dziećmi prowadzone są rozmowy jak ważną rolę odgrywa rodzin i bliscy w życiu każdego człowieka. Dzięki takim działaniom podopieczni uczeni są poszanowania i podtrzymywania związków emocjonalnych z osobami dla nich ważnymi.

Dzieci przebywające w placówce uczone są poszanowania tradycji oraz dbania o ciągłość kulturową. W placówce organizowane są imprezy z okazji różnych świąt państwowych i okolicznościowych, np.: Święto Komisji Edukacji Narodowej, Święto Konstytucji 3 Maja, Święto Odzyskania Niepodległości, Pierwszy Dzień Wiosny, Dzień Dziecka, Wieczór Andrzejkowy.

Placówka dba o kultywowanie tradycji wynikających ze Świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy. Bardzo uroczyście obchodzona jest kolacja wigilijna oraz śniadanie wielkanocne. W tych uroczystościach biorą udział księża z lokalnej parafii oraz liczni przyjaciele placówki. Wychowankowie mają możliwość uczestniczenia w nabożeństwach niedzielnych oraz świątecznych, zgodnie z wyznaniem.

Placówka planuje i organizuje zajęcia codzienne stosownie do wieku i możliwości wychowanków oraz stosownie do ich potrzeb.

Plan dnia przedstawia się następująco:

7.00 - pobudka

7.00 - 7.30 - toaleta poranna, śniadanie

7.30 - 8.00 - porządkowanie grupy

8.00 - 14.00 - zajęcia szkolne

14.00 - 14.30 - obiad

14.30 - 18.00 - zajęcia w grupach (nauka własna, zajęcia świetlicowe)

18.00 - 18.30 - kolacja

18.30 - 20.00 zajęcia w grupach (nauka własna, zajęcia świetlicowe)

20.00 - 20.30 - toaleta wieczorna

21.00 - 7.00 - cisza nocna

W czasie tegorocznych wakacji wychowankowie mieli możliwość spędzenia czasu wolnego poza placówką. Na wakacyjny wypoczynek dzieci wyjeżdżały na kolonie oraz wycieczki do Warszawy, Torunia, Gdańska i Gdyni, Kazimierza Dolnego. W czasie weekendów organizowano wyjścia do lasu na grilla. Część wychowanków była na przepustkach w domu. Wychowankowie placówki mają swobodę i możliwość wyboru zajęć rozwijających ich zainteresowania i uzdolnienia w czasie wolnym. Podopieczni biorą udział w zajęciach w placówce i poza nią. W pogotowiu działają koła zainteresowań tj.: komputerowe, plastyczne, kulinarne, modelarskie, kulturystyczne zajęciach artystycznych, teatralnych. Dzieci wychodzą do teatru, na basen. Placówka wspierana jest przez kino Ton, dzięki temu wychowankowie mają wolny wstęp na seanse filmowe. Korzystają z sal gimnastycznych w Gimnazjum Nr 3 i Akademii Medycznej.

Placówka posiada boisko do piłki nożnej, siłownię, salę gimnastyczną. Wychowankowie mają do swojej dyspozycji sprzęt sportowy i rekreacyjny typu: piłki, bilard, mini hokej, rolki, łyżwy.

Pogotowie podejmuje działania w celu kształtowania u wychowanków nawyków i uczenie zachowań prozdrowotnych. Wychowawcy zwracają uwagę na podstawowe zasady dotyczące zachowania higieny osobistej (mycie zębów, rąk przed posiłkami, po wyjściu z toalety). W grupach wychowawczych organizowany jest konkurs czystości. Ponadto wychowawcy na bieżąco przeprowadzają pogadanki oraz prezentują filmy edukacyjne na temat zachowań ryzykownych tj. zażywanie narkotyków, rozwiązłość seksualnej i chorób przenoszonych drogą płciową, nadużywania alkoholu, palenia papierosów. Poprzez edukację i profilaktykę młodzież przygotowywana jest do ponoszenia odpowiedzialności za własne postępowanie. W tym celu proponowane są również wyjścia np. do zakładu karnego, izby wytrzeźwień. Ponadto wychowankowie uczeni są samodzielności w życiu. Zachęcani są do podejmowania decyzji dotyczących ich spraw, wyboru szkoły, zakupów.

Wyrównywania deficytów rozwojowych wychowanków, odbywa się podczas zajęć terapeutycznych.

Placówka posiada opracowane następujące programy:

- program zajęć socjoterapeutycznych,

- program terapii pedagogicznej,

- ramowy program arteterapii.

Zajęcia socjoterapeutyczne przeznaczone są dla dzieci i młodzieży z zaburzeniami zachowania i zaburzeniami emocjonalnymi i obejmują grupę 20 dziewcząt i 20 chłopców. Dziewczęta podzielone są na dwie grupy, zaś chłopcy na - trzy. Zajęcia odbywają się w poniedziałki, wtorki i środy w godzinach 15.00 - 22.00, na zasadzie dobrowolności. W grupach średnio uczestniczy nie więcej niż 6-8 wychowanków.

Ponadto socjoterapeuta prowadzi zajęcia indywidualne i terapię rodzinną.

Podczas kontroli stwierdzono, na podstawie analizy dokumentów i rozmowy przeprowadzonej z socjoterapeutą, że zajęcia grupowe odbywają się w oparciu o program, który zakłada m.in. pracę metodami aktywnymi oraz o przygotowane scenariusze zajęć. Jednak program bardzo ogólne określa założenia do pracy, nie charakteryzuje specyfiki poszczególnych grup terapeutycznych. Ponadto nie zawiera scenariuszy zajęć. Socjoterapeuta nie prowadzi dokumentacji dotyczącej udziału dzieci w (grupowych) zajęciach specjalistycznych z opisem ich przebiegu. Odnotowuje tylko w dzienniku zajęć spotkania poszczególnych grup. Prowadzone są natomiast karty dotyczące terapii indywidualnej oraz rodzinnej, w których zawarto informacje dotyczące zgłoszonego problemu oraz podjętych działań, zaś w przypadku terapii rodzinnej również efekty podjętych działań.

Terapia pedagogiczna przebiega w oparciu o opracowany program, który szczegółowo określa zadania jakie przewidziano do realizacji. Zakłada ona: usuwanie bezpośrednich przyczyn niepowodzeń szkolnych, wyrównywanie braków w wiadomościach i umiejętnościach, przywrócenie prawidłowych postaw uczniów wobec nauki oraz podniesienie samooceny dziecka oraz odbudowanie wiary we własne siły.

Zajęcia odbywają się w godzinach 14.00 - 22.00 i są prowadzone przez dwie osoby od poniedziałku do piątku. Terapią objętych jest 24 wychowanków. Zajęcia odbywają się indywidualnie. Każdy z uczestników zajęć posiada opracowany indywidualny plan pracy uwzględniający opinię poradni psychologiczno-pedagogiczna i jest dostosowany do indywidualnych potrzeb dziecka.

W placówce realizowane są ponadto założenia wynikające z ramowego programu arteterapii, który zakłada różne formy aktywności twórczej tj. zajęcia artystyczne, plastyczne, teatralne, muzyczne, relaksacyjne, gry ruchowe, sport, wycieczki.

Stwierdzono również, że pedagodzy i psycholodzy prowadzą dokumentację dotyczącą udzielanego wsparcia wychowankom, odnotowują ustalenia przeprowadzanych rozmów, sporządzają opinie o podopiecznych na potrzeby placówki jak i sądu.

Ponadto pedagodzy i psycholodzy prowadzą poradnictwo telefoniczne dla wszystkich, którzy się kontaktują z placówką. Problemy z jakimi zwracają się zainteresowani dotyczyły:

- wieku dojrzewania,

- absencji szkolnej,

- zaburzenia relacji rodzic - dziecko,

- przynależności dziecka do grup nieformalnych,

- problemów z alkoholem, narkotykami, prostytuowaniem się dziewcząt,

- wyrównywania braków edukacyjnych,

- nadpobudliwości,

- deficytów rozwojowych,

- dzieci autystycznych.

Stwierdzono, że wychowankowie orientują się w swojej sytuacji prawnej i znają swojego opiekuna prawnego. Wszelkie decyzje dotyczące dziecka omawiane są z wychowankiem i podejmowane w uzgodnieniu z jego rodzicami lub opiekunami prawnymi.

Przestrzeganie praw dzieci

Na podstawie przeprowadzonych czynności kontrolnych stwierdzono, że placówka przestrzega prawa dzieci poprzez zabezpieczenie odpowiedniego poziomu życia i zapewnia przebywającym tam dzieciom odpowiednich warunków socjalno - bytowych, wyżywienia, ubrania, kieszonkowego.

Wychowankowie otoczeni są właściwą opieką zdrowotną. Placówka dba o organizację wypoczynku i czasu wolnego. Dzieci mają możliwość uczestniczenia w życiu kulturalnym, rekreacji fizycznej oraz praktykach religijnych.

Podopieczni mają prawo do kontaktów z rodziną, przyjaciółmi, kolegami. Utrzymują kontakty telefoniczne i korespondencyjne. Każde dziecko posiada swoje miejsce, gdzie przechowuje rzeczy osobiste.

Wychowankowie mają swobodę w wyrażaniu myśli, sądów i opinii na różne tematy. Wszyscy orientują się w swojej sytuacji prawnej i znają swojego opiekuna prawnego.

W sytuacjach trudnych dziecko może liczyć na pomoc wychowawców. Jak wynika z udzielonych wyjaśnień, wielu wychowanków korzysta z porad psychologa bądź wychowawców wiele lat po opuszczeniu placówki, jednak nie prowadzi się ewidencji udzielanych porad.

Dzieci z chwilą przybycia do placówki zapoznawane są z panującymi w niej zasadami. Przewidziane kary i nagrody są uzgodnione ze wszystkimi wychowankami. Ponadto są one zindywidualizowane, a kryteria ich stosowania zrozumiałe.

W placówce podejmowano próby utworzenia samorządu. Jednak ze względu na duża rotację wychowanków, próby te nie przyniosły oczekiwanego rezultatu.

Prowadzenie obowiązującej dokumentacji

Podczas czynności kontrolnych przeanalizowano dokumentację dotyczącą wychowanków. Stwierdzono, że karty pobytu podopiecznych prowadzone są na bieżąco. Zawarto w nich obszerny komentarz dotyczący codziennego zachowania wychowanków. Na tej podstawie można stwierdzić, jakie zmiany zachodzą w rozwoju psychofizycznym dziecka podczas pobytu w placówce. Ponadto wyszczególniono znaczące wydarzenia w życiu dziecka.

Wywiady środowiskowe charakteryzują środowisko rodzinne wychowanków. Ogólnikowo zaznaczone są dysfunkcje występujące w rodzinie. Wywiady zostały sporządzone w następujących aspektach:

- dane o rodzicach (wykształcenie, sposób zarobkowania, nałogi),

- przyczyny umieszczenia dziecka w placówce,

- dane o rodzeństwie,

- dane o dziecku,

- dane o warunkach bytowych rodziny,

- atmosfera panująca w rodzinie w rodzinie,

- inne uwagi osoby sporządzającej wywiad.

W wywiadach brak jest informacji na temat rodziny uzyskanych z innych źródeł. Nie sporządzono planu pomocy i nie określono wspólnych ustaleń dotyczących pracy z rodziną. Należałoby również ustalić adresy osób i instytucji dotyczących danej rodziny. Opracowano tzw. kartę pracy/kontaktów z rodziną. Ujęto w niej daty kontaktów z poszczególnymi rodzinami oraz informacje czego dany kontakt dotyczył. Brak w powyższych dokumentach istotnych ustaleń w celu pedagogizacji środowiska rodzinnego. Ponadto karty kontaktów jak i wywiady środowiskowe są bardzo nieczytelne.

Diagnozy psychologiczno-pedagogiczne są na bardzo zróżnicowanym poziomie. W niektórych przypadkach w aktach wychowanków znajdują się tzw. opinie o wychowanku Pogotowia Opiekuńczego w Białymstoku sporządzone na potrzeby Sądu Rejonowego. Są one niepełne i nie charakteryzują wszystkich sfer rozwoju psychofizycznego dziecka. Dotyczą funkcjonowania dziecka w placówce. Inne tzw. opinie psychologiczno-pedagogiczne o wychowanku Pogotowia Opiekuńczego w Białymstoku opracowano w kilku sferach:

- sytuacja rodzinna wychowanka,

- funkcjonowanie nieletniego w Pogotowiu Opiekuńczym,

- wyniki badań psychologicznych,

Diagnozy opatrzono wskazaniami do pracy opiekuńczo-wychowawczej. Są one wyczerpujące i w pełni charakteryzują dziecko.

Indywidualne plany pracy są opracowane dla wszystkich wychowanków.

W części wstępnej planów sporządzono tzw. diagnozę wstępną, w której uwzględniono:

- sytuację prawną wychowanka,

- sytuację rodzinną,

- karierę szkolną,

- rozwój psychofizyczny,

- przejawy niedostosowania społecznego,

- sytuacja dziecka w chwili przyjęcia.

Indywidualne plany pracy z dzieckiem opracowano na podbudowie karty pobytu w następujących sferach:

- stosunek rodziców do dziecka,

- relacje dziecka z rodzicami,

- funkcjonowanie społeczne dziecka w placówce,

- funkcjonowanie społeczne dziecka poza placówką,

- samodzielność, umiejętności, samoobsługa,

- funkcjonowanie emocjonalne,

- stan zdrowia dziecka,

- szczególne potrzeby dziecka,

- znaczące dla dziecka wydarzenia,

- komentarz.

W każdym z aspektów scharakteryzowano stan aktualny, określono zamierzone kierunki pracy z dzieckiem.

Przykładowo:

... Dziewczynka siedemnastoletnia. Przybyła do placówki 19.04.2005r. W chwili obecnej jest uczennicą II kl. liceum ogólnokształcącego. ...trafiła do placówki ze względu na demoralizację, w tym spożywanie alkoholu, absencję szkolną. Dziecko pochodzi z rodziny niepełnej. Matka dziewczynki przebywa za granicą i utrzymuje kontakt telefoniczny, wspomaga także dziecko finansowo. Ojciec posiada skłonność do spożywania alkoholu. W przeszłości miał nakaz leczenia odwykowego. Po wyjeździe matki za granicę ojciec sam wychowywał ... i jej siostrę .... ...nie jest związana emocjonalnie z matką chociaż jej osoba jest bliższa niż ojca. Mieszkała z ojcem, który nadużywał alkoholu. Obecnie mieszka z siostrą w mieszkaniu należącym do matki. Relacje w rodzinie są poważnie zaburzone. Dziewczynka jest nadpobudliwa emocjonalnie. Łatwo wpada w gniew, dochodzi nawet do samookaleczeń. W chwili obecnej najbardziej zainteresowana losem dziewczynki jest jej pełnoletnia siostra. Kontaktuje się z pracownikami placówki, wspólnie kontroluje zachowanie ...

Wg opinii psychologicznej, dziewczynkę charakteryzuje niskie poczucie wartości, brakuje jej pewności siebie. Przez pewien okres życia dziecko było pozostawione samo sobie, nie miała jasnego komunikatu, że komuś na niej zależy. Paulina ma pesymistyczny stosunek do świata i przyszłości. Jest zamknięta w sobie. Potrzebuje wsparcia innych, bo nie czuje się wystarczająco mocna by zmagać się z kryzysami. Jednocześnie przejawia chęć bycia niezależną.

Z wywiadu środowiskowego należy wnioskować, że pracownik socjalny dość często kontaktuje się z rodziną. W wywiadach opisany jest dany stan rzeczy, brak jest natomiast opisu powziętych działań w celu pedagogizacji środowiska rodzinnego. Pracownik socjalny nie opracował dla żadnej z rodzin kierunków pracy w celu niwelowania występujących dysfunkcji. W aktach dziecka znajdują się notatki potwierdzające kontakty pracownika socjalnego ze szkołą do której uczęszcza .... W szkole dziewczynka nie sprawia kłopotów wychowawczych. Podchodzi jednak lekceważąco do niektórych przedmiotów opuszczając zajęcia co powoduje duże braki szkolne.

W indywidualnym planie pracy z dzieckiem, w przyjętych kierunkach pracy często występuje notatka typu "..Podtrzymywać założone kierunki pracy"

Ad. nauki szkolnej przewidziano:

- kontrolować sytuację ... w szkole,

- zmobilizować do poprawy ocen,

- motywować do nauki,

- pomóc w nadrobieniu materiału.

W efektach podjętych działań odnotowano, że .... pomyślnie ukończyła gimnazjum i rozpoczęła naukę w liceum. W notatkach istnieje wzmianka o uczęszczaniu dziewczynki na korepetycje z matematyki. Należy wnioskować, że placówka wspiera wychowankę w wyrównywaniu braków szkolnych.

W obszarze "stosunek rodziców do dziecka" odnotowano, ze głównym opiekunem dziewczynki jest jej starsza pełnoletnia siostra. W stosunku do ojca (ze względu na małe zainteresowanie córką) przewidziano mobilizację do odwiedzin córki. Nie wskazano jednak form realizacji zamierzenia. W efektach odnotowano, że ojciec raz kontaktował się z córką. Na podstawie analizy indywidualnego planu pracy z dzieckiem należy stwierdzić, że sfera rodzinna dziecka jest zaniedbywana. Rozmowy z ojcem dziewczynki są sporadyczne tak jak jego odwiedziny w placówce. Modyfikacja planu w tym zakresie polega głownie na zanotowaniu "...utrzymać ww kierunki pracy".

W placówce ... została zakwalifikowana do udziału w zajęciach socjoterapii. Jednak nie przyniosło to oczekiwanego rezultatu. W związku ze skłonnością dziecka do alkoholu, została ona umieszczona w grudniu 2006r. w ośrodku terapii k. Warszawy. Jednak już w początkach lutego 2007r. wychowanka została usunięta z ośrodka za niedostosowanie się do reguł obowiązujących w ośrodku. Dotyczyło to głównie abstynencji seksualnej.

Po rocznym pobycie ...w placówce jej demoralizacja pogłębiła się, dlatego w opinii do sądu zawarta jest sugestia skierowania dziewczynki do ośrodka wychowawczego.

Na podstawie przeanalizowanej dokumentacji należy stwierdzić, że w planie pracy z dzieckiem określono kierunki działań w poszczególnych sferach rozwoju. Nie wytyczono zaś metod i form pracy. W efektach podjętych działań zapisy są lakoniczne i nie dają całego obrazu podjętej pracy. Na posiedzeniu stałego Zespołu do okresowej oceny sytuacji dziecka wytyczone są kierunki do pracy z dzieckiem, brak jest natomiast analizy metod pracy z dzieckiem i rodziną. Np wiadomo, że należy ojca zachęcać do częstego kontaktu z dzieckiem, nie wiadomo zaś co w tym kierunku zrobiono. Brak odnotowywanych działań w tym zakresie ze strony pracownika socjalnego. Ponadto jeśli wychowanka uczestniczyła w zajęciach socjoterapii, to nie ma wzmianki (na posiedzeniu stałego Zespołu) jakie zachowanie przejawiała podczas zajęć, np. czy brała czynny udział, czy przyjmowała działania z otwartością, czy buntem. Są to informacje bardzo istotne dla wychowawcy bądź pedagoga w procesie opiekuńczo-wychowawczym.

Plany sporządzono zgodnie z potrzebami wychowanków, należy jednak przy opracowaniu uwzględnić formy i metody realizacji wytyczonych kierunków pracy. Ponadto przy modyfikacji opisano zbyt mało informacji na temat efektów podejmowanych działań.

Współpraca placówki z instytucjami działającymi ustawowo na rzecz dziecka i rodziny

Placówka współpracuje z licznymi instytucjami i dotyczy wielu dziedzin funkcjonowania placówki:

- sądami rodzinnymi - w celu regulowania sytuacji prawnej dzieci,

- kuratorami sądowymi - w celu zdobycia informacji o środowisku rodzinnym, funkcjonowaniu rodziny, problemach wychowawczych,

- Rodzinnym Ośrodkiem Diagnostyczno-Konsultacyjnym - w celu oceny więzi emocjonalnej między wychowankiem a jego rodzicami biologicznymi oraz oceny ich wydolności wychowawczej,

- Policją,

- Powiatowymi Centrami Pomocy Rodzinie, Ośrodkami Pomocy Społecznej - właściwymi ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu rodziców dzieci w celu ustalenia aktualnego miejsca pobytu opiekunów dziecka, rozpoznanie sytuacji socjalno-bytowej (wywiady środowiskowe),

- Młodzieżowym Ośrodkiem Konsultacji i Terapii,

- ETAP,

- Szkołami, do których uczęszczały dzieci i uczęszczają aktualnie - uzyskanie informacji o efektach nauki szkolnej, trudnościach w nauce, problemach wychowawczych itp.,

- Poradniami Psychologiczno-Pedagogicznymi - diagnozowanie dziecka,

- Specjalistycznymi poradniami zdrowia,

- Szpitalami,

- Parafiami Kościoła Katolickiego i Prawosławnego właściwymi ze względu na miejsce zamieszkania oraz deklarowaną przynależność wyznaniową rodziców - udzielanie sakramentów, opieka duszpasterska,

- Klubami sportowymi - Hetman, Jagiellonia w zakresie organizacji czasu wolnego oraz w zakresie sponsoringu,

- Wolontariuszami,

- Sponsorami (Zakład Energetyczny, Szkoła Odzieżowa, Kino Ton),

- - Innymi placówkami opiekuńczo-wychowawczymi.

Opieka nad dziećmi

Podczas czynności kontrolnych przeanalizowano grafik pracy wychowawców i opiekunów nocnych.

Opieka nad dziećmi na przykładzie środy

7.00 - 8.00 - 5 wychowawców

8.00 - 9.00 - 1 wychowawca

12.00 - 13.00 - 2 wychowawców

13.00 - 14.00 - 3 wychowawców

14.00 - 15.00 - 8 wychowawców

15.00 - 20.00 - 9 wychowawców

20.00 - 22.00 - 8 wychowawców

22.00 - 5.00 - 2 wychowawców i 1 opiekun nocny

5.00 - 7.00 - 2 wychowawców

W godzinach 8.00 - 12.00 wychowankowie przebywają w szkołach.

Pracę wychowawców wspierają pedagodzy i psycholodzy:

Dyżur 3 pedagogów:

9.00 - 14.00

10 00 - 15.00

11.00 - 16.00

Dyżur 2 psychologów:

8.00 - 12.00

12.00 - 17.00

Opieka nad dziećmi na przykładzie niedzieli

6.00 - 7.00 - 2 wychowawców

7.00 - 14.00 - 4 wychowawców

14.00 - 22.00 - 6 wychowawców

22.00 - 5.00 - 1 wychowawca i 1 opiekun nocny

5.00 - 6.00 - 1 wychowawca

Opiekę nocną w sobotę w godzinach 22⁰⁰ - 5⁰⁰ sprawują co najmniej 2 osoby. Stwierdzono, że jedna z nich to pracownik ochrony druga zaś ta wychowawca.

Jak wynika z wyjaśnień dyrektora, podczas zajęć odbywających się na terenie placówki, zachowany jest standard opieki nad dziećmi. Podczas zajęć pod opieką jednego wychowawczy przebywa nie więcej podopiecznych niż 10 dzieci.

Z analizy grafików wynika, że pogotowie zapewnia w porze dziennej i nocnej wystarczającą opiekę nad wychowankami.

Zgodność zatrudnienia pracowników z wymaganymi kwalifikacjami

W Pogotowiu Opiekuńczym w Białymstoku zatrudnionych jest 31 pracowników, w tym:

- dyrektor,

- z-ca dyrektora

- 2 psychologów

- 3 pedagogów

- 1 socjoterapeuta

- 23 wychowawców - zatrudnionych na postawie ustawy - Karta Nauczyciela,

- 2 pracowników socjalnych.

Na podstawie czynności kontrolnych wyrywkowo sprawdzono kwalifikacje 15 pracowników, którzy posiadają:

1. dyrektor - ukończone wyższe studia magisterskie w zakresie pedagogiki ogólnej z wychowaniem obronnym, studia podyplomowe w zakresie organizacji pomocy społecznej, kurs kwalifikacyjny z pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, kurs kwalifikacyjny - zarządzanie i kierowanie oświatą. Jest nauczycielem dyplomowanym. Dyrektorem placówki jest od 1999r.

2. z-ca dyrektora - ukończone wyższe studia magisterskie na kierunku pedagogika w zakresie wychowania przedszkolnego, kursy kwalifikacyjne z oligofrenopedagogiki, z organizacji i zarządzania oświatą, kurs-doskonalenie kompetencji dyrektora szkoły w zakresie zarządzania oświatą, ukończone studia podyplomowe w nauczania blokowego - blok programowy humanistyczny. Jest nauczycielem dyplomowanym.

3. psycholog 1. - ukończone wyższe studia magisterskie na kierunku psychologia. Jest nauczycielem kontraktowym,

4. psycholog 2. - ukończone wyższe studia magisterskie na kierunku psychologia, podyplomowe studium psychoterapii. Jest nauczycielem dyplomowanym.

5. pedagog 1. - ukończone wyższe studia magisterskie na kierunku pedagogika w zakresie pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej. Jest nauczycielem mianowanym.

6. pedagog 2. - ukończone wyższe studia magisterskie na kierunku pedagogika w zakresie pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, studia podyplomowe w zakresie profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Jest nauczycielem dyplomowanym.

7. pedagog 3. - ukończone wyższe studia magisterskie na kierunku pedagogika w zakresie pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej. Jest nauczycielem dyplomowanym.

8. socjoterapeuta - ukończone wyższe studia magisterskie na kierunku pedagogika w zakresie pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, podyplomowe studium socjoterapii. Jest nauczycielem dyplomowanym.

9. wychowawca 1. - ukończone wyższe studia magisterskie na kierunku pedagogika zakresie nauczania początkowego, studia podyplomowe w zakresie resocjalizacji w środowisku otwartym. Jest nauczycielem dyplomowanym.

10. wychowawca 2. - ukończone wyższe studia magisterskie na kierunku pedagogika zakresie pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, studia podyplomowe w zakresie bibliotekarstwa ze specjalnością nauczyciel bibliotekarz. Jest nauczycielem mianowanym.

11. wychowawca 3. - ukończone wyższe studia magisterskie na kierunku pedagogika w zakresie pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej. Jest nauczycielem mianowanym.

12. wychowawca 4.- ukończone wyższe studia magisterskie na kierunku pedagogika w zakresie pedagogiki szkolnej o specjalności nauczycielskiej, ukończone studium socjoterapii. Jest nauczycielem mianowanym.

13. wychowawca 5. - ukończone studia wyższe magisterskie na kierunku pedagogika w zakresie pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, podyplomowe studium pedagogiki specjalnej w zakresie oligofrenopedagogiki, studia podyplomowe w zakresie logopedii. Jest nauczycielem dyplomowanym.

14. pracownik socjalny 1. - ukończone wyższe studia magisterskie w zakresie pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej.

15. pracownik socjalny 2. - ukończone wyższe studia magisterskie w zakresie pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej.

W toku kontroli stwierdzono, że osoby zatrudnione w Pogotowiu Opiekuńczym w Białymstoku posiadają kwalifikacje zgodnie z wymogami określonymi w rozporządzeniu w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych.

Sprawowanie nadzoru pedagogicznego w odniesieniu do wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w placówce

Podczas kontroli analizie i ocenie poddano nadzór pedagogiczny sprawowany przez dyrektora placówki, a w szczególności następujące zagadnienia:

- inspirowanie i wspomaganie pracowników pedagogicznych w spełnianiu przez nich wymagań w zakresie jakości pracy placówki oraz w podejmowaniu działań innowacyjnych,

- udzielanie pracownikom pomocy w wykonywaniu przez nich obowiązków związanych z wychowaniem i opieką nad dziećmi,

- podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników i udzielanie im pomocy w sprawach dokształcania,

- zapewnienie bieżących informacji o obowiązujących przepisach prawa,

- gromadzenie informacji o pracy pracowników pedagogicznych w celu dokonywania oceny ich pracy wg zasad określonych w odrębnych przepisach,

- obserwowanie i omawianie zajęć oraz innych zadań realizowanych przez pracownika pedagogicznego zgodnie z jego planem rozwoju zawodowego, a w przypadku pracowników zajmujących się pomocą psychologiczno-pedagogiczną pozyskiwanie informacji o przebiegu i efektach przeprowadzanych zajęć.

Głównym elementem nadzoru pedagogicznego były hospitacje zajęć opiekuńczo-wychowawczych. Przeprowadzane były one na podstawie opracowanego harmonogramu na 2006/2007r. Z dokumentacji pohospitacyjnej wynika, że nie wszystkie hospitacje zostały zrealizowane. W przypadku 4 osób jest to uzasadnione ponieważ przebywały one na urlopach zdrowotnych bądź długoterminowych zwolnieniach lekarskich. W przypadku innych pracowników pedagogicznych w zakresie zaplanowanych hospitacji w 2006r. dokonano następujących ustaleń:

1. A. Antoniuk - zaplanowano 2 hospitacje, zrealizowano - 0,

2. J. Dunaj - Fiedosiuk - zaplanowano dwie hospitacje, zrealizowano - 1,

3. A. Bakun - zaplanowano 2 hospitacje bądź kontrolę dokumentacji, zrealizowano - 0,

4. M. Duchowska - zaplanowano 2 hospitacje, zrealizowano - 1,

5. T. Sarosiek - zaplanowano 2 hospitacje, zrealizowano - 0,

6. M. Grabarczyk - zaplanowano 2 hospitacje, zrealizowano - 1,

7. B. Gregorczuk - zaplanowano 2 hospitacje, zrealizowano 0,

8. M. Targońska - zaplanowano 2 hospitacje, zrealizowano - 2,

9. J. Hajduczenia - zaplanowano 2 hospitacje, zrealizowano - 1,

10. T. Korytko - zaplanowano 2 hospitacje, zrealizowano - 2,

11. H. Waszkiel - zaplanowano 2 hospitacje, zrealizowano - 1,

12. B. Zawadzka - zaplanowano 2 hospitacje, zrealizowano - 1,

13. B. Kruczek - zaplanowano 2 hospitacje, zrealizowano - 1.

Przytoczone powyżej dane wskazują, że plan hospitacji nie został zrealizowany. Ponadto stwierdzono, że jednocześnie hospitowano zajęcia prowadzone przez wiele osób np. choinkę noworoczną. W przypadku jednego wychowawcy były to jedyne zajęcia obserwowane w okresie 2006r. Zdaniem kontrolujących nie odzwierciedla to w pełni umiejętności wychowawcy bądź ich brak. Biorąc pod uwagę liczbę hospitacji przeprowadzonych u poszczególnych pracowników oraz częstotliwość przeprowadzanych kontroli dokumentacji, ich liczba nie jest wystarczająca, aby zgromadzić pełne informacje o pracy pracownika pedagogicznego.

W ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego dyrektor placówki przeprowadza kontrolę dokumentacji. Analiza tzw. kart kontroli dokumentacji wskazuje, że czynność ta wykonana była dwukrotnie w 2006r. Zapisy z przeprowadzonej dokumentacji są niepełne i dotyczą tylko kontroli indywidualnych planów pracy z dzieckiem np. "Plany indywidualne prowadzone prawidłowo. Uwzględniają one szczegółowo analizę sytuacji rodzinnej dziecka". Nie ma wzmianki natomiast o kontroli kontaktów wychowawcy z rodziną dziecka.

Z obserwacji zajęć opiekuńczo-wychowawczych sporządzane są notatki pohospitacyjne w tzw. kartach hospitacji. Oceny prowadzącego dokonano w kilku aspektach:

- język stosowany przez prowadzącego,

- zainteresowanie zajęciami,

- dyscyplina,

- przebieg zajęć,

- konstrukcja zajęć,

- zaangażowanie,

- aktywność dzieci.

Uwagi pohospitacyjne podpisywane są przez osobę prowadzącą. Karty sporządzono poprawnie. Zawierają one niezbędne wiadomości o ich przebiegu. Do każdego arkusza dołączone są scenariusze zajęć.

Dyrektor placówki dokonuje ocen pracy pracowników pedagogicznych. Stwierdzono, że wszyscy pracownicy pedagogiczni posiadają ocenę pracy bądź ocenę dorobku zawodowego. W 2006r. ocenę pracy otrzymało 3 pracowników pedagogicznych oraz 5 pracowników ocenę dorobku zawodowego. Z analizy ocen dorobku zawodowego sporządzonych w 2006r. wynika, że przy dokonywaniu ocen w większości przypadków wzięto wszystkie aspekty określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. Nr 260 z 2004r. poz. 2593). W przypadku Andrzeja B. ubiegającego się o awans na nauczyciela dyplomowanego nie wzięto pod uwagę wszystkich aspektów określonych w § 8 ust.1-2 ww. rozporządzeniu. Ponadto w 2006r. dyrektor placówki nie obserwował żadnych zajęć prowadzonych przez powyższego wychowawcę.

W przypadku nauczycieli ubiegających się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego bądź mianowanego, dyrektor placówki wyznacza opiekuna stażu. Z analizy dokumentacji wynika, że osoby, którym powierzono obowiązki opiekuna stażu zostały powiadomione o tym stosownym pismem, zaś wychowawca odbywający staż, został powiadomiony ustnie.

Na podstawie analizy kart ocen pracy z 2006r. stwierdzono, że uzasadnienia ocen uwzględniają wszystkie aspekty określone w § 3 rozporządzenia w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy pracowników pedagogicznych placówek opiekuńczo-wychowawczych i ośrodków adopcyjno-opiekuńczych.

W placówce 17 osób jest nauczycielami dyplomowanymi, 12 osób - to nauczyciele mianowani, 2 osoby - to nauczyciele kontraktowi.

Podczas sprawowania czynności kontrolnych osoby kontrolujące uczestniczyły w obserwacji zajęć opiekuńczo-wychowawczych hospitowanych przez dyrektora placówki.

Zajęcia I.

Tematyką zajęć było kształcenie umiejętności radzenia samodzielnie w dorosłym życiu, na które składa się min. umiejętność gotowania. W ramach zajęć kulinarnych, wychowanki piekły faworki. Wykorzystano fakt polskiej tradycji, gdyż w dniu następnym był tzw. tłusty czwartek. Uczestnikami zajęć były dziewczęta w wieku 15-17 lat

Zajęcia przebiegały zgodnie z ustalonymi etapami zawartymi w konspekcie. Język wychowawcy przystosowany był do poziomu dzieci, które były zróżnicowane wiekowo. Ponadto wychowawca przekazując treści zwracał się do podopiecznych w sposób ciepły. Na zajęciach panowała rodzinna atmosfera. Właściwa była organizacja pracy. Dziewczęta miały wypełnioną każdą chwilę. Posługując się narzędziami kuchennymi zachowane były środki bezpieczeństwa. W fazie końcowej degustowano wypieki przy estetycznie nakrytym stole.

Zajęcia II

Tematyką zajęć było wykonanie pocztówek i figurek związanych ze "świętem walentynkowym". Uczestnikami była grupa dziewcząt bardzo zróżnicowana pod względem wiekowym. Zajęcia przebiegły z zachowaniem wszystkich etapów. Ważnym elementem było wyrabianie sprawności manualnej podopiecznych. Ponadto uczestniczki zostały zapoznane z nową tradycją jaką jest święto św. Walentego.

Po obserwacji dyrektor poprawnie omówił przeprowadzone zajęcia. Zwrócił uwagę na wszystkie pozytywne elementy oraz niedociągnięcia. Udzielił też wskazówek do dalszej pracy. Ponadto sporządzono kartę hospitacyjną, gdzie zawarto wszystkie uwagi.

Dyrektor placówki mobilizuje pracowników pedagogicznych do podnoszenia kwalifikacji, a także inspiruje ich do podejmowania działań innowacyjnych. Doskonalenie zawodowe pracowników w ramach kursów, szkoleń i warsztatów przedstawia się następująco:

- Warsztat nauczania zintegrowanego,

- Kurs pomiaru dydaktycznego w zakresie nauczania początkowego,

- Aktywne metody pracy w terapii dzieci dyslektycznych,

- Socjoterapia,

- Elementy socjoterapii w pracy wychowawczej,

- Kurs z zakresu socjoterapii i profilaktyki uzależnień

- Szkolenie w zakresie profilaktyki uzależnień i socjoterapii,

- Przeciwdziałanie przemocy wobec dzieci,

- Elementy pedagogiki zabawy w pracy w świetlicy socjoterapeutycznej,

- Kurs kwalifikacyjny z terapii pedagogicznej,

- Kurs przedmiotowo-metodyczny z terapii pedagogicznej,

- Ja tu rządzę-agresja,

- Pierwsza pomoc przedmedyczna,

- Kurs drużynowych "Nieprzetartego szlaku",

- Szkolenie dla wychowawców- internatów i domów dziecka,

- Kształcenie umiejętności mediacyjnych w prewencji i pracy socjalnej,

- Jak zaplanować i prowadzić spotkanie integracyjne z rodzicami,

- Diagnoza i wsparcie psychologiczne wobec dziecka wykorzystywanego seksualnie i jego rodziny,

- Aktywne metody pracy w terapii dzieci dyslektycznych,

- Profilaktyka szkolna w zakresie zachowań ryzykownych młodzieży,

- Różne sposoby rozwiązywania problemów związanych z przemocą,

- Szkolenie przygotowujące do przeprowadzenia programu interwencyjno-edukacyjno-profilaktycznego "Małolat",

- Podstawy systemowej terapii rodzin,

- Drama jako forma pracy z dzieckiem niedostosowanym społecznie i upośledzonym umysłowo,

- Pedagogika zabawy z elementami obrzędowości polskiej,

- Narkotyki w szkole-jak zapobiegać?,

- Dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych w systemie kształcenia specjalnego i integracyjnego,

- Ocenianie wspierające rozwój ucznia.

- Medyczne i psychospołeczne aspekty HIV/AIDS,

- Zaburzenia psychiczne u dzieci i młodzieży,

- Jak mówić żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać żeby dzieci do nas mówiły,

- Jak pomóc dziecku nie brać narkotyków,

- Mikołajkowe niespodzianki,

- Jak skutecznie porozumiewać się z ludźmi,

- Kurs kwalifikacyjny z organizacji i zarządzania oświatą,

- Kurs kwalifikacyjny z pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej,

- Kurs kwalifikacyjny z oligofrenopedagogiki,

- Medyczne i psychospołeczne aspekty HIV/AIDS,

- Społeczny Inspektor Prac,

- Dzieci i marzenia - psychoterapia dzieci, młodzieży i rodzin,

- Przeciwdziałanie przemocy wobec dzieci,

- Kształtowanie wyobraźni poprzez twórcze działanie plastyczne,

- Jak zaplanować i przeprowadzić spotkanie integracyjne z rodzicami,

- Ja tutaj rządzę - agresja,

- Doskonalenie kompetencji dyrektora szkoły w zakresie zarządzania oświatą,

- Podstawy obsługi komputera,

- Kurs organizatorów i animatorów sportu w modelarstwie lotniczym i kosmicznym

Studia podyplomowe w zakresie:

- Socjoterapia,

- Logopedia

- Psychoterapia

- Oligofrenopedagogika,

- Terapia Pedagogiczna,

- Resocjalizacja w Środowisku otwartym,

- Pedagogika opiekuńczo-wychowawcza

- Profilaktyka społeczna i resocjalizacja,

- Europejskie kształcenie dyrektorów instytucji społecznych.

Kadra pedagogiczna zapoznawana jest z bieżącymi informacjami dotyczącymi zagadnień wychowawczych, warsztatu pracy, przepisami prawa.

Dyrektor placówki wspiera wychowawców w wykonywaniu przez nich obowiązków związanych z opieką i wychowaniem. Często służy pomocą, a w szczególności w sprawach opieki, wychowania i innych wynikających z bieżącej pracy. Pracownicy zachęcani są do podejmowania działań innowacyjnych, nowych form pracy (programy profilaktyczne - "Program zajęć socjoterapeutycznych", "Ramowy program arteterapii", "Program terapii pedagogicznej prowadzonej w Zespole Pomocy Dziecku i Rodzinie"), które mają na celu: usuwanie bezpośrednich przyczyn niepowodzeń szkolnych, wyrównywanie braków w wiadomościach i umiejętnościach, podniesienie samooceny dziecka oraz odbudowanie jego wiary we własne siły, wzrost zdolności percepcyjno-poznawczych, emocjonalno-społecznych, socjalizacji, uzewnętrznianiu przeżyć i doznań, odreagowanie wewnętrznych napięć, niepowodzeń, frustracji i agresji, neutralizowanie przeszkód hamujących wewnętrzny rozwój jednostki.

Praca stałego zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka

Podczas kontroli przeanalizowano również protokoły stałego Zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka. Stwierdzono, że dyrektor przewodniczy posiedzeniom. W 2006r. odbyło się 15 posiedzeń zespołu, zaś w 2007r. - 5.

Tematyka posiedzeń dotyczyła następujących zagadnień:

- omówienia sytuacji prawnej, wychowawczej, szkolnej i zdrowotnej wychowanka,

- podsumowania wcześniej przyjętych kierunków pracy z dzieckiem,

- kontroli dokumentacji poszczególnych wychowanków,

- analizy zasadności pobytu w placówce,

- omówienia zagadnienia urlopowania wychowanków w dni wolne od nauki.

W wyniku analizy protokołów posiedzeń stwierdzono, że wspomniane powyżej zagadnienia nie są opisane. W związku z powyższym trudno jest stwierdzić, czy "podsumowanie wcześniej przyjętych kierunków pracy z dzieckiem" i "kontrola dokumentacji" dotyczy analizy stosowanych metod pracy z dzieckiem, czy też modyfikowania indywidualnego planu pracy. Z wyjaśnień dyrektora wynika, że mimo to, sytuacja każdego z wychowanków omawiana jest bardzo dokładnie. W protokołach znajdują się jedynie zaproponowane kierunki pracy oraz wniosek Zespołu dotyczący zasadności dalszego pobytu dziecka w placówce. Wniosek oceniający zasadność pobytu dziecka w placówce dołączany jest do akt każdego wychowanka. Uwzględnia się w nim sytuacje prawną, rodzinną, szkolną dziecka. Zawarte wnioski zespołu zawierają uzasadnienie.

W związku z powyższym należy podczas posiedzeń zespołu dokonywać zapisów charakteryzujących sytuację poszczególnych podopiecznych uwzględniając wszystkie zagadnienia określone w rozporządzeniu.

Na podstawie analizy list obecności osób uczestniczących w posiedzeniach stałego Zespołu stwierdzono, że w posiedzeniach nie uczestniczył socjoterapeuta mimo, że został poinformowany o posiedzeniu co też potwierdził własnoręcznym podpisem. Obecność na posiedzeniach Zespołu osób współuczestniczących w procesie opiekuńczo-wychowawczym jest niezbędna.

Kontrola Pogotowia Opiekuńczego w Białymstoku została dokonana w oparciu o analizę dokumentów dotyczących placówki, oraz wyjaśnień pracowników.

Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden otrzymuje dyrektor Placówki.

W przypadku, gdy dyrektor nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w protokole, może złożyć do Wojewody Podlaskiego w terminie 7 dni od dnia jego podpisania pisemne wyjaśnienia.