Sprawozdanie z realizacji Narodowego Planu Działań na Rzecz Dzieci 2004-2012 "Polska dla dzieci" w województwie podlaskim
W 2005r. podjęto następujące działania w celu realizacji Narodowego Planu działań na rzecz dzieci 2004-2012 "Polska dla dzieci".
W ramach części II Harmonogramu Działań na lata 2005-2006 do Narodowego Planu Działań Na Rzecz Dzieci 2004-2012 "Polska dla dzieci" dotyczącego Działania II - Zapewnienie odpowiedniej jakości edukacji Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku zrealizował "Program na rzecz społeczności romskiej w Polsce". W ramach tego programu Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, wspierając samorządy realizujące zadania na rzecz Romów, przyznał w 2005 roku środki finansowe w wysokości 90.000 zł.
Środki zostały przyznane:
1. Miastu Białystok w kwocie 24.000 zł. na wsparcie dziecięcego kółka tanecznego, dofinansowanie zajęć kulturalno-oświatowych, naukę języków obcych, dofinansowanie dojazdów do szkól i zajęć wyrównawczych dla dzieci romskich.
2. Miastu Augustów w kwocie 2.000 zł na badania i zakup leków dla rodzin romskich.
3. Miastu Hajnówka w kwocie 2.000 zł na organizację wspólnej wieczerzy wigilijnej dla Romów.
Dotację otrzymała także Parafialna Podstawowa Szkoła Romska z siedzibą w Suwałkach w wysokości 62.000 zł na płace dla nauczyciela wspomagającego w przedszkolu i dwóch asystentów romskich w szkole podstawowej, płace szkolnego informatyka, organizację zajęć wyrównawczych dla uczniów szkoły i organizację wycieczek integracyjnych.
Program w województwie podlaskim realizowały Podlaska Wojewódzka Komenda OHP w Białymstoku oraz jednostki samorządu terytorialnego województwa.
Podlaska Wojewódzka Komenda Ochotniczych Hufców Pracy w Białymstoku podjęła działania w następujących obszarach:
Działanie I - Promowanie zdrowego trybu życia
Priorytet A. 2.3 - Stworzenie szerokiej oferty zajęć pozalekcyjnych
Działalność świetlic środowiskowych oraz grup zajęciowych
W Podlaskiej WK OHP kontynuowana była działalność 4 świetlic środowiskowych w Środowiskowym Hufcu Pracy w Białymstoku, Łomży, Suwałkach i OSiW w Wasilkowie oraz grup zajęciowych proponujących alternatywne i konstruktywne sposoby spędzania czasu wolnego m. in.: sportowej, plastycznej, tanecznej, komputerowej, teatralnej, fotograficzno-dziennikarskiej, modelarskiej, majsterkowicza i in.
Młodzież w nich uczestnicząca miała możliwość wzięcia udziału w licznych imprezach kulturalno-oświatowych, sportowo-rekreacyjnych oraz turystycznych o zasięgu lokalnym, wojewódzkim oraz ogólnopolskim.
W zajęciach świetlicowych oraz grupach zajęciowych w 200r udział wzięło 800 uczestników OHP.
Priorytet B. 1.1 - Przeprowadzenie wśród młodzieży zajęć edukacyjno-profilaktycznych na temat HIV i AIDS ujętych w programach wychowawczych opracowywanych przez wychowawców poszczególnych grup wychowawczych z wykorzystaniem materiałów opracowanych przez Krajowe Centrum ds. AIDS
Działanie III - Pomoc i wsparcie dla rodziny
Priorytet A. 1.2. Rozwijanie działań interwencyjnych w ramach Ośrodka Profilaktyki i Interwencji Społecznej w Ośrodku Szkolenia i Wychowania w Wasilkowie.
Działaniami objętych zostało 160 uczestników OHP oraz 15 osób ze środowiska lokalnego zagrożonych wykluczeniem społecznym, z rodzin dotkniętych bezrobociem, o niskim statusie materialnym, przejawiających problemy wychowawcze.
Podstawowe działania w ramach projektu:
Profilaktyka
Działania z tego zakresu realizowane są w następujących obszarach:
Doraźna pomoc w sytuacjach kryzysowych: (doraźna pomoc socjalna organizowana we współpracy z ośrodkami pomocy społecznej, kierowanie osób wymagających nagłej interwencji specjalistów do odpowiednich instytucji (np. szpital, policja), wspólne poszukiwanie sposobów rozwiązania trudnych sytuacji w obecności doradzającego specjalisty, mediacyjna forma rozwiązywania problemów rodzinnych z udziałem przedstawiciela policji bądź sądu rodzinnego (w zależności od potrzeb), w wyjątkowych przypadkach osoby kierowane są do placówek specjalistycznej pomocy.
Priorytet B. 3.3. Kształcenie zawodowe dostosowane do zmieniającego się rynku pracy.
(Gimnazjum, Gimnazjum dla Dorosłych, Zasadniczej Szkoły Zawodowej, Zasadniczej Szkole Zawodowej dla Dorosłych)
Kształcenie młodzieży odbywało się w formach szkolnych i pozaszkolnych z bogatą ofertą kształcenia zawodowego dostosowywaną do specyfiki regionu.
Praktyczne przygotowanie zawodowe prowadzone było u pracodawców na podstawie umów o pracę w celu przygotowania zawodowego na statusie pracownika młodocianego.
Formy pozaszkolne to różnorodne kursy i warsztaty, które pozwoliły młodzieży zdobyć kwalifikacje zawodowe w zawodach m.in.: cukiernik, mechanik pojazdów samochodowych, kucharz małej gastronomii.
Ogółem kształceniem zawodowym w 2005r. objętych było 792 uczestników OHP.
2. Realizacja programu "Szansa 18-24"
Program był przeznaczony dla osób w wieku 18 - 24 lata, które nie są uczestnikami hufców i nie mogły podjąć nauki w jednostkach organizacyjnych OHP. Osoby objęte programem to: młodzież bezrobotna, bez zawodu i pełnego wykształcenia ogólnego, zagrożona marginalizacją społeczną, wywodząca się z terenów o najwyższym wskaźniku bezrobocia, z małych aglomeracji miejskich, terenów wiejskich i popegeerowskich.
Celem głównym programu było:
Zwiększenie szans na zatrudnienie bezrobotnej młodzieży w wieku 18 - 24 lat poprzez objęcie kompleksowym szkoleniem zawodowym skorelowanym z potrzebami rynku pracy.
Jednostki realizujące program "Szansa 18-24":
a) CENTRUM EDUKACJI I PRACY MŁODZIEŻY W BIAŁYMSTOKU - "Nowy zawód - to Twój atut" - przeprowadzano kursy: barman - kelner, pomocnik kucharza, narzędzia nowoczesnego sprzedawcy, brukarz. Łączna liczba osób objętych projektem - 100.
- CENTRUM EDUKACJI I PRACY MŁODZIEŻY W ŁOMŻY "Zainwestuj w siebie", przeprowadzono kursy: kierowca wózków jezdniowych z napędem silnikowym, monter stolarki okiennej, profesjonalna obsługa biura, barman, kelner, artystyczne układanie kwiatów. Łączna liczba osób objętych projektem - 80.
b) CENTRUM EDUKACJI I PRACY MŁODZIEŻY W SUWAŁKACH "Nowoczesny handlowiec- sprzedawca", "Narzędzia w pracy handlowca". Łączna liczba osób objętych projektem - 30.
c) OŚRODEK SZKOLENIA I WYCHOWANIA W WASILKOWIE - "Szansa na rynku pracy, - przeprowadzono kursy: Obsługi konsumentów, obsługi kas fiskalnych, Wizażu. Łączna liczba osób objętych projektem - 20.
d) ŚRODOWISKOWY HUFIEC PRACY W GRAJEWIE - "Zawodowa szansa" - przeprowadzono kursy: przygotowanie na rynek pracy z elementami przedsiębiorczości - Kierowca wózków jezdniowych z napędem silnikowym, pracownik stacji paliw - Podstawy obsługi komputera PC. Łączna liczba osób objętych projektem - 20.
3. Projekt Leonardo da Vinci pt.: "SMAKI KUCHNI EUROPEJSKICH"
Od 3 stycznia 2005 roku rozpoczęto realizację projektu pod hasłem " Smaki Kuchni Europejskich" przy współpracy z Umbria Training Center w Scheggino - Włochy . W ramach projektu od 01.04 do 22.04.2005r . odbył się staż 10 osobowej grupy uczestników OHP we Włoszech.
Podczas stażu uczestnicy OHP mieli możliwość: zdobycia nowych umiejętności i doświadczenia w dziedzinie gastronomii, poznania zwyczajów żywieniowych panujących we Włoszech oraz nauki przyrządzania tradycyjnych potraw narodowych i regionalnych, zapoznania się z zasadami funkcjonowania małych przedsiębiorstw gastronomicznych, poznania sposobów organizacji pracy i obsługi klientów, poznania obowiązujących norm w dziedzinie BHP.
Potwierdzeniem zdobytych umiejętności i udziału w stażu jest CERTYFIKAT wydany uczestnikom projektu przez Instytucję partnerską z Włoch.
Działania podejmowane przez jednostki samorządu terytorialnego ustalono w oparciu o informacje uzyskane z 60 gmin i 9 powiatów. Wynika z nich, że 8 gmin nie podjęło żadnych działań w ramach Narodowego Planu działań na rzecz dzieci 2004-2012 "Polska dla dzieci".
W pozostałych gminach i powiatach podejmowano działania we wszystkich obszarach objętych Programem w następującym zakresie:
I. Promowanie zdrowego trybu życia
1. Zapewnienie dzieciom i młodzieży dostępu do świadczeń poradni psychologiczno-pedagogicznej (udzielanie pomocy w obszarze "Wczesnego wspomagania rozwoju dzieci od 0-3 roku życia" oraz "Wczesnego wspomagania rozwoju dzieci od 3-6 roku życia", badania przesiewowe logopedyczne 6-latków, badania przesiewowe słuchu - program "Słyszę"; badania dojrzałości szkolnej, realizacja programów "Wczesna profilaktyka logopedyczna", "Dojrzałość szkolna", oraz działania terapeutyczne - terapia logopedyczna, indywidualna terapia dla uczniów zagrożonych uzależnieniem, indywidualna terapia psychologiczna, zajęcia korekcyjno-kompensacyjne; zajęcia aktywizujące wybór zawodu, rozwijające umiejętności interpersonalne).
2. Zapewnienie odpowiedniej jakość i dostęp do opieki zdrowotnej w środowisku rodzinnym i pozarodzinnym dzieciom do 18 roku życia (bezpłatna opieka zdrowotna - szczepienia ochronne, badania bilansowe).
3. Kształtowanie właściwej postawy i zachowań wobec zagrożeń i chorób cywilizacyjnych poprzez działania zmierzające do ograniczenia używania substancji psychoaktywnych, alkoholu, informacja o przyczynach, skutkach ich używania i związanych z tym szkód zdrowotnych:
- rodzice i uczniowie informowani byli o instytucjach służących pomocy dzieciom uzależnionym - spotkania,
- realizowano programy profilaktyczne (np. programy realizowane przez policję: "Twoje życie - Twój wybór", "Bezpieczne Dyskoteki", upowszechnianie broszur "Bliżej siebie-dalej od narkotyków" - poradnik dla rodziców),
- upowszechniono opracowane w KWP "Procedury interwencji szkoły w zakresie przeciwdziałania narkomanii/alkoholizmowi", działania profilaktyczno-represyjne pod nazwą "Mak-konopie",
- organizowano szkolenia specjalistyczne dla pedagogów szkolnych (np.:"Jak sobie radzić z ryzykownymi zachowaniami młodzieży i sytuacjami trudnymi", pedagogizacja rodziców prowadzona przez szkoły "Rola rodzica w zapobieganiu wchodzeniu dziecka w zachowania ryzykowne").
4. Upowszechnianie wiedzy nt. zdrowego stylu życia:
- uczestnictwo pracowników poradni psychologiczno-pedagogicznych w "Specjalistycznym kursie z zakresu problemów HIV/AIDS profilaktyki uzależnień od środków psychoaktywnych",
- warsztaty dla nauczycieli - program "Stres pod kontrolą",
- realizowano programy edukacyjno-profilaktyczne w szkołach dotyczące uzależnień od nikotyny, narkotyków, chorób cywilizacyjnych (m.in.: "Pozwól dziecku nie pić", "rozpoznawanie, zapobieganie i przeciwdziałanie zjawisku narkomanii wśród młodzieży", "Różowa wstążeczka", "Rzuć palenie razem z nami", "Twój piękny uśmiech", "Pij mleko", promocja zdrowia psychicznego -, "Życie bezcenną wartością" - warsztaty, "Profilaktyka wad cewy nerwowej").
- popularyzowano zasady higieny wśród dzieci (m.in.: programy z zakresu edukacji seksualnej, pogadanki nt "Potrzeby okresu dojrzewania", "Choroby przenoszone drogą płciową", "Higiena ciała i odzieży podstawowym czynnikiem ochrony zdrowia" "Różowa wstążeczka" - dotyczy profilaktyki raka piersi, "Bulimia i anoreksja") i rodziców ("Szkoła dla rodziców" - spotkania grupowe).
5. Zapobieganie wypadkom i urazom - poprawa bezpieczeństwa ogólnego dzieci i młodzieży (programy profilaktyczne "Bezpieczne wakacje/ferie", "Bezpieczna droga do domu/szkoły", "Agresja rówieśnicza" realizowane przez Policję wraz z innymi podmiotami - szkoły, Sanepid, ZHP, gminy).
6. Dofinansowywanie świetlic działających w środowisku lokalnym, wypoczynku letniego, zimowego, wycieczek dla dzieci i młodzieży ze środowisk podwyższonego ryzyka.
7. Organizowanie różnego rodzaju konkursów, wiedzowych, wycieczek, zajęć pozalekcyjnych, imprez lokalnych.
II. Zapewnienie odpowiedniej jakości edukacji
1. Dokształcanie nauczycieli (dokształcanie się nauczycieli w ramach planu doskonalenia zawodowego z uwzględnieniem potrzeb edukacyjnych - logopedia, terapia pedagogiczna, oligofrenopedagogika, wspieranie indywidualnego rozwoju dziecka oraz inne np.: "Praca z dzieckiem zdolnym", "Jak planować i organizować pracę z dzieckiem o szczególnych potrzebach edukacyjnych", "Dysleksja - problem znany czy nieznany", "Przygotowanie do życia w rodzinie", "Jak radzić sobie z agresją")
- upowszechnianie wiedzy pedagogiczno-psychologicznej oraz wspieranie nowatorskich inicjatyw nauczycieli(ośrodki doradztwa metodycznego).
2. Realizowanie programów edukacji społecznej nauczycieli i uczniów w szkołach (m.in.: "Dostosowanie wymagań edukacyjnych i egzaminacyjnych", "Współpraca z rodzicami - edukacja pedagogiczna rodziców", "Przyczyny i konsekwencje różnych zaburzeń rozwojowych i ich wpływ na funkcjonowanie dziecka w szkole", "Agresja u dzieci i młodzieży", "Interpersonalne stosunki rodzice - dzieci", "Przyczyny niepowodzeń szkolnych", "Jak kształtować charakter nastolatka").
3. Pedagogizacja rodziców
- organizowano w szkołach, przez pedagogów i psychologów, prelekcje i spotkania, poradnictwo indywidualne(np. "Nauczanie profilaktyczne a treści edukacyjne", "Razem a jednak obok siebie", "Przemoc i agresja wobec dzieci", Jak rozmawiać z dziećmi i rozwiązywać konflikty", "Profilaktyka domowa"),
- kierowanie do poradni psychologiczno-pedagogicznych,
- tworzenie punktów informacyjnych dla rodziców o zagrożeniach i patologiach,.
4. Placówki opracowały i realizowały autorskie programy pracy z uczniem o specyficznych potrzebach edukacyjnych na każdym etapie kształcenia oraz dostosowują wymagania programowe wg opinii i orzeczeń poradni psychologiczno-pedagogicznej,
- przeprowadzano zajęcia terapeutyczne dla dzieci z problemami w uczeniu się, terapię logopedyczną, wydawano orzeczeni dla uczniów o "specjalnych potrzebach edukacyjnych".
5. Promowanie szkoły zorientowane na doradztwo zawodowe, reagujące na zmiany w lokalnym, krajowym i europejskim rynku pracy
- upowszechnianie programów orientacji i poradnictwa edukacyjnego i zawodowego w szkołach oraz placówkach, z zaangażowaniem rodziców, lokalnych pracodawców oraz organizacji pozarządowych (np. warsztaty szkoleniowe, prezentacje multimedialne),
- poradnictwo zawodowe - spotkania z doradcami zawodowymi, spotkania indywidualne i grupowe, szkolenia,
- organizowanie szkolnych ośrodków kariery.
6. Organizowanie pomocy dydaktycznej w szkołach uczniom mającym problemy z nabywaniem wiedzy (zajęcia wyrównawcze, konsultacje).
7. Upowszechnienie programów pozalekcyjne w szkołach, świetlicach środowiskowych, ośrodkach kultury (zajęcia sportowe, warsztaty teatralne, muzyczne, plastyczne, koła dekoratorskie itp.).
8. Wzrost powszechnej dostępności do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych, w szkołach podstawowych oraz rocznego przygotowania przedszkolnego dla wszystkich dzieci
- utworzono dodatkowe oddziały przedszkolne,
- funkcjonowanie oddziałów dla mniejszości narodowej białoruskiej,
- funkcjonowanie oddziałów dla dzieci niepełnosprawnych w przedszkolach i szkołach.
9. Wdrażanie programów edukacyjnych zachowujących wartości narodowe i zarazem odzwierciedlających potrzeby funkcjonowania na rynku europejskim (m.in. "Partnerstwo lokalne", "Polska w Unii Europejskiej", "Żyć i uczyć się w demokracji").
10. Realizacja polityki oświatowej wobec mniejszości narodowych i etnicznych.
11. Tworzenie bibliotek. Przystąpienie szkół do programu "Internetowe centra informacji multimedialnej w bibliotekach szkolnych i pedagogicznych".
12. Uzupełnianie bazy (wyposażenia) uwzględniającego potrzeby środowiska lokalnego i zewnętrznego szkół (m.in.: dofinansowano modernizację i remonty w szkołach, pracownie komputerowe z dostępem do Internetu, zakupywano pomoce edukacyjne).
13. Wyrównywanie szans edukacyjnych - programy stypendialne.
14. Realizowanie Programu "Wyprawka szkolna"
15. Zorganizowanie transportu w celu dowożenia uczniów do szkół z terenów wiejskich.
III. Pomoc i wsparcie dla rodziny
1. Informowanie o instytucjach udzielających wsparcia dziecku i rodzinie (ulotki, informatory, broszury).
2. Współpraca instytucji lokalnych w zakresie pomocy dla dzieci i ich rodzin (szkoły, Policja, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, kuratorzy sądowi, ośrodki kultury, organizacje pozarządowe, ośrodki pomocy społecznej).
3. Uczestniczenie pracowników poradni psychologiczno-pedagogicznych, pracowników socjalnych, nauczycieli w szkoleniach (m.in.: "Interwencja kryzysowa").
4. Organizowanie poradnictwa wychowawczo-rodzinnego z elementami terapii dotyczącego: konfliktów rodzinnych: rodzic-dzieci, dzieci-rodzic, trudności wychowawczych dzieci, zaburzonych zachowań, alkoholizmu rodziców, choroby dziecka, niepełnosprawności, nadpobudliwości, śmierci kogoś bliskiego w rodzinie, rozwoju dziecka, radości wychowania, stylów i metody wychowawczych rodziców, konsultacje indywidualne.
5. Udzielanie pomocy rodzinom niepełnym, wielodzietnym, wychowującym dzieci niepełnosprawne, pomoc dzieciom opuszczającym rodziny zastępcze.
6. Tworzenie warunków umożliwiających korzystanie ze świetlic środowiskowych.
7. Realizowanie programu "Posiłek dla potrzebujących".
8. Wypłacanie świadczeń rodzinnych i pomocy społecznej.
9. Zapobieganie bezrobociu (prace interwencyjne, staże dla absolwentów szkół średnich i studentom)
- szkolenia z zakresu rozwijanie aktywności zawodowej, realizacja programu "Start zawodowy",
- promowanie koncepcji wolontariatu i przedsiębiorczości przez szkolna aktywność samorządową,
- zharmonizowanie lokalnej oferty edukacyjnej z potrzebami lokalnego rynku pracy.
10. Upowszechnianie i popularyzowanie wiedzy oraz kształtowanie umiejętności potrzebnych do pełnienia ról w rodzinie (pedagogizacja rodziców w zakresie rozwoju psychicznego i fizycznego dzieci oraz potrzeb i relacji w rodzinie z uwzględnieniem wieku dzieci).
IV. Ochrona przed molestowaniem, wykorzystywaniem i przemocą
1. Wzmocnienie prospołecznych wzorców i norm zachowań w mass mediach
- objęcie uczniów szkół podstawowych i gimnazjów programami kształcącymi umiejętności dokonywania wyborów i sposobów korzystania z treści prezentowanych w mediach (informowanie o zjawisku przemocy domowej i możliwości jej przeciwdziałania),
- prowadzenie długofalowych działań informacyjno-edukacyjnych adresowanych do społeczeństwa (audycje radiowe, artykuły w prasie lokalnej, ulotki, broszury),
- upowszechnienie informacji o placówkach udzielających pomocy (specjalistycznych, oświatowo-wychowawczych, środowiskowych i innych.
2. Stworzenie systemu reagowania w sytuacjach kryzysowych i patologicznych
- współpraca lokalnych instytucji zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy (ośrodków pomocy społecznej z policją i organami wymiaru sprawiedliwości, kuratorami sadowymi, Komisja Rozwiązywania Problemów alkoholowych, służbą zdrowia),
- zapewnienie ofierze pomocy (psychologicznej, medycznej, socjalnej, prawnej - bezpłatnej, wsparcia psychologicznego, prowadzenie grup terapeutycznych, grup socjoterapeutycznych dla dzieci z rodzin uwikłanych w przemoc)
3. Szkolenie dla policjantów, pracowników socjalnych, kuratorów (m.in. programy: "Nie dajmy się agresji", "Przeciwdziałanie agresji i nietolerancji w środowisku" oraz w studiach podyplomowych z zakresu socjoterapii; szkolenie na temat: zasad udzielania pomocy ofiarom przemocy, pomocy osobom stosującym przemoc).
4. Realizowanie programów profilaktyczno-edukacyjnych skierowanych do rodziców, dzieci, młodzieży (upowszechnianych przez policję, szkoły, poradnie psychologiczno-pedagogiczne programów m.in.: "Zły dotyk", "Stop przemocy" i "Bezpieczny przedszkolak", "Stop przemocy, wandalizmowi, wulgaryzmom i używkom", "Broń się nie trać wiary", "W drodze ku dorosłości", "Ćwiczenia i zabawy przeciwko agresji"; prelekcje dla nauczycieli i rodziców, studentów).
5. Edukacja dzieci w zakresie ochrony ich praw.
6. Opracowanie procedur postępowania w sytuacjach kryzysowych np. "Procedura postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożenia dzieci agresja, przemocą, przestępczością i demoralizacją".
7. Realizacja procedury Niebieskiej Karty.