WOJEWODA PODLASKI

15-213 Białystok, ul. Mickiewicza 3

tel. (085) 741-59-78

Białystok, 3 października 2006 r.

PN.II.A.Ch.0911-158/06

ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE

Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 roku Nr 142, poz. 1591, z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80, poz. 717 i Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055 i Nr 116, poz. 1203, z 2005 r. Nr 172, poz. 1441 i Nr 175, poz. 1457 oraz z 2006 r. Nr 17, poz. 128)

stwierdzam nieważność

§ 1 ust. 6 i ust. 13, § 4 w części „starać się o estetyczny wygląd budynków i ich otoczenia, upiększając je zielenią i ukwieceniem”, § 5 ust. 1 w części „lub wywożenia na wysypisko gminne we własnym zakresie” i ust. 2, § 22 w części „lub wywozi we własnym zakresie na składowisko odpadów”, § 23 w części „lub wywozi we własnym zakresie na składowisko odpadów” oraz postanowień Rozdziału VII „Odpady przemysłowe i medyczne” i Rozdziału X „Odpowiedzialność i kontrola” Załącznika do uchwały Nr 151/XXXIII/06 Rady Gminy Wysokie Mazowieckie z dnia 28 sierpnia 2006 r. w sprawie zasad utrzymania czystości i porządku w Gminie Wysokie Mazowieckie.

U Z A S A D N I E N I E

W dniu 28 sierpnia 2006 r. Rada Gminy Wysokie Mazowieckie podjęła uchwałę Nr 151/XXXIII/06 w sprawie zasad utrzymania czystości i porządku w Gminie Wysokie Mazowieckie, która w dniu 4 września 2006 r. wpłynęła do organu nadzoru.

Przeprowadzona analiza wykazała, iż część zapisów Załącznika do przedmiotowej uchwały ustalającego Regulamin została podjęta z naruszeniem prawa, w związku z czym w dniu 25 i 28 września 2006 r. wszczęte zostało postępowanie nadzorcze w sprawie stwierdzenia ich nieważności.

Rada Gminy w § 4 Regulaminu nałożyła na właścicieli nieruchomości obowiązek m.in. starania się o estetyczny wygląd budynków i ich otoczenia, upiększając je zielenią i ukwieceniem.

Unormowanie to jest niezgodne z zapisami art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 roku Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.), stanowiącego podstawę prawną do przyjęcia przez rady regulaminów utrzymania czystości i porządku. Zgodnie z jego postanowieniami regulamin określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące:

1/ wymagań w zakresie utrzymania czystości i porządku na terenie nieruchomości obejmujących:

a/ prowadzenie we wskazanym zakresie selektywnego zbierania i odbierania odpadów komunalnych, w tym powstających w gospodarstwach domowych, odpadów niebezpiecznych, odpadów wielkogabarytowych i odpadów z remontów,

b/ uprzątanie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z części nieruchomości służących do użytku publicznego,

c/ mycie i naprawy pojazdów samochodowych poza myjniami i warsztatami naprawczymi;

2/ rodzaju i minimalnej pojemności urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości oraz na drogach publicznych, warunków rozmieszczania tych urządzeń i ich utrzymania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, przy uwzględnieniu:

a/ średniej ilości odpadów komunalnych wytwarzanych w gospodarstwach domowych bądź w innych źródłach,

b/ liczby osób korzystających z tych urządzeń;

3/ częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do użytku publicznego;

4/ maksymalnego poziomu odpadów komunalnych ulegających biodegradacji dopuszczonych do składowania na składowiskach odpadów;

5/ innych wymagań wynikających z gminnego planu gospodarki odpadami;

6/ obowiązków osób utrzymujących zwierzęta domowe, mających na celu ochronę przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku;

7/ wymagań utrzymywania zwierząt gospodarskich na terenach wyłączonych z produkcji rolniczej, w tym także zakazu ich utrzymywania na określonych obszarach lub w poszczególnych nieruchomościach;

8/ wyznaczania obszarów podlegających obowiązkowej deratyzacji i terminów jej przeprowadzania.

Natomiast obowiązki właścicieli nieruchomości normuje art. 5 ust. 1 cytowanej ustawy, stanowiąc, iż właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez:

1/ wyposażenie nieruchomości w urządzenia służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywania tych urządzeń w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym;

2/ przyłączenie nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej lub, w przypadku gdy budowa sieci kanalizacyjnej jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona, wyposażenie nieruchomości w zbiornik bezodpływowy nieczystości ciekłych lub w przydomową oczyszczalnię ścieków bytowych, spełniające wymagania określone w przepisach odrębnych; przyłączenie nieruchomości do sieci kanalizacyjnej nie jest obowiązkowe, jeżeli nieruchomość jest wyposażona w przydomową oczyszczalnię ścieków spełniającą wymagania określone w przepisach odrębnych;

3/ zbieranie powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie;

3a/ gromadzenie nieczystości ciekłych w zbiornikach bezodpływowych;

3b/ pozbywanie się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych oraz nieczystości ciekłych w sposób zgodny z przepisami ustawy i przepisami odrębnymi;

4/ uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości, przy czym za taki chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości; właściciel nieruchomości nie jest obowiązany do uprzątnięcia chodnika, na którym jest dopuszczony płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych;

5/ realizację innych obowiązków określonych w regulaminie.

Mając powyższe na względzie, należy stwierdzić, że część obowiązków, które Rada Gminy w § 4 Regulaminu nałożyła na właścicieli nieruchomości, wykraczają poza materię zawartą w przytoczonym art. 5 ust. 1 w związku z art. 4 ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, zatem Rada Gminy nie była uprawniona do ich wprowadzenia.

Sprzeczne z przepisami prawa są również postanowienia ust. 1 w części i ust. 2 w § 5 Regulaminu, zgodnie z którymi na każdego właściciela nieruchomości, na którego terenie powstają odpady, nałożono obowiązek gromadzenia odpadów komunalnych w urządzeniach do tego przeznaczonych i przekazywania ich: do wywozu jednostkom wywozowym, lub wywożenia na wysypisko gminne we własnym zakresie natomiast komunalne odpady ciekłe wywozić we własnym zakresie lub zlecać ich wywiezienie na wysypisko jednostkom wywozowym.

Również § 22 przewiduje m.in. możliwość wywożenia we własnym zakresie na składowisko odpadów – odpadów wielkogabarytowych, natomiast postanowienia § 23 m.in. taką możliwość dopuszczają w stosunku do odpadów z remontów, prowadzonych we własnym zakresie.

Przepisy cytowanego wyżej art. 5 ust. 1 w punkcie 3b wśród obowiązków właściciela nieruchomości wymieniają obowiązek pozbywania się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych oraz nieczystości ciekłych w sposób zgodny z przepisami ustawy i przepisami odrębnymi. Jednakże przy wykonywaniu tego obowiązku właściciele nieruchomości zgodnie z postanowieniami art. 6 ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, obowiązani są do udokumentowania, w formie umowy korzystania z usług wykonywanych przez zakład będący gminną jednostką organizacyjną lub przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości lub w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych, przez okazanie takiej umowy i dowodów płacenia za takie usługi. Jak wynika z powyższego, przepisy cytowanej ustawy nie przewidują możliwości samodzielnego pozbywania się przez właściciela nieruchomości - zarówno odpadów komunalnych jak również nieczystości ciekłych, poprzez wywożenie ich na składowisko odpadów lub do stacji zlewnej we własnym zakresie. Brak upoważnienia ustawowego do regulacji przez Radę Gminy tej kwestii w powyższy sposób potwierdza dodatkowo ustęp 6 i 7 przywołanego wyżej artykułu 6, zgodnie z którymi w sytuacji gdy właściciel nieruchomości, nie zawarł umowy z uprawnionym podmiotem, gmina jest obowiązana zorganizować mu odbieranie odpadów komunalnych oraz opróżnianie zbiorników bezodpływowych, a wójt wydaje z urzędu decyzję w tej sprawie. Ponadto należy zwrócić uwagę na fakt, iż ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, nie przewiduje samodzielnej kategorii komunalnych odpadów ciekłych - § 5 ust. 2 Regulaminu. Ustawa wymienia nieczystości ciekłe lub odpady komunalne, które są wywożone do stacji zlewnej lub na składowisko odpadów przez uprawnione do tego podmioty, w żadnym natomiast przypadku samodzielnie przez właściciela nieruchomości.

Również niezgodnie z cytowanym art. 4 ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, Rada Gminy przyjęła regulacje określone w § 1 ust. 6 i Rozdziale VII „Odpady przemysłowe i medyczne” Regulaminu. Cytowany art. 4 ust. 2 ustawy nie przewiduje bowiem wśród materii, która powinna zostać ujęta w Regulaminie, postanowień dotyczących odpadów przemysłowych czy medycznych. Ponadto zapisy Rozdziału VII - § 39, przywołują nieobowiązującą od 2001 roku ustawę z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska, wprowadzając w błąd adresatów przedmiotowej uchwały. Aktualnie zasady postępowania z odpadami innymi niż komunalne, a więc również odpadami przemysłowymi i medycznymi reguluje ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz.628 z późn. zm.).

Przeprowadzona analiza przedmiotowego załącznika do uchwały wykazała również, że zapisy § 1 ust. 13 i Rozdziału X „Odpowiedzialność i kontrola” dotyczące kontroli realizacji obowiązków wymienionych w Regulaminie oraz konsekwencji ich niezrealizowania, zostały podjęte z naruszeniem prawa. Uregulowania te nie znajdują umocowania w brzmieniu wskazanego wyżej art. 4 ust. 2 ustawy, który nie upoważnia rady do zawarcia w Regulaminie powyższych postanowień. Dodatkowo Rozdział X w zapisach § 50 przewiduje za naruszenie przepisów Regulaminu, kary z art. 77, 117 i 145 Kodeksu wykroczeń, którymi są kara grzywny do konkretnej wysokości lub kara nagany, co jest niezgodne z art. 10 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, który w przypadku niewykonywania obowiązków określonych w regulaminie przewiduje tylko i wyłącznie karę grzywny.

Nałożenie postanowieniami Regulaminu na właścicieli nieruchomości obowiązku dbania o estetyczny wygląd budynków i ich otoczenia, upiększając je zielenią i ukwieceniem, dopuszczenie możliwości samodzielnego pozbywania się odpadów komunalnych oraz umieszczenie w jego zapisach regulacji dotyczących odpadów przemysłowych i medycznych, czy odpowiedzialności i kontroli zostało dokonane bez upoważnienia ustawowego. Katalog spraw, do których ustawodawca upoważnił radę gminy, poprzez określenie w Regulaminie, zasad utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, jest zamknięty. Zatem rada może dokonywać regulacji prawnych tylko w granicach udzielonego jej ustawowego upoważnienia.

Powyższe naruszenia prawa są na tyle istotne, iż skutkują stwierdzeniem nieważności § 1 ust. 6 i ust. 13, § 4 w części „starać się o estetyczny wygląd budynków i ich otoczenia, upiększając je zielenią i ukwieceniem”, § 5 ust. 1 w części „lub wywożenia na wysypisko gminne we własnym zakresie” i ust. 2, § 22 w części „lub wywozi we własnym zakresie na składowisko odpadów”, § 23 w części „lub wywozi we własnym zakresie na składowisko odpadów” oraz postanowień Rozdziału VII „Odpady przemysłowe i medyczne” i Rozdziału X „Odpowiedzialność i kontrola” Załącznika do uchwały Nr 151/XXXIII/06 Rady Gminy Wysokie Mazowieckie z dnia 28 sierpnia 2006 r. w sprawie zasad utrzymania czystości i porządku w Gminie Wysokie Mazowieckie.

Ponadto organ nadzoru wskazuje na konieczność dokładania większej staranności przy opracowywaniu projektów uchwał - stosując zasady ustalone w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej". (Dz. U. Nr 100, poz. 908), szczególnie w zakresie prawidłowego oznaczania ustępów i punktów.

Na niniejsze rozstrzygnięcie służy gminie prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, za pośrednictwem Wojewody Podlaskiego w terminie 30 dni od daty jego doręczenia.

WOJEWODA PODLASKI

/-/ Jan Dobrzyński

Otrzymuje:

Rada Gminy Wysokie Mazowieckie