Białystok, 28 lipca 2006 r.

WOJEWODA PODLASKI
15-213 Białystok, ul. Mickiewicza 3
tel. (085) 741-59-78

PN.II.E.D.0911-121/06

ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE

Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 roku Nr 142, poz. 1591, z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80, poz. 717 i Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055 i Nr 116, poz. 1203, z 2005 r. Nr 172, poz. 1441 i Nr 175, poz. 1457 oraz z 2006 r. Nr 17, poz. 128)

stwierdzam nieważność

§ 14, § 15, § 16, § 17, § 18, § 19 pkt 1 w części „8.1PU,UC; 11PU,UC”, § 20 pkt 3 w części „10UP”, § 24 pkt 1 lit. a) w części „9US”, § 36 ust. 2 w części „lub do indywidualnego systemu odprowadzenia wód opadowych uniemożliwiającego zanieczyszczenie gruntu i wód powierzchniowych”, § 45 pkt 1 w części „8.1PU,UC, 8.2PU, 10UP, 11PU,UC, 12PU”, § 45 pkt 2, § 46 pkt 1 w części „8.2PU” oraz § 46 pkt 2 w części „8.2PU” uchwały Nr LVIII/684/06 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 26 czerwca 2006 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części osiedla Starosielce w Białymstoku (rejon ulicy Elewatorskiej)

UZASADNIENIE

W dniu 26 czerwca 2006 r. Rada Miejska Białegostoku podjęła uchwałę Nr LVIII/684/06 w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części osiedla Starosielce w Białymstoku (rejon ulicy Elewatorskiej). Powyższa uchwała w dniu 30 czerwca 2006 r. wpłynęła do organu nadzoru.

Przeprowadzona analiza wykazała, iż część zapisów uchwały została podjęta z naruszeniem przepisów obowiązującego prawa, w związku z czym w dniu 21 lipca 2006 roku wszczęte zostało postępowanie nadzorcze w sprawie stwierdzenia ich nieważności.

Rada Miejska Białegostoku postanowieniami § 14 przedmiotowej uchwały, dla terenów oznaczonych na rysunku Planu symbolami: 8.1PU,UC, 8.2PU ustaliła, że przeznacza się je pod zabudowę produkcyjną i usługową wraz z urządzeniami towarzyszącymi, parkingami i zielenią.

Ponadto, zgodnie z § 15 uchwały tereny oznaczone na rysunku Planu symbolem 9US przeznaczono pod usługi sportu i rekreacji wraz z urządzeniami towarzyszącymi, parkingami, zielenią oraz ogólnomiejską infrastrukturą techniczną.

Zapisy § 16 na terenie oznaczonym na rysunku Planu symbolem 10UP przewidziały zabudowę usługową i produkcyjną wraz z urządzeniami towarzyszącymi, parkingami, zielenią oraz ogólnomiejską infrastrukturą techniczną.

Natomiast postanowienia § 17 uchwały przewidują przeznaczenie terenów określonych symbolem: 11PU,UC oraz w § 18 terenu oznaczonego symbolem 12PU pod zabudowę produkcyjną i usługową wraz z urządzeniami towarzyszącymi, parkingami i zielenią.

Ponadto, w wyżej cytowanych paragrafach dla przedmiotowych terenów ustalono zasady zabudowy i zagospodarowania terenów oraz zakazy lokalizacji określonych obiektów.

W § 19 pkt 1 uchwały Rada Miejska ustaliła zasady lokalizacji obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m² określając, że dopuszcza się lokalizację obiektów handlowych w granicach terenów oznaczonych między innymi symbolami 8.1PU,UC; 11PU,UC.

Postanowienia § 20 pkt 3 uchwały dotyczą zasad ochrony i kształtowania ładu przestrzennego i ustalają między innymi dla terenu oznaczonego symbolem 10UP, że lokalizuje się obiekty kubaturowe stanowiące obudowę ulicy Jana Pawła II o formie architektonicznej uwzględniającej ekspozycję przedmiotowego terenu, akcentującej wjazd do miasta Białegostoku (droga wlotowa z Warszawy).

Zgodnie z § 24 pkt 1 lit a) uchwały w zakresie ochrony przed hałasem, wibracjami i polami elektromagnetycznymi między innymi dla terenów oznaczonych w Planie symbolem 9US ustalono poziom hałasu jak dla terenów przeznaczonych na cele mieszkaniowo-usługowe.

Rada Miejska w § 45 pkt 1 uchwały ustaliła miedzy innymi dla terenu oznaczonego na rysunku Planu symbolami: 8.1PU,UC, 8.2PU, 10UP, 11PU,UC oraz 12PU, stawkę procentową służącą naliczaniu jednorazowej opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości w związku z uchwaleniem Planu w wysokości 30 %.

Natomiast w § 46 pkt 1 uchwały, dla terenu określonego symbolem 8.2PU ustalono przedsięwzięcia z zakresu obrony cywilnej, w tym lokalizację syren alarmowych, zapewniających system alarmowania mieszkańców o promieniu słyszalności syreny do 300 m.

W § 46 pkt 2 uchwały ustalono lokalizację projektowanych awaryjnych studni wody pitnej (norma wynosi 7,5 l na osobo-dobę, promień obsługi do 800 m) między innymi na terenie oznaczonym na rysunku Planu symbolem 8.2PU.

Postanowienia ujęte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego powinny uwzględniać uwarunkowania wynikające wprost z przepisów prawa, zwłaszcza z regulacji ustaw szczególnych, jak również z rozporządzeń wykonawczych precyzujących postanowienia ustawowe, zwanych „przepisami odrębnymi”.

Artykuł 15 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.) zawiera obligatoryjne elementy, które powinny być określone w planie miejscowym, a w zależności od potrzeb również wymienione w ustępie 3 cytowanego art. 15 ustawy. Obligatoryjność ustaleń występuje wówczas, gdy w terenie powstają okoliczności faktyczne uzasadniające dokonanie takich ustaleń.

Z rysunku przedmiotowego planu miejscowego wynika, że tereny oznaczone jako: 8.1 PU,UC; 8.2 PU; 9US; 10UP; 11PU,UC oraz 12PU są położone w bezpośrednim sąsiedztwie obszarów kolejowych.

Stosownie do art. 15 ust. 2 pkt 9 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, określa się obowiązkowo szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich użytkowaniu, w tym zakaz zabudowy.

Przepisy odrębne regulujące tę materię znajdują się w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 10 listopada 2004 r. w sprawie wymagań w zakresie odległości i warunków dopuszczających usytuowanie budowli i budynków, drzew lub krzewów, elementów ochrony akustycznej i wykonywania robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowej, a także sposobu urządzania i utrzymywania zasłon odśnieżonych oraz pasów przeciwpożarowych (Dz. U. z 2004 r. Nr 249, poz. 2500).

Z § 1 ust. 1 cytowanego rozporządzenia wynika, że budowle i budynki mogą być usytuowane w odległości nie mniejszej niż 10 m od granicy obszaru kolejowego, z tym że odległość ta od osi skrajnego toru nie może być mniejsza niż 20 m.

Zapis § 2 rozporządzenia określa, że na gruntach położonych w sąsiedztwie linii kolejowej drzewa lub krzewy mogą być usytuowane w odległości nie mniejszej niż 15 m od osi skrajnego toru kolejowego.

Zgodnie z § 4 rozporządzenia budowle i budynki, drzewa i krzewy, elementy ochrony akustycznej oraz zasłony odśnieżne w sąsiedztwie przejazdów i przejść kolejowych powinny być usytuowane w odległości zapewniającej warunki widoczności przejazdów i przejść, określone w przepisach o warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych z drogami publicznymi i ich usytuowanie.

Stosownie do § 5 ust. 1 rozporządzenia roboty ziemne mogą być wykonywane w odległości nie mniejszej niż 4 m od granicy obszaru kolejowego i zgodnie z § 5 ust. 3 wykonywanie robót ziemnych w odległości od 4 do 20 m od granicy obszaru kolejowego powinno być każdorazowo uzgadniane z zarządcą infrastruktury.

Niewątpliwie, położenie terenów oznaczonych na rysunku Planu symbolami: 8.1 PU,UC; 8.2 PU; 9US; 10UP; 11PU,UC oraz 12PU w bezpośrednim sąsiedztwie obszarów kolejowych, stanowi okoliczność faktyczną obligującą Radę Miejską Białegostoku do uwzględnienia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego warunków oraz ograniczeń wynikających z przytoczonego rozporządzenia Ministra Infrastruktury. Brak zatem ustaleń wynikających z art. 15 ust. 2 pkt 9 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym stanowi naruszenie prawa na tyle istotne, że skutkuje stwierdzeniem nieważności wskazanych powyżej, części zapisów planu miejscowego.

Ponadto, Rada Miejska w § 36 ust. 2 przedmiotowej uchwały m. in. ustaliła, że zanieczyszczone wody opadowe z terenów dróg, parkingów i innych obszarów o znacznym stopniu zanieczyszczenia, na których następuje spłukiwanie substancji ropopochodnych i innych zanieczyszczeń, winny być odprowadzane do indywidualnego systemu odprowadzenia wód opadowych uniemożliwiającego zanieczyszczenie gruntu i wód powierzchniowych.

Uchwalenie takiego zapisu narusza postanowienia zawarte w § 19 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 8 lipca 2004 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. z 2004 r., Nr 168, poz. 1763), zgodnie z którym wody opadowe i roztopowe ujęte w szczelne, otwarte lub zamknięte systemy kanalizacyjne wprowadzane do wód lub do ziemi z powierzchni szczelnej terenów przemysłowych, składowych, baz transportowych, portów, lotnisk, centrów miast, budowli kolejowych, dróg zaliczanych do kategorii krajowych i wojewódzkich oraz powiatowych klasy G, a także parkingów o powierzchni powyżej 0,1 ha, powinny być oczyszczone w ilości, jaka powstaje z opadów o natężeniu co najmniej 15 l na sekundę na 1 ha, w taki sposób aby w odpływie do odbiornika zawartość zawiesin ogólnych była nie większa niż 100 mg/1, a substancji ropopochodnych nie większa niż 15 mg/1.

Sformułowany w § 36 ust. 2 uchwały wyżej cytowany zapis, nie obliguje do oczyszczania tych wód, a jedynie zezwala na odprowadzanie wód opadowych „do indywidualnego systemu odprowadzania wód opadowych uniemożliwiającego zanieczyszczenie gruntu i wód powierzchniowych”. Stanowi to naruszenie obowiązującego prawa na tyle istotne, że skutkuje stwierdzeniem nieważności cytowanego zapisu § 36 ust. 2 przedmiotowej uchwały.

Przeprowadzona analiza przedmiotowej uchwały wykazała również, że zapis § 45 pkt 2 ustalający stawkę procentową służącą naliczaniu jednorazowej opłaty w związku ze wzrostem wartości nieruchomości w odniesieniu do terenów oznaczonych symbolem: 2.1E, 4.1ZL, 4.2ZL, 4.3R, 9US, KD-1G, KD-2G, KD-3Z, KD-6L, KD-7L, KD-9L, KD-10L, KD-11L, KD-13, KD-14, KD-15 oraz dla terenów należących do Gminy Białystok – w wysokości 0% (słownie zero procent) został podjęty z naruszeniem prawa.

Powyższy zapis dotyczący przyjęcia zerowej stawki opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości jest sprzeczny z uregulowaniami art. 15 ust. 2 pkt 12 w związku z art. 36 ust. 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Stosownie do przywołanego wyżej art. 36 ust. 4 ustawy, jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Opłata ta jest dochodem własnym gminy. Nie może ona być wyższa niż 30 % wzrostu wartości nieruchomości.

Powyższy przepis wprowadza obowiązek określenia jednorazowej opłaty pobieranej w razie zbycia nieruchomości, której wartość wzrosła w związku z uchwaleniem lub zmianą planu.

Na obligatoryjny charakter określenia procentowego opłaty wskazuje chociażby użyte w cytowanym wyżej przepisie kategoryczne sformułowanie "wójt, burmistrz albo prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę". Skoro zaś ustawodawca przesądza o istnieniu prawnego obowiązku wniesienia opłaty w okolicznościach wymienionych w przepisie art. 36 ust. 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, to zakres swobody w orzekaniu o jej wysokości przez właściwy organ doznaje ograniczenia nie tylko co do przekroczenia określonej w ustawie górnej wysokości 30 %, ale także wyklucza możliwość zastosowania stawki zerowej.

Ustalenie stawki zerowej nie tylko nie mieści się w granicach prawnych wynikających z przepisu art. 36 ust. 4 ustawy, lecz również prowadziłoby do zniweczenia woli ustawodawcy wskazującego na rentę planistyczną jako jeden z elementów systemu danin o charakterze publicznym, a także dochodu budżetu gminy. Ponadto, jeżeli ustawodawca nie dokonał zróżnicowania ze względu na właściciela nieruchomości domniemywać należy, iż bez znaczenia jest fakt między jakimi podmiotami następuje wzajemne rozliczenie. Obowiązek pobierania opłat dotyczy każdego.

Powyższe stanowisko ma swoje odzwierciedlenie w istniejącym orzecznictwie, np. wyroku II SA/Wr 1193/02 z dnia 6 września 2002 r. (OSS 2003/1/15) czy wyroku IV SA 889/97 z dnia 28 kwietnia 1999 r. (LEX Nr 47308).

Mając powyższe na względzie stwierdzenie nieważności § 14, § 15, § 16, § 17, § 18, § 19 pkt 1 w części „8.1PU,UC; 11PU,UC”, § 20 pkt 3 w części „10UP”, § 24 pkt 1 lit. a) w części „9US”, § 36 ust. 2 w części „lub do indywidualnego systemu odprowadzenia wód opadowych uniemożliwiającego zanieczyszczenie gruntu i wód powierzchniowych” § 45 pkt 1 w części „8.1PU,UC, 8.2PU, 10UP, 11PU,UC, 12PU” (mimo właściwego określenia wysokości stawki procentowej), § 45 pkt 2, § 46 pkt 1 w części „8.2PU” oraz § 46 pkt 2 w części „8.2PU” uchwały Nr LVIII/684/06 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 26 czerwca 2006 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części osiedla Starosielce w Białymstoku (rejon ulicy Elewatorskiej), jest zasadne.

Na niniejsze rozstrzygnięcie służy gminie prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku za pośrednictwem Wojewody Podlaskiego w terminie 30 dni od daty jego doręczenia.

WOJEWODA PODLASKI

/-/ Jan Dobrzyński

Otrzymuje:

Rada Miejska Białegostoku