WOJEWODA PODLASKI
15-213 Białystok, ul. Mickiewicza 3
tel. (085) 741-59-78

Białystok, 13 kwietnia 2006 r.

PN.II.0911 - 60/06

ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE

Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 roku Nr 142, poz. 1591, z 2002 r. Nr 23,poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80, poz. 717 i Nr 162, poz. 1568, oraz z 2004 r. Nr 102, poz. 1055 i Nr 116, poz. 1203)

stwierdzam nieważność

Zarządzenia Nr 63/2006 Wójta Gminy Białowieża z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie ustalenia zasad pokrywania kosztów udostępnienia lub przekształcenia informacji publicznej.

UZASADNIENIE

W dniu 14 lutego 2006 roku Wójt Gminy Białowieża wydał Zarządzenie w sprawie ustalenia zasad pokrywania kosztów udostępnienia lub przekształcenia informacji publicznej.

Zarządzenie wpłynęło do Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego 23 marca 2006 roku. Jego analiza wykazała, że zostało ono podjęte z naruszeniem prawa, w związku z czym w dniu 3 kwietnia 2006 r. wszczęte zostało postępowanie nadzorcze w sprawie stwierdzenia nieważności zarządzenia.

Podstawę prawną powyższego zarządzenia stanowi art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej ( Dz. U. Nr 112, poz. 1198 z późn. zm.) stwierdzający, że jeżeli w wyniku udostępnienia informacji publicznej na wniosek, podmiot obowiązany do udostępnienia ma ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku, podmiot ten może pobrać od wnioskodawcy opłatę w wysokości odpowiadającej tym kosztom.

Powyższy przepis jest wyjątkiem od zasady bezpłatnego dostępu do informacji publicznej wyrażonej w art. 7 ust. 2 cytowanej wyżej ustawy o dostępie do informacji publicznej. Zasadę tę potwierdza również art. 12 ust. 2 stanowiący, że podmiot udostępniający informację jest zobowiązany zapewnić możliwość kopiowania informacji publicznej lub jej wydruk oraz przesłanie informacji albo jej przeniesienie na odpowiedni, powszechnie stosowany nośnik informacji.

Tak sformułowany przepis wyklucza możliwość pobierania opłaty za przesyłanie kopii dokumentów lub innych danych drogą pocztową.

Art. 15 ust. 1 określa dwa przypadki, w których dopuszczalne jest żądanie opłaty od wnioskodawcy. Pierwszy z nich odnosi się do wskazanego we wniosku sposobu udostępnienia. Chodzi tutaj o formę, w jakiej wnioskodawca domaga się utrwalenia informacji ( kserokopia, wydruk, dyskietka itp.). Wskazać należy, iż formy te alternatywnie zostały przewidziane w art. 12 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej i podmiot udostępniający jest zobligowany do posłużenia się jedną z nich. Zatem obciążenie wnioskodawcy będzie dopuszczalne w sytuacji, gdy pomimo powszechnego udostępnienia danej informacji w jednej z przyjętych w art. 12 ust. 2 form, wnioskodawca zażąda udostępnienia mu jej w innej formie. Np. chodzi o sytuację, gdy podmiot udostępnia informację w formie kserokopii, zaś wnioskodawca żąda informacji na dyskietce komputerowej. W takim przypadku ponosi on koszt zakupu dyskietki.( Taki pogląd wyraził S. Szuster w komentarzu do art. 15 ustawy o dostępie do informacji publicznej – LEX/el.2003 ).

Drugi z wyjątków od zasady bezpłatności, to sytuacja, w której dodatkowe koszty związane są z przekształceniem informacji w formę wskazaną we wniosku. I tutaj podobnie jak w pierwszym przypadku dopuszczalne jest jedynie pobieranie opłat odpowiadających dodatkowym kosztom, które zmuszony jest ponieść podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej (np. kopiowanie dokumentów na żądanie wnioskodawcy).

Zatem wyjątek z art. 15 ust. 1 obejmuje wyłącznie koszty dodatkowe związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępniania lub przekształcenia informacji. Tego zaś nie reguluje zarządzenie.

Ponadto, w żadnej mierze dodatkowym kosztem nie jest dodatkowy czas, jaki pracownik musi poświęcić na udostępnienie informacji. Taka praca stanowi podstawowy wyraz funkcjonowania organu, który ponosi koszty, wykonując swoje ustawowe zadania. Kosztami takimi nie może również być obciążony podmiot żądający udostępnienia informacji.

Naruszeniem prawa jest również zapis zawarty w § 2 zarządzenia uzależniający przesłanie kopii dokumentów lub danych po przedstawieniu przez wnioskodawcę dowodu uiszczenia opłaty.

Pomimo dopuszczalności jej pobierania, podmiot udostępniający informację nie może „z góry” żądać wniesienia takiej opłaty. Przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej nie przewidują możliwości uzależnienia wszczęcia postępowania w sprawie udostępnienia informacji publicznej od uprzedniego wniesienia opłaty. Wszczęcie takiego postępowania następuje na wniosek, w momencie jego doręczenia. Wynika to z art. 15 ust. 2 cytowanej ustawy o dostępie do informacji publicznej, który przewiduje udostępnienie informacji zgodnie z wnioskiem także w przypadku braku odpowiedzi ze strony wnioskodawcy na zawiadomienie podmiotu o wysokości opłaty związanej z udostępnieniem żądanej informacji ( czyli bez wniesienia opłaty).

Oznacza to, iż z powodu braku wniesienia opłaty podmiot zobowiązany nie może odmówić udostępnienia informacji ani też pozostawić wniosku bez rozpoznania. ( Jest to opinia M. Jaśkowskiej – Dostęp do informacji publicznych w świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, Toruń 2002 ).

Biorąc powyższe pod uwagę, organ nadzoru uznał, że Wójt Gminy Białowieża wydając zarządzenie w takim brzmieniu i formie naruszył prawo w sposób istotny, skutkujący stwierdzeniem nieważności zarządzenia w całości.

Na niniejsze rozstrzygnięcie służy prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku za pośrednictwem Wojewody Podlaskiego, w terminie 30 dni od daty jego doręczenia.

WOJEWODA PODLASKI

/-/ Jan Dobrzyński

Otrzymuje:

Wójt Gminy Białowieża