Protokół

kontroli Katolickiego Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego w Łomży, REGON - 040001540

przeprowadzonej przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku:

1.    Małgorzatę Osipowicz - starszego inspektora

2.    Krystynę Pasiuk - inspektora

Kontrolę  przeprowadzono w dniu 16 kwietnia 2007 roku na podstawie upoważnienia Nr z dnia r., które w imieniu Wojewody wydał dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Pan Andrzej Kozłowski.

Kontrolujący wpisali się do książki kontroli pod poz. 2.

Kontrolą za okres od 01.01.2006r. do dnia kontroli, objęto realizację działań Katolickiego Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego w Łomży wynikającą z:

-         ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.),

-         rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2005r. w sprawie szczegółowych zasad nadzoru nad przestrzeganiem standardu wychowania i opieki w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz nadzoru nad jakością działań ośrodków adopcyjno-opiekuńczych (Dz. U. Nr 214, poz.1812).

-         rozporządzenia Ministra Pracy Społecznej z dnia 30 września 2005r. w sprawie ośrodków adopcyjno-opiekuńczych (Dz. U. Nr 205, poz.1701).

-         rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 6 października 2004r. w sprawie podmiotów uprawnionych do zakładania i prowadzenia niepublicznych ośrodków adopcyjno-opiekuńczych oraz stażu pracy i kwalifikacji wymaganych od osób zatrudnionych w publicznych i niepublicznych ośrodkach adopcyjno-opiekuńczych, a także warunków lokalowych, jakimi powinny dysponować te ośrodki (Dz. U. Nr 226, poz. 2293).

Wyjaśnień w toku kontroli udzielała:

1.   Katarzyna Witkowska - dyrektor

2.   Joanna Ożga - pracownik socjalny

3.   Ks. Brzeziński - przedstawiciel organu prowadzącego.

Ustalenia kontroli:

Katolicki Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy w Łomży funkcjonuje od 2002r. Jest placówka niepubliczną, zarejestrowaną w rejestrze ośrodków adopcyjno-opiekuńczych prowadzonym przez Wojewodę Podlaskiego.

Ośrodek mieści się w budynku, który jest własnością Kurii Biskupiej w Łomży. Znajduje się w nim 5 pomieszczeń, w tym pomieszczenie do prowadzenia terapii rodzinnej oraz do spotkań z osobami zgłaszającymi gotowość przysposobienia dziecka. Pokoje są wyposażone w niezbędne meble i urządzenia.

Ośrodek posiada opracowany roczny plan pracy. Przewidziano w nim wszystkie zadania jakie ma wykonywać ośrodek, a w tym promowanie rodzinnej opieki zastępczej oraz przeprowadzanie badań pedagogicznych, psychologicznych oraz wywiadów środowiskowych dotyczących kandydatów zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej bądź przysposabiającej.

Pozyskiwanie kandydatów zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej i adopcyjnej

            Na podstawie dostępnej dokumentacji oraz wyjaśnień dyrektora stwierdzono, że Ośrodek prowadzi działalność edukacyjną i upowszechniającą tworzenie rodzin przysposabiających, zastępczych  poprzez:

-         artykuły w prasie lokalnej propagujące zastępcze formy opieki ("Głos Katolicki"),

-         audycje radiowe w radio diecezjalnym "Nadzieja",

-         rozpowszechnianie ulotek i plakatów,

-         upowszechnianie informacji o Ośrodku przez proboszczów okolicznych parafii,

-         spotkania rodzin zastępczych i przysposabiających - 2 razy w roku,

-         organizacja Dnia Świętości Życia,

-         promowanie ośrodka na stronach Kurii Biskupiej.

Szkolenie kandydatów na rodziny zastępcze bądź adopcyjne

Katolicki Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy przygotowany jest do przeprowadzania szkoleń dla kandydatów na rodziny zastępcze programem  "Dziecko czeka...". Został on opracowany przez Archidiecezjalny Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy w Łodzi i w dniu 09.09.2002r. uzyskał decyzję MPiPS zatwierdzającą ten program. W dokumentacji Ośrodka znajdują się dokładne notatki z uczestnictwa rodzin w szkoleniu.

Zakres tematyczny obejmuje następujące zagadnienia: elementy prawa rodzinnego, podstawową wiedzę o uzależnieniach i ich wpływ na dziecko, przemocy w rodzinie, wybrane elementy pedagogiki, psychologii rozwojowej i wychowawczej, zasady organizacji opieki nad dzieckiem i współpracy rodziny zastępczej z Ośrodkiem pomocy.

Trenerami w Ośrodku jest Katarzyna Witkowska - dyrektor Ośrodka oraz ks. Mirosław Brzeziński.

Program prowadzony jest w formie warsztatów i obejmuje następujące bloki tematyczne:

1.      Blok informacyjno-integracyjny.

2.      ?2 + 1" Motywacja kandydatów do przyjęcia dziecka i oczekiwania wobec niego.

3.      ?Wspólnota życia" - pogłębienie więzi małżeńskiej.

4.      Dziecko - rozwój, potrzeby, wychowanie.

5.      Małe dziecko - opieka i pielęgnacja.

6.      ?Stanąć w prawdzie" - o jawności adopcji.

7.      Rodzina naturalna w życiu rodziny zastępczej.

8.      Problematyka przemocy w rodzinie.

9.      Problematyka uzależnień.

10.  Prawne aspekty opieki zastępczej.

11.  Blok zamykający:

a)      spotkanie panelowe,

b)      spotkanie podsumowujące,

c)      spotkania indywidualne.

12.  Przygotowanie biologicznych dzieci kandydatów na przyjęcie rodzeństwa.

W zależności od specyfiki grupy i potrzeb kandydatów, bloki tworzą 2 wersje:

Wersja A - dla kandydatów na rodziców adopcyjnych - obejmuje następujące bloki: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 10 i 11 a, b.

Wersja B - dla kandydatów na rodziców zastępczych, pogotowia rodzinne i rodzinne domy dziecka - obejmuje bloki: 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11 a, b, c.

Program trwa 9 miesięcy i w zależności od potrzeb obejmuje od ok. 35 do 65 godzin zegarowych. Blok 12 (dla dzieci) składa się z 5 spotkań po 3 godziny.

Udział w szkoleniu nie jest równoznaczny z uzyskaniem kwalifikacji do pełnienia roli rodzica zastępczego czy adopcyjnego.

Program jest realizowany przez dwóch prowadzących - trenerów. Na spotkania z zakresu pielęgnacji i zdrowia niemowląt, prawa, przemocy i uzależnień mogą być zapraszani specjaliści z tych dziedzin.

Stwierdzono, że w okresie objętym kontrolą przeszkolono 4 rodziny, w tym:

-         w 2006r. - 3 rodziny,

-         w 2007r. - 1 rodzina.

W trakcie szkolenia są 3 pary małżeńskie.

Wydawanie zaświadczeń kwalifikacyjnych

Ośrodek prowadzi Rejestr wydawanych zaświadczeń o ukończeniu szkolenia na rodziców zastępczych. Po ukończonym szkoleniu zbiera się komisja kwalifikacyjna powołana dekretem biskupa. W skład komisji wchodzą osoby o różnych profesjach np.:

-         przedstawiciel policji,

-         pedagog,

-         psycholog,

-         lekarz medycyny,

-         ksiądz.

Po dokonaniu analizy wszystkich aspektów dotyczących poszczególnych kandydatów, komisja wydaje opinię, a tym samym kwalifikuje lub nie na przyszłych rodziców.

Po zrealizowaniu programu uczestnicy otrzymują zaświadczenie o ukończeniu szkolenia.

 W okresie objętym kontrolą wydano 4 zaświadczenia kwalifikacyjne

Druki wydawanych zaświadczeń są zgodne z załącznikiem rozporządzenia MPS z dnia 30.02.2005r. w sprawie ośrodków adopcyjno-opiekuńczych.

Pozyskiwanie informacji o kandydatach na rodziny adopcyjne i zastępcze

Ośrodek prowadzi dokumentację dotycząca osób zgłaszających gotowość przysposobienia dziecka, kandydatów do pełnienia  funkcji rodziny zastępczej oraz kandydatów do prowadzenia placówki rodzinnej.

Osoby zgłaszające się do Katolickiego Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego w sprawie przysposobienia dziecka muszą złożyć komplet następujących dokumentów:

-         podanie do Ośrodka z prośbą o pomoc w adopcji dziecka z uzasadnieniem,

-         życiorys małżonków,

-         odpis zupełny aktu małżeństwa wydany przez USC (nie kserokopia),

-         zaświadczenie o tym, że małżeństwo nie może mieć dzieci,

-         metryka zawarcia związku sakramentalnego,

-         opinia księdza proboszcza,

-         zaświadczenie lekarskie o ogólnym stanie zdrowia i braku chorób społecznych (WR, Rtg),

-         zaświadczenie z rejonowej Poradni Odwykowej, że małżonkowie nie są zarejestrowani,

-         zaświadczenie z rejonowej Poradni Zdrowia Psychicznego, że nie są pacjentami,

-         zaświadczenie z zakładu pracy o wysokości zarobków i opinia,

-         zaświadczenie z Urzędu Gminy o przychodowości gospodarstwa rolnego,

-         zaświadczenie o niekaralności małżonków z Centralnego Rejestru Skazanych,

-         w przypadku drugiego małżeństwa odpis postanowienia rozwodowego z uzasadnieniem oraz postanowienia sądu biskupiego o stwierdzeniu nieważności związku sakramentalnego,

-         wywiad środowiskowy przeprowadza przedstawiciel Ośrodka.

Katolicki Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy prowadzi: "Rejestr osób zgłaszających gotowość: * przysposobienia dziecka (A), * pełnienia funkcji rodziny zastępczej (Z), * do prowadzenia placówki rodzinnej (PR)". Umieszczone są tu dane takie jak: imię i nazwisko, rok urodzenia, zawód, adres, data wizyty (I, II), uwagi. W uwagach zawarto preferencje co do płci i wieku dziecka.

Z analizy dokumentacji (Rejestru) wynika, że w 2006r. do Ośrodka zgłosiło się 8 rodzin, w tym 2 - kandydatów na rodziny adopcyjne i 3 - na rodzinę zastępczą, 1 rodzina zrezygnowała.

W 2007r. zgłosiły się 3 rodziny, kandydaci na rodziny adopcyjne, z tego 1 zrezygnowała.

Szczegółowe informacje o rodzinach znajdują się w ich indywidualnych teczkach.

Zgodnie z opracowanym programem przeprowadza się badania psychologiczno-pedagogiczne oraz wywiady środowiskowe.

            Na podstawie przeanalizowanej dokumentacji stwierdzono, że wywiady środowiskowe są obszerne i w sposób wyczerpujący charakteryzują kandydatów. Ujęto w nich min. następujące aspekty:

I.    Informacje ogólne (imię, nazwisko, data i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania).

II.  Informacje dotyczące małżeństwa (data zawarcia małżeństwa, czy małżonkowie posiadają dzieci, przyczyna nieposiadania potomstwa, kto występuje z propozycją przysposobienia dziecka).

III. Oczekiwania wobec dziecka (wiek, płeć dziecka).

IV. Sytuacja rodzinna małżonków (rodzice, rodzeństwo, stosunki rodzinne, wartości i aspiracje życiowe, ocena współmałżonka, stan zdrowia).

V. Organizacja życia rodzinnego (charakter pracy zawodowej, forma spędzania czasu wolnego, urlopy).

Opinia i wniosek osoby przeprowadzającej rozmowę.

VI. Opinia i wniosek Komisji Kwalifikacyjnej.

Wywiad szczegółowo charakteryzuje sytuację rodziny.

Opinie psychologiczne oceniają kandydatów pod względem emocjonalnym oraz posiadanych predyspozycji do stworzenia dziecku opieki zastępczej. Na podstawie przeanalizowanej dokumentacji stwierdzono, ze opinie psychologiczne zostały sporządzone dla wszystkich rodzin, którzy wyrazili chęć przysposobienia dziecka bądź stworzenia rodziny zastępczej.

Z kandydatami Ośrodek zawiera Kontrakt. Wynika z niego, że Ośrodek stwarza szansę adopcji, ale nie gwarantuje każdej rodzinie sfinalizowanie adopcji. Pracownicy Ośrodka zobowiązują się służyć pomocą w przygotowaniu adopcji (rodziny, dziecka), przeprowadzaniu adopcji oraz w okresie postadopcyjnym oferują pomoc pedagogiczną, psychologiczną i prawną.

Rodzina wyraża zgodę na:

1.      aktywne uczestnictwo w Grupach Rodziców Adopcyjnych,

2.      utrzymywanie kontaktu z Ośrodkiem przez przynajmniej 4 lata po adopcji,

3.      na warunki adopcji określone przez Ośrodek uznając, że dobór rodziny do dziecka jest merytoryczną decyzją pracowników Ośrodka.

Kontrakt podpisały wszystkie osoby zainteresowane, a mianowicie: małżonkowie, dyrektor, psycholog oraz ks. Brzeziński (przedstawiciel organu prowadzącego).

Ponadto do dokumentacji załączona jest opinia proboszcza parafii właściwej ze względu na miejsce zamieszkania kandydatów oraz opinia z zakładu pracy.

Kandydaci na rodziców uczestniczą w szkoleniu, które trwa 9 miesięcy. W dokumentacji ośrodka znajdują się dokładne notatki z uczestnictwa rodzin w szkoleniu.

Po ukończonym szkoleniu zbiera się komisja kwalifikacyjna, która została powołana dekretem biskupa. W skład komisji wchodzą osoby o różnych profesjach np.

-         przedstawiciel policji,

-         pedagog,

-         psycholog,

-         lekarz medycyny,

-         ksiądz.

Po analizie wszystkich aspektów dotyczących poszczególnych kandydatów, komisja wydaje opinię, a tym samym kwalifikuje lub nie na przyszłych rodziców.

Wspieranie rodzin adopcyjnych, zastępczych, naturalnych, w tym rodzin dzieci umieszczonych w rodzinie zastępczej lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej.

Na podstawie wyjaśnień dyrektora placówki stwierdzono, że wszystkim osobom, bądź rodzinom, które się zgłoszą, udzielana jest pomoc pedagogiczna i psychologiczna.

Ośrodek prowadzi dokumentację potwierdzająca prowadzone poradnictwo. W tym celu założono Kartę konsultacyjną KOAO. Znajdują się w niej następujące informacje: data zgłoszenia się osoby, dane osoby zgłaszającej się po poradę, przedmiot porady - krótki opis problemu, uwagi.

Na wniosek rodzin zastępczych udzielono pomocy w rozwiązywaniu problemów wynikających z wychowania i sprawowania opieki. Wspierano rodziny w kontaktach ze szkołami, Poradnią Psychologiczno - Pedagogiczną, PCPR - Em, MOPS-em, Sądami.

Pracownicy Katolickiego Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego reagowali na każdy sygnał od kobiet spodziewających się dziecka, które znajdowały się w trudnej sytuacji życiowej i potrzebowały pomocy. Udzielono im porad i wsparcia. W dwóch przypadkach matka podjęła decyzję o oddaniu dziecka do adopcji. Udzielono im pomocy, a noworodki trafiły do rodzin preadopcyjnych. Pracownicy KOAO udzielali wsparcia i porad psychologicznych, pedagogicznych i prawnych wszystkim osobom, które zgłaszały się z problemami rodzinnymi. Ogółem udzielono 14 porad rodzinom. W jednym przypadku pomoc dotyczyła ustanowienia opiekuna prawnego dla szesnastoletniego chłopca (po śmierci matki). Wszystkie udzielone porady są odnotowywane. Ponadto pracownicy Ośrodka odwiedzają rodziny zastępcze u których przebywają dzieci. Z każdej wizyty, bądź kontaktu sporządzane są obszerne notatki. Na tej podstawie można stwierdzić jak dziecko funkcjonuje w rodzinie zastępczej i jak przebiega jego rozwój.

Gromadzenie informacji o dzieciach

Ośrodek gromadzi informacje o dzieciach, które mogą być przysposobione lub umieszczone w rodzinie zastępczej. Dla dziecka zakwalifikowanego do adopcji bądź do zastępczej formy opieki sporządzane są diagnozy psychologiczno - pedagogiczne. Placówki zgłaszając dziecko do Ośrodka przesyłają dokumentację dziecka oraz diagnozę psychologiczno-pedagogiczną sporządzoną przez pracownika z placówki. W przypadku noworodków trafiających do preadopcji, a bezpośrednio odbieranych ze szpitala, Ośrodek posiłkuje się opinią lekarza o stanie zdrowia dziecka.

W 2006r. w rodzinach zastępczych spokrewnionych przebywało jedno dziecko, w rodzinach zastępczych niespokrewnionych krótkoterminowych przebywało 3 dzieci, a w długoterminowych przebywa 6 dzieci.

Współpraca z instytucjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny

Realizując swoje zadania ośrodek nawiązał współpracę z instytucjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny (§ 2 ust. 3 ww. cyt. rozporządzenia), w szczególności z:

-         starostwami powiatowymi - przekazano informacje o powstaniu i funkcjonowaniu Ośrodka,

-         PCPR-ami (Łomża, Wysokie Mazowieckie, Grajewo, Kolno, Łapy),

-         Sądem Opiekuńczym,

-         zakładami opieki zdrowotnej - szpitalem, zwłaszcza z oddziałem noworodków,

-         szkołami, przedszkolami, w szczególności z pedagogami i wychowawcami, w zakresie zasięgania informacji o dziecku,

-         Dekanatami, parafiami,

-         Poradniami Rodzinnymi przy parafiach i doradcami życia rodzinnego - pomoc w rozwiązywaniu problemów,

-         Stowarzyszeniem Rodzin Katolickich,

-         Stowarzyszeniem ?Misja Nadziei" - zaangażowanie w ogólnopolska akcję ?Szukam Domu" (poszukiwanie rodziców zastępczych dla osamotnionych dzieci),

-         Katolickimi Domami Samotnej Matki,

-         Caritas - pomoc materialna.

Kwalifikacje osób zatrudnionych w Ośrodku

W Katolickim Ośrodku Adopcyjno-Opiekuńczym w Białymstoku zatrudnione są:

-         dyrektor - pedagog - ½ etatu,

-         pracownik socjalny - 1 etat,

-         psycholog - umowa zlecenie,

Posiadają oni następujące posiadają kwalifikacje:

1.      dyrektor - jest jednocześnie pedagogiem; ukończone studia magisterskie w zakresie pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, kurs dla trenerów programu "Dziecko czeka?" w zakresie rodzinnej opieki zastępczej. Jest nauczycielem dyplomowanym.

Nie posiada ukończonej specjalizacji z zakresu organizacji pomocy społecznej.

2.      pracownik socjalny - ukończone studia magisterskie na kierunku pedagogika, studia podyplomowe z zakresu organizacji pomocy społecznej.

3.      psycholog - ukończone studia magisterskie na kierunku psychologia.

Kontrola Katolickiego Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego w Łomży została dokonana w oparciu o analizę dokumentów dotyczących Placówki, przeprowadzonej wizji lokalnej oraz wyjaśnień pracowników.

Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden otrzymuje Dyrektor Placówki.

W przypadku, gdy Dyrektor Katolickiego Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego w Łomży nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w protokole kontroli, może odmówić jego podpisania składając w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania pisemne wyjaśnienie podając przyczyny tej odmowy. Wyjaśnienia należy składać do Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku

Podpisy kontrolujących:

Dyrektor Katolickiego Ośrodka

Adopcyjno-Opiekuńczego w Łomży                                       1. M. Osipowicz

Witkowska                                                                             2. Krystyna Pasiuk