Informacja z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi za 2004 rok przez samorządy lokalne

            Okresowa ocena i analiza realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi przez samorządy lokalne województwa podlaskiego została sporządzona w oparciu o dane z gmin.

            Z otrzymanych informacji wynika, że w 2004 roku w stosunku do roku 2003 zmalała liczba punktów sprzedaży napojów o 5,4% jak również liczba wydanych jednorazowych zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych na terenie gmin o 22%; w roku 2003 takich zezwoleń wydano 526 natomiast, w 2004 - 431.

            We wszystkich gminach województwa podlaskiego działają gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych. W 2004 roku GKRPA zaopiniowały 790 wniosków w sprawie wydania zezwolenia, w tym większość zaopiniowano pozytywie tj.98,2% wniosków. Gminy wydały 23 decyzje (w 2003 roku takich decyzji było 19) w sprawie cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, głównie z powodu  sprzedaży alkoholu osobom nieletnim, nieprzestrzegania warunków określonych w zezwoleniach. W związku z naruszeniem przepisów w zakresie reklamy alkoholu oraz sprzedaży alkoholu nieletnim i nietrzeźwym gminy podjęły 67 interwencji.

Z nadesłanych informacji wynika, że sukcesywnie każdego roku wzrasta liczba osób w stosunku do których GKRPA podejmuje działania interwencyjne. I tak: z 3304 osobami przeprowadzono rozmowy interwencyjno-motywujące w związku z nadużywaniem alkoholu (w 2003 roku było 2951). Spada natomiast liczba osób w stosunku do których GKRPA wystąpiła do sądu z wnioskiem o zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego. W 2003 roku było 856 osób a w 2004 roku o 172 osób mniej. Spadła także liczba osób - sprawców przemocy w rodzinie, w stosunku do których GKRPA złożyła do prokuratury zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. W 2004 roku o 4 osoby mniej niż w 2003 roku (ogółem było 21 wniosków).

W celu zwiększenia dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i współuzależnionych GKRPA skoncentrowały się na następujących działaniach:

-         finansowanie zajęć ponadetatowych prowadzonych przez pracowników lecznictwa odwykowego,

-         tworzenie punktów konsultacyjnych dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin,

-         doposażenie placówek lecznictwa odwykowego,

-         uruchomienie telefonu dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin,

-         dofinansowanie szkoleń dla pracowników placówek lecznictwa odwykowego świadczących usługi dla mieszkańców gminy.

Ponadto, by zwiększyć dostępność pomocy dla ofiar przemocy w rodzinie, gminy w głównej mierzy skoncentrowały się, podobnie jak w roku ubiegłym, na finansowaniu już istniejących placówek (23,9%), tworzeniu punktów konsultacyjno-interwencyjnych (16,2%) oraz zorganizowaniu i finansowaniu szkoleń dotyczących przeciwdziałania przemocy w rodzinie (10,2%).

W ramach swoich działań profilaktyczno-interwencyjnych członkowie GKRPA kontaktowali się z osobami  dotkniętymi przemocą w rodzinie. Liczba tych osób wzrosła w stosunku do roku ubiegłego i tak: Komisja kontaktowała się z 725 osobami- sprawcami przemocy ( wzrost o 10% w stosunku do 2003r), ofiarami przemocy - 1440 osób ( wzrost w stosunku do ub. roku o 25%).

W stosunku do członków rodzin, w których dochodzi do przemocy GKRPA podjęła, podobnie jak w roku 2003 następujące działania:

-         wezwanie nadużywającego alkoholu sprawcy na rozmowę interwencyjną,

-         powiadomienie policji,

-         powiadomienie sądu rodzinnego o sytuacji dziecka,

-         skierowanie do wzięcia udziału w samopomocowej grupie wsparcia,

-         skierowanie dorosłych ofiar przemocy do specjalistycznych placówek terapeutycznych.

Wśród działań zapobiegawczych skierowanych do dzieci i młodzieży gminy realizowały szkolne i pozaszkolne programy profilaktyczne skierowane do dzieci, młodzieży i nauczycieli. Należy zauważyć, że wzrosła liczba dzieci i młodzieży w stosunku do roku ubiegłego o 8,8% (5259 osób) uczestniczących w szkolnych i pozaszkolnych programach profilaktycznych, natomiast zmalała liczba rodziców uczestniczących w powyższych programach (o 33%)

Z nadesłanych informacji wynika, że w br. zwrócono uwagę na opracowanie programów i przedsięwzięć realizowanych przez młodzież a skierowanych do grup rówieśniczych, uczestniczyło w nich 40792 młodzieży. Ponadto gminy zorganizowały kolonie i obozy z programami socjoterapeutycznymi i socjoterapeutycznymi, w których łącznie uczestniczyło 7915 dzieci i młodzieży. Natomiast tylko w 37 gminach realizowano programy bezpośrednio skierowane do młodzieży z problemami alkoholowymi (w roku 2003  programy takie realizowano w 21 gminach).

Z nadesłanych informacji wynika, że w gminach kładzie się mały nacisk na działania profilaktyczne skierowane do ogółu mieszkańców. W 2004 roku tylko w 57 gminach, w roku ubiegłym - w 50 gminach, prowadzone były działania z zakresu edukacji publicznej, skierowane do wszystkich mieszkańców gminy, w formie wydawania materiałów informacyjnych - plakaty, ulotki.

Nisko należy ocenić współpracę gmin z innymi samorządami. W ramach gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych tylko 38 gmin podjęło współpracę z innymi gminami, 33 z samorządami powiatowymi i 26 gminy z samorządem województwa.

Na realizację gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w 2004 roku wykorzystano 11.496.106,20 w stosunku do roku 2003 jest to wzrost o 1,9 %, Najwięcej środków -35,3 % przeznaczono na "inne działania" w tym wynagrodzenie członków GKRPA i koszty utrzymania placówek, 19,9% na działalność świetlic socjoterapeutycznych, 16,1% realizację szkolnych i środowiskowych programów profilaktycznych, 11,0% na zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu i ich rodzin. Najmniej środków przeznaczono na działania z zakresu edukacji publicznej ( 3,9 %) i działania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie (6,2%).

Sporządziła: Ewa Feszler, Mieczysława Nartowicz

Białystok,  3 marca 2005 r.