PROTOKÓŁ

z kontroli kompleksowej Ośrodka Pomocy Społecznej w Sokółce - Środowiskowego Domu Samopomocy - przeprowadzonej w dniach 22 i 23 marca 2006r.

Środowiskowy Dom Samopomocy w Sokółce - jest komórką organizacyjną Ośrodka Pomocy Społecznej w Sokółce. Adres siedziby - Ośrodek Pomocy Społecznej, ul. Wojska Polskiego 7, 16-100 Sokółka, adres Środowiskowego Domu Samopomocy - 16-100 Sokółka, ul. Plac Kościuszki 9. Dyrektorem Ośrodka Pomocy Społecznej jest Pani Mirosława Zubrzycka, Głównym administratorem Środowiskowego Domu Samopomocy jest P. Barbara Kundzicz.

Kontrolę przeprowadziły - Ewa Feszler - starszy inspektor (kierownik zespołu) w Wydziale Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku, Mieczysława Nartowicz - inspektor w Wydziale Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku na podstawie upoważnienia Nr 48 z dnia 20 marca br. (Nr PS.VI.EF/0939/48/06) wydanego w imieniu Wojewody Podlaskiego przez Krystynę Golubiewską - z-cę dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego.

Przedmiot kontroli: Organizacja i funkcjonowanie ŚDS oraz ocena efektów realizacji indywidualnych planów postępowania wspierająco-rehabilitacyjnego.

Ustalenia kontroli

I. Organizacja Środowiskowego Domu Samopomocy.

            Zgodnie z § 6 pkt 7 Statutu Ośrodka Pomocy Społecznej w Sokółce stanowiącego załącznik do Uchwały Nr XXII/161/04 z dnia 27 maja 2004 r. w sprawie uchwalenia Statutu Ośrodka Pomocy Społecznej w Sokółce do zadań Ośrodka należy prowadzenie Środowiskowego Domu Samopomocy. Szczegółowe zasady funkcjonowania Domu określa jego Regulamin stanowiący załącznik nr 2 Zarządzenia nr 1/2004 Dyrektora Ośrodka Pomocy Społecznej w Sokółce z dnia 22 września 2004 r. w sprawie nadania Regulaminu Organizacyjnego Ośrodka Pomocy Społecznej. Zgodnie z § 8 pkt 3 do podstawowych zadań Domu należy:

a) zapewnienie jego użytkownikom 10-godzinnego pobytu,

b) stwarzanie warunków do nabycia umiejętności wykonywania podstawowych czynności życia codziennego i realizacji zadań życiowych,

c) udzielanie wsparcia medycznego i psychicznego,

d) poprawa funkcjonowania w zakresie relacji rodzinnych i pełnienia ról społecznych,

e) zaspokojenie niezbędnych potrzeb bytowych.

            Środowiskowy Dom Samopomocy zlokalizowany jest w dwukondygnacyjnym budynku bez zniesionych barier architektonicznych. Przy wejściu do budynku brak podjazdu dla osób niepełnosprawnych, w środku progi i wąskie drzwi. Placówka usytuowana jest na parterze i dysponuje następującymi pomieszczeniami:

- sala do terapii zajęciowej (plastycznej, reedukacyjnej,) w której użytkownicy spożywają również posiłki,

- sala do terapii zajęciowej wyposażona w TV, krzesła, komputer; służy jako świetlica

- pomieszczenie do zajęć ceramicznych, 

- pokój głównego administratora,

- kuchenka wyposażona w szafki, lodówkę, kuchenkę gazową, mikrofalówkę, ekspres do kawy,

- łazienka wyposażona w dwie kabiny sedesowe, prysznic, umywalkę, pralkę, suszarkę, żelazko i deskę do prasowania,

- szatnia.

            Placówka jest czynna 5 dni w tygodniu od poniedziałku do piątku w godzinach od 7⁰⁰ do 17⁰⁰.

II. Użytkownicy Domu.

            ŚDS dysponuje 10 miejscami. Na dzień kontroli uczęszczało do Domu 10 użytkowników w przedziale wiekowym od 28 lat do 54. Placówka jest koedukacyjna z czego po 50% stanowią kobiety i mężczyźni. Połowa użytkowników to osoby z upośledzeniem umysłowym, druga połowa to osoby ze zdiagnozowaną chorobą psychiczną.

            Długość okresu pobytu użytkowników w ŚDS przedstawia się następująco: od 1996r. - uczęszczają - 4 osoby, od 1997r. - 1 osoba, od 1999r. - 1 osoba, od 2000r. -  1 osoba, od 2002r. - 2 osoby, od 2004r. - 1 osoba. Prowadzona jest dzienna ewidencja obecności.

            W Domu prowadzony jest zeszyt kontaktów z byłymi użytkownikami, który zawiera informacje o odwiedzinach tych użytkowników. W dniu kontroli ze współmieszkańcami kontakt utrzymywały  trzy osoby.

            Użytkownicy kierowani są do ŚDS decyzją administracyjną dyrektora OPS w Sokółce w uzgodnieniu z osobą skierowaną, uwzględniają przyznany zakres usług oraz koszt ponoszonej odpłatności lub z niej zwolnienie.

            Organizację oraz szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w ŚDS określa Załącznik do Uchwały Nr XXVI/196/04 Rady Miejskiej w Sokółce z dnia 3 listopada 2004r. w sprawie ustalenia organizacji oraz szczegółowych zasad ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodku wsparcia - Środowiskowym Domu Samopomocy w Sokółce. Według stanu na dzień kontroli z opłaty zwolnione były 2 osoby, pozostali użytkownicy ponosili odpłatność w wysokości: 23,70 zł - 2 osoby; 47,40 zł -1 osoba; 59,25zł - 1 osoba; 69 zł - 1 osoba; 71,10 zł - 1 osoba; 92 zł- 1 osoba; 94,80 - 1 osoba.

III. Rodzaj i zakres świadczonych usług.

            Środowiskowy Dom Samopomocy świadczy swoim użytkownikom następujące rodzaje usług:

1) zajęcia reedukacyjne,

2) zajęcia plastyczne,

3) zajęcia kulturalno-integracyjne,

4) zajęcia kulinarne,

5) zajęcia relaksacyjne,

6) zajęcia audiowizualne,

7) zajęcia rekreacyjno-usprawniające,

8) trening higieniczny, samoobsługi

9) poradnictwo dla użytkowników i rodzin z psychiatrą

            Zorganizowane zajęcia prowadzone są przez dwóch opiekunów, lekarza psychiatrę, głównego administratora, aspiranta pracy socjalnej i  konsultanta. Zajęcia prowadzone są w oparciu o plany pracy pracowni, które opracowywane są na każdy kolejny miesiąc. Plany zawierają tematykę, cele zajęć oraz zakładane efekty, które są dostosowane do potrzeb użytkowników. Brak informacji czy osiągnięto zamierzone efekty w stosunku do każdego z użytkowników uczestniczących w danej formie terapii.

            W Domu prowadzony jest także dziennik zajęć z każdej pracowni. Zawiera on tygodniowy harmonogram usług terapeutycznych dla każdego mieszkańca, który określa jakie zajęcia - prace w określonych godzinach będą realizowane z użytkownikiem.

            W Domu prowadzone jest poradnictwo socjalne dla użytkowników i ich rodzin oraz poradnictwo prowadzone przez lekarza psychiatrę, który jest w ŚDS w poniedziałki i wtorki w godzinach 12.00-17.00. W ramach przeprowadzanych badań prowadzi rozmowy z rodzinami i pracownikami odnośnie zachowań i stanu zdrowia użytkowników.

            W ramach treningu umiejętności spędzania czasu wolnego ŚDS utrzymuje liczne kontakty z innymi środowiskowymi domami samopomocy oraz organizacjami i instytucjami działającymi na teranie Sokółki. Jako wolontariusze do Domu przychodzą uczniowie Zespołu Szkół Rolniczych i Zespołu Szkół Ogólnokształcących. W celu pozyskiwania coraz to nowych środków pracownicy piszą projekty. W 2005 roku w ŚDS realizowany był projekt "Ubogacajmy się naszą wielokulturowością" oraz "Lepimy nasze marzenia".  Prace mieszkańców zdobią pomieszczenia Domu oraz wystawiane są na licznych aukcjach i kiermaszach. Dwa razy w tygodniu chętni użytkownicy wraz z opiekunem chodzą na basen.

            Od powstanie Domu na bieżąco prowadzona jest Kronika Domu.

            Ośrodek Pomocy Społecznej - ŚDS zapewnia użytkownikom dwa posiłki dziennie - śniadanie przygotowywane w ramach treningu umiejętności samoobsługi oraz obiad, zgodnie z umową zawartą przez OPS a Zespołem Szkół Integracyjnych na zakup dwudaniowych obiadów dla użytkowników. Na obiady wszyscy użytkownicy chodzą do stołówki do Zespołu Szkół Integracyjnych.

IV. Postępowanie wspierająco-rehabilitacyjne.

            a) funkcjonowanie zespołu wspierająco-rehabilitacyjnego i indywidualne plany postępowania wspierająco-rehabilitacyjnego

W trakcie kontroli ustalono, że w Domu funkcjonuje zespół wspierająco - rehabilitacyjny, który pracuje w oparciu o Wskazówki dotyczące organizacji i funkcjonowania ŚDS, opracowane przez  Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej wspólnie z Instytutem Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. Jak wynika z wyjaśnień głównego administratora w skład powyższego zespołu wchodzą wszyscy pracownicy merytoryczni Domu. Posiedzenia zespołu dokumentowane są protokołami. Odbywają się one raz w tygodniu. W protokołach wskazano min. na potrzebę modyfikacji planów postępowania wspierająco - rehabilitacyjnego, podsumowanie indywidualnych planów, opisano spotkania w ŚDS z matkami użytkowników. W niektórych protokołach przy analizie modyfikacji planów postępowania wspierająco - rehabilitacyjnego nie określono kierunków dalszej pracy z użytkownikiem.

Indywidualne plany postępowania wspierająco - rehabilitacyjnego opracowane są dla wszystkich użytkowników. Podstawę ich opracowywania stanowią notatki asystentów prowadzących. Notatki sporządzane są cotygodniowo i zawierają informacje o funkcjonowaniu użytkownika na zajęciach, jego aktywności  i zachowaniu. W notatkach wielokrotnie zapisuje się informacje o rodzinie użytkowników, ale nie wynika z nich jakie relacje panują w danej rodzinie oraz jakie działania podjęli pracownicy by rozwijać te więzi.

Główne założenia do realizacji w planach opracowywane są raz w roku. Wyznaczone cele pracy odnoszą się do wszystkich sfer życia użytkownika, w obrębie których należy podjąć oddziaływania terapeutyczne. Wskazują między innymi na potrzebę kształtowania umiejętności społecznych i interpersonalnych, współpracę z rodziną, udział w zajęciach plastycznych, dbanie o higienę osobistą, udział w imprezach kulturalnych.

Dwa razy w roku plan jest podsumowywany. W oparciu o drugie podsumowanie dokonywana jest modyfikacja planu. Informacje zawarte w podsumowaniu planów odnoszą się do wszystkich założonych celów pracy z użytkownikiem. Jednak nie we wszystkich podsumowaniach wskazano na efekty podejmowanych oddziaływań, w oparciu o które należałoby zmodyfikować dalsze cele pracy z użytkownikiem. Ponadto pobieżnie opisano relacje użytkownika z rodziną i próby ich podtrzymania.

V. Struktura zatrudnienia i kwalifikacje zatrudnionych pracowników.

Strukturę zatrudnienia ŚDS zawiera załącznik do Zarządzenia Nr 426/06 Burmistrza Sokółki z dnia 24 stycznia 2006 r. w sprawie zatwierdzenia struktury organizacyjnej i wykazu etatów Ośrodka Pomocy Społecznej w Sokółce. Pismem z dnia 22.03.2006 r. (nr OPS.071-134/2006) Dyrektor OPS wystąpił do Burmistrza Sokółki z prośbą o zatwierdzenie nowej struktury organizacyjnej w ŚDS. Zmiana dotyczy zamiany stanowiska aspiranta pracy socjalnej na stanowisko instruktora terapii zajęciowej.

W skład struktury Domu wchodzą następujące stanowiska pracy:

- główny administrator zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy,

- 2 starszych opiekunów zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy,

- aspirant pracy socjalnej zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy,

- lekarz psychiatra zatrudniony na ¼ etatu,

- specjalista zatrudniony na ¼ etatu,

- księgowa zatrudniona na ½ etatu.

Na dzień kontroli w ŚDS zatrudnionych było 7 osób, w tym 3 osoby w niepełnym wymiarze czasu pracy. Z użytkownikami bezpośrednio pracuje 6 osób, w tym 5 w przeliczeniu na pełne etaty.

            W trakcie kontroli sprawdzono akta pracowników bezpośrednio pracujących z użytkownikami (załącznik nr 2). Należy stwierdzić, że główny administrator i konsultant nie posiadają wymaganych kwalifikacji na zajmowanych stanowiskach. Zgodnie z Rozporządzeniem z dnia 2 sierpnia 2005r. w sprawie zasad wynagradzania i wymagań kwalifikacyjnych pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 146, poz. 1222 z późn. zm.) główny administrator powinien posiadać wykształcenie wyższe i 5 lat stażu pracy; konsultant zaś wykształcenie wyższe i 3 lata stażu pracy. Osoby pracujące w ŚDS na tych stanowiskach, tj. główny administrator ma wykształcenie średnie, konsultant - nie ma wymaganego stażu pracy, pracuje 2 lata i 1 miesiąc. Pismem z dnia 07.12.2005 r. dyrektor OPS zobowiązał głównego administratora do podjęcia studiów wyższych w 2006 r. celem uzupełnienia wykształcenia.

            W kontrolowanym okresie pracownicy ŚDS uczestniczyli w następujących szkoleniach:

1) w dniach 4-7.X.2005 r w Sulejowie w Warsztatach Arteterapii zorganizowanym przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników i Sympatyków Środowiskowych Domów Samopomocy uczestniczył główny administrator,

2) w dniach 11-13.XI.2005 r. w Łucznicy pn. "Weekend z ceramiką" zorganizowanym przez Stowarzyszenie Akademia Łucznika uczestniczyli: głównym administrator i starszy opiekun.

Dokonano wpisu do książki kontroli pod pozycją nr 5.

            Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden otrzymuje Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej w Sokółce.

W przypadku gdy Dyrektor OPS nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w protokole kontroli, może odmówić jego podpisania, składając w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania, pisemne wyjaśnienia przyczyn tej odmowy.

Ponadto Dyrektorowi Ośrodka Pomocy Społecznej w Sokółce przysługuje prawo zgłoszenia do Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku umotywowanych zastrzeżeń dotyczących ustaleń zawartych w protokole w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania.

Podpisy kontrolujących

1.   Ewa Feszler

2.   Mieczysława Nartowicz

Mirosława Zubrzycka

podpis dyrektora OPS